Vakbondsleden als misdadigers in een beklaagdenbankje plaats laten nemen, dat is ongezien
De Antwerpse ABVV-voorzitter Bruno Verlaeckt is veroordeeld voor het afzetten van de weg tijdens een vakbondsactie twee jaar geleden. Die vakbondsactie had volgens de rechter een gevaarlijke verkeerssituatie gecreëerd. Algemeen secretaris Miranda Ulens vindt de uitspraak een aanfluiting van het stakingsrecht en een gevaarlijk precedent: "Het Hof van Beroep dient de rechtbank terug te fluiten en te besluiten tot de volledige vrijspraak. Elke andere beslissing is een aanfluiting voor onze democratische rechtsstaat en de syndicale acties die deze vorm geven".
Op 24 april buigt het Antwerpse Hof van Beroep zich over het hoger beroep ingesteld tegen een vonnis van de rechtbank van eerste aanleg betreffende de syndicale acties die op 24 juni 2016 in het Antwerpse plaatsvonden. Een militant werd vrijgesproken, maar de voorzitter van de Antwerpse afdeling van het ABVV werd schuldig bevonden. Ze werden aangeklaagd wegens het "kwaadwillig" belemmeren van het verkeer (art. 406 Strafwetboek).
Het stakingsrecht omvat het recht om stakingsposten op te werpen
Ze hadden – net zoals tientallen andere militanten – een stakingspost opgeworpen aan het kruispunt van de Scheldelaan met de Oosterweelsteenweg. Op andere invalswegen naar de industriezone in het Antwerpse havengebied werden ook stakingsposten opgericht.
Als je via Google Maps dit kruispunt opzoekt, dan zie je dat dit niet meteen een locatie is waar – behalve misschien een verdwaalde Chinese toerist – veel anderen dan werknemers van de Antwerpse (petro)chemie passeren.
Al tientallen jaren worden op die plek stakingsposten opgeworpen
Al tientallen jaren worden op die plek stakingsposten opgeworpen. Toch kregen de politiediensten de opdracht om deze te verwijderen. Goed wetende dat de vakbondsacties slechts 1 dag zouden duren, zoals ook aangegeven in de vooraf verspreide stakingsaanzeg.
Tijdens het ontmantelen van de stakingspost werden zware middelen ingezet (waterkanon, pantserwagens, oproeruniformen) en werden beide ABVV’ers door de politie bestuurlijk gearresteerd. Wat al heel opmerkelijk was. De grootste verrassing kwam evenwel toen ze het bevel kregen om voor de rechtbank te verschijnen.
Tijdens het ontmantelen van de stakingspost werden zware middelen ingezet (waterkanon, pantserwagens, oproeruniformen)
Dat werkgevers trachten om stakingen te breken door eenzijdig naar de rechtbank te stappen en beschikkingen te bekomen die de facto stakingsposten verbieden, daar worden we vaak mee geconfronteerd. Vakbondsleden als misdadigers in een beklaagdenbankje plaats laten nemen, dàt is wel even wat anders en ongezien. In Zimbabwe of Turkije kijkt men er al niet meer van op, in België is dat uitzonderlijk.
De laatste keer was begin jaren 2000. Toen werd een vakbondslid door de correctionele rechtbank van Hasselt schuldig bevonden en veroordeeld op basis van hetzelfde artikel. Het Antwerpse (!) Hof van Beroep sprak het vakbondslid vrij. En dit in zeer duidelijke bewoordingen.
Er bleek niet dat de actie meer was dan een normale vakbondsactie. De actie bracht wellicht verkeershinder met zich mee, maar was niet kwaadwillig. De fundamentele rechten werden niet op een grensoverschrijdende wijze uitgeoefend. Het Hof stelde ook dat art. 406 niet kan worden gebruikt om rechten of fundamentele vrijheden, zoals het stakingsrecht, te beperken.
Vakbondsleden als misdadigers in een beklaagdenbankje plaats laten nemen, dàt is ongezien
De Antwerpse rechtbank van eerste aanleg achtte deze fundamentele rechten en vrijheden in haar vonnis van 2016 slechts twee regels waard. Ze beperkte zich tot het stellen dat deze noodzakelijke steunpilaren in een democratische samenleving zijn, maar dat ze niet zonder enige beperking kunnen worden uitgeoefend.
Dat België en de Belgische rechtbanken verplicht zijn om deze fundamentele rechten en vrijheden te respecteren, en de interpretatie die eraan gegeven wordt door onder meer het EHRM (Europees Hof voor de Rechten van de Mens) te volgen, dat werd doodleuk genegeerd.
Dat Belgische rechtbanken verplicht zijn om deze fundamentele rechten en vrijheden te respecteren, dat werd doodleuk genegeerd
Terwijl de rechtspraak van het EHRM in deze heel duidelijk is. Het stakingsrecht omvat het recht om stakingsposten op te werpen. Wegblokkades vallen onder de bescherming van de vrijheid van vereniging, van vergadering en van meningsuiting (die de vakbondsvrijheid en het betogingsrecht omvatten).
Ingrijpen van politie is slechts toegelaten indien dit proportioneel is
Het is voor het Europees Hof een principekwestie dat vreedzame bijeenkomsten niet het doelwit mogen vormen van strafrechtelijke sancties.
Elk ingrijpen van overheidswege, is slechts toegelaten indien dit proportioneel is en noodzakelijk in een democratische samenleving in het belang van de nationale veiligheid, de openbare veiligheid, het voorkomen van wanordelijkheden en strafbare feiten, voor de bescherming van de gezondheid of de goede zeden of de bescherming van de rechten en vrijheden van anderen.
De voorzitter van de Antwerpse afdeling van het ABVV wordt verweten de actie georganiseerd te hebben
De rechtbank heeft niet nagegaan of de beperking opgelegd aan het stakingsrecht wel beantwoordde aan de door het EHRM opgelegde voorwaarden.
Het is niet enkel daarom dat het vonnis geen hout snijdt. Wat de vermeende "schuld" betreft, blijkt uit het dossier niet dat de geviseerde vakbondsleden persoonlijk de wegversperring hebben opgeworpen. De voorzitter van de Antwerpse afdeling van het ABVV wordt verweten de actie georganiseerd te hebben.
Het Strafwetboek straft niet personen die een "kwaadwillige" belemmering van het verkeer organiseren. Het artikel bestraft diegene die "kwaadwillig" het verkeer effectief belemmert. De rechtbank besluit – tegen de bepalingen van het Strafwetboek in (!) - dat organisator van een wegversperring zijn, voldoende is om onder de strafbaarstelling te vallen.
De schuldigverklaring is een frontale aanval op het ABVV, op de vakbonden, en in het algemeen op mondige, kritische middenveldorganisaties
Als laatste nog de notie "kwaadwillig". Dienen we het uitoefenen van fundamentele rechten en vrijheden te zien als iets "gemeen"? Als iets "met slechte bedoelingen"? De rechtbank gebruikt een kromredenering: de wegblokkade was er op gericht om het verkeer te belemmeren, dus was de belemmering van het verkeer "kwaadwillig"!
Elke belemmering van het verkeer, is dus net omwille van de belemmering, "kwaadwillig". Indien dit de intentie van de wetgever was, waarom dan nog de notie "kwaadwillig" toevoegen?
Als de uitspraak gehandhaafd blijft, wordt een vrijgeleide gegeven om ook klimaatspijbelaars voor de rechtbank te slepen
De schuldigverklaring van de voorzitter van de Antwerpse afdeling van het ABVV wegens het "kwaadwillig" belemmeren van het verkeer, is een frontale aanval op het ABVV, op de vakbonden, en in het algemeen op mondige, kritische middenveldorganisaties. Op de rol die het middenveld in een democratische rechtsstaat speelt om burgers te informeren over het gevoerde beleid, het evalueren ervan en het in actie schieten wanneer een overheid de rechten van haar burgers niet respecteert.
Als de uitspraak gehandhaafd blijft, wordt een vrijgeleide gegeven om ook klimaatspijbelaars voor de rechtbank te slepen. Of nog ouders die opkomen voor verkeersvrije schoolomgevingen. Of vredesactivisten die wapenexport aanklagen, etc.
Het Hof van Beroep dient de rechtbank terug te fluiten en te besluiten tot de volledige vrijspraak. Elke andere beslissing is een aanfluiting voor onze democratische rechtsstaat en de syndicale acties die deze vorm geven.
VRT NWS wil op vrtnws.be een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat over actuele thema’s. Omdat we het belangrijk vinden om verschillende stemmen en meningen te horen publiceren we regelmatig opinieteksten. Elke auteur schrijft in eigen naam of in die van zijn vereniging. Zij zijn verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst. Wilt u graag zelf een opiniestuk publiceren, contacteer dan VRT NWS via moderator@vrt.be.