Is 1,2 miljard nu veel of weinig? – Tim Pauwels
Drie redenen waarom het weinig is:
1. Het is weinig omdat sommigen vinden dat het bedrag minder hard is dan het lijkt. Er zijn er die denken dat er met Europa gesproken kan worden over wat minder besparen. En het Monitoringcomité telt een maatregel in het pensioensparen nog niet mee, terwijl hij wel degelijk geld opbrengt. Dat kan aantikken. Er zijn er die vinden dat het echte cijfer daardoor lager zou kunnen liggen.
2. Het is weinig omdat het eindelijk niet verboden is te hopen dat de economische groei gaat opveren. De grootste reden daarvoor is de euro die fors in waarde daalt en dat zou toch goed moeten zijn voor de export. Economische groei betekent meer belastinginkomsten. Het is de verlossing waar het politieke milieu nu al jaren op wacht.
3. Het is misschien ook wel weinig omdat het klauwend en spartelend toch wel de goeie kant opgaat. In 2009, het jaar na de financiële crisis, hadden we nog vlot een tekort van 19 miljard. Als het allemaal lukt zou het dit jaar maar 8 miljard meer mogen zijn. Al geeft dat ook aan hoe traag saneren wel gaat in dit land.
Drie redenen waarom het veel is:
1. Het is veel omdat er al lang geen makkelijke besparingen meer zijn. In welk land gaan zelfs de rechters de straat op om aan te klagen dat ze niet naar behoren kunnen werken ? Welk land krijgt van zijn militaire partners te horen dat ze zich zorgen maken over de staat van ons leger ? In welk land krijgt zelfs de wat comateuze Senaat meer geld dan de Staatsveiligheid ? Eigenlijk hebben zowat alle federale bevoegdheden een schrijnend tekort aan geld. (En in de Vlaamse zorgsector wordt ook niet zonder reden betoogd.) De kleine reserves die er zijn worden door deze vragen meer dan opgesoupeerd. De sociale zekerheid dan ? Het budget van de sociale zekerheid zijn zo groot dat het logisch is dat sommigen ook in die richting kijken. Maar CD&V-voorzitter Wouter Beke heeft al benadrukt dat "daar geen miljarden meer te vinden zijn". MR-voorzitter Chastel lijkt zich daarbij aan te sluiten. Als er geen evidente plekken zijn om hem te vinden is zelfs de kleinste duit te veel.
2. Dat ene miljard en tweehonderd miljoen is veel omdat ook de gemeenten, de gewesten en gemeenschappen hun tekorten hebben. Vlaanderen moet ook nog op zoek naar grofweg een miljard euro, valt in de wandelgangen te horen. En een aantal investeringen zullen allicht niet in de Vlaamse begroting worden opgenomen, maar ze moeten wel worden meegeteld bij de uiteindelijke afrekening met Europa. Dat hoeft niet dramatisch te zijn, maar alle kleine beetjes tikken aan.
3. Het is veel omdat het in elk geval genoeg is om opnieuw wat ideologische tegenstellingen naar boven te halen. Zijn belastingverhogingen aanvaardbaar of niet ? Kan de werkloosheid beperkt worden in de tijd ? (Niet dus volgens Chastel en Beke) Kan er gezocht worden naar een grotere bijdrage van vermogenden ? (Debat is uitgesteld want voor N-VA en Open VLD mag de tax shift geen tax lift worden.) De btw dan ? (Njet zegt Chastel) enzovoort, enzovoort.
Techniek
Het resultaat zal allicht opnieuw een erg technische oefening worden waar op vele kleine plaatsen wordt beknibbeld. Jarenlang kreeg ik op persconferenties een lange slideshow waarin telkens een paar in het oog springende voorbeelden werden genoemd, maar lang niet genoeg om de totale som minder uitgaven te verklaren. "Vele kleine ingrepen" werd dan gezegd. Vaak ging het om extra geld dat ergens voor nodig was en dan niet werd gegund. Maar die jarenlange "kleine" ingrepen wreken zich steeds meer in het functioneren van de staat. Van Justitie tot gehandicaptenzorg klinkt de roep dat het gewoon niet meer lukt om te doen wat de burger redelijkerwijze mag verwachten.
Het zal lukken, maar zonder glorie
Daarom is het uiteindelijk wél veel. Een begrotingsoefening zal misschien wel lukken. Met wat discipline misschien zelfs met beschaafde accentverschillen tussen de regeringspartijen in plaats van gekibbel. Of het zal lukken om erg structurele dingen te doen blijft de vraag. Maar hoe dan ook blijft het een zware oefening omdat dit land er al jaren niet in slaagt om te investeren waar het eigenlijk moet. De staat klauwt en spartelt zich verder. Op zichzelf is dat zelfs bewonderenswaardig. Maar het legt ook wel uit waarom de politiek de burger zo zelden begeestert.
Noot: "De zevende dag" heeft deze zondag debatten over Justitie, kindergeld en de zorg. Minister van Justitie Koen Geens is onze gast.
(Tim Pauwels is medepresentator van De Zevende Dag en Wetstraatwatcher.)