Na inflatie is er nu "krimpflatie": producenten maken veel producten kleiner (en hopen dat je dat niet merkt)
Van snacks in de frituur tot de pot choco op tafel, en van een fles wasmiddel tot je favoriete snoepreep. De kans is groot dat ze sinds het begin van de energiecrisis kleiner geworden zijn, maar niet goedkoper. Welkom in de wereld van de "shrinkflation" of "krimpflatie". "De inspecteur" zoekt uit hoe producenten het aanpakken. Producenten doen er nochtans alles aan om ervoor te zorgen dat we het niet doorhebben.
Er werd het afgelopen jaar heel wat "afgekrompen" in de Belgische winkelrekken. Enkele voorbeelden uit de vele reacties die bij "De Inspecteur" op Radio2 binnenkwamen.
Een vlootje light-margarine waar vroeger 560 g in zat, bevat er vandaag nog 500 voor dezelfde prijs. Theezakjes van een bekend merk bevatten minder thee. Een producent van vaatwastablets stopte vroeger 29 stuks in een verpakking, nu nog 25. En wie een diepvriespizza op tafel zet, ziet plots de rand van het bord eronder uitsteken.
Zelfs onze huisdieren zijn er het slachtoffer van. "Mijn katten lopen al een tijdje scheel van de honger", vertelt Patricia Steenacker uit Oostende. "Ze hebben niet meer genoeg met één zakje natte voeding. Onlangs ontdekte ik ook waarom: de inhoud van zo’n zakje verminderde van 100 naar 85 gram."
Mijn katten lopen scheel van de honger. Blijkt dat er maar 85 gram meer in een zakje voeding zit in plaats van 100
"Producenten en retailers gaan de crisis op verschillende manieren te lijf, omdat ze schokken voor de consument willen vermijden", zegt Pierre-Alexandre Billiet van retailorganisatie Gondola. "Ze kunnen de prijs van een product verhogen, maar dat doen ze niet graag. Daarom spelen ze liever met de ingrediënten of de samenstelling van hun product. Of ze wijzigen de inhoud van de verpakking."
Het is van alle tijden dat producenten af en toe van verpakking of recept veranderen. "Nu gebeurt dat vaak tegelijk, en dan ook nog eens simultaan bij heel veel producten. Als consument heb je terecht het gevoel dat het zo’n beetje overal gebeurt", zegt Billiet.
Gekrompen
Vooral die shrinkflation of krimpflatie wordt de laatste maanden heel duidelijk. Bedrijven en winkelketens passen die truc toe omdat ze weten dat de prijs voor de consument doorslaggevend is.
"Het heeft te maken met een psychologische prijsdrempel", zegt Billiet. "Consumenten zijn maar bereid om voor een bepaald product een bepaalde prijs te betalen. We willen bijvoorbeeld niet meer dan 5 euro betalen voor een brood, ook al is de werkelijke productiekost ervan hoger als je de prijs van de ingrediënten en energie doorrekent."
De oplossing? Het product laten krimpen. En dat doen producenten dus massaal. "Wanneer de inhoud van een verpakking maar 5 of 10 procent verkleint, hebben we dat meestal ook niet door", zegt Billiet. "Een verschil van 20 procent of meer merken we wel op."
Sommige producten zijn 20 procent kleiner én daarna 20 procent duurder geworden. In totaal is dat 50 procent, maar het valt minder hard op
Producenten doen er nochtans alles aan om ervoor te zorgen dat we het niet doorhebben. "Ze weten dat het gevoelig ligt. Van je favoriete producten ken je de smaak, de verpakking en de prijs. Als je doorhebt dat daar iets aan verandert, zorgt dat voor een zekere teleurstelling. Dat wil een producent uiteraard vermijden."
Een gemiddelde consument kent van een vijftal producten die hij regelmatig koopt de prijs, weet Billiet uit onderzoek. "Van de meeste andere producten kennen we noch het volume, noch de prijs per eenheid of de kwaliteit van de ingrediënten."
Wanneer een producent een grote prijsstijging wil doorrekenen, kan hij die op verschillende vlakken doorvoeren. "Als een verpakking 20 procent kleiner wordt en daarna de prijs stijgt met 20 procent, dan valt de verandering minder op, maar wordt het product netto 50 procent duurder."
Tijdelijk niet verkrijgbaar
Voor alle duidelijkheid: producenten mogen de inhoud van verpakkingen veranderen. "Zolang ze maar het juiste gewicht op de verpakking zetten is dat toegestaan, maar wanneer iets ruim 20 procent kleiner wordt, spreken we eigenlijk al van een ander product." Merk je dat je favoriete product een tijdje uit de rekken verdwijnt? Dan ben je volgens Billiet beter waakzaam, want het kan een teken aan de wand zijn.
Pas op wanneer een product een tijdlang niet te verkrijgen is. Wanneer het terug in de rekken ligt, kan er iets aangepast zijn: de samenstelling of de inhoud van de verpakking
"Wanneer een producent de inhoud van de verpakking aanpast, zal hij de oude stock eerst helemaal willen uitverkopen", klinkt het. "Daardoor is een product soms een tijdlang niet in de winkel te vinden. Hij vermijdt er ook mee dat je als consument twee verschillende types verpakking naast elkaar ziet staan in de winkel."
Volgens Billiet hou je er maar beter rekening mee dat de prijzen nog verder zullen stijgen. "Voeding is sinds 1850 nog nooit zo goedkoop geweest in België. De prijs van sommige producten is zelfs niet gestegen sinds de middeleeuwen."
We leven met andere woorden al te lang boven onze stand. "Dit zijn allemaal symptomen die aantonen dat we de situatie nog even proberen te rekken, maar er zal toch iets fundamenteel moeten veranderen. We worden hoe dan ook ooit geconfronteerd met duurdere voeding", besluit Billiet.