Grondwetsartikel 7 bis en de klimaatwet: 3 antwoorden om u wegwijs te maken in het politieke klimaatlabyrint
Vandaag wordt gestemd over de wijziging van het grondwetsartikel 7 bis, een wijziging die nodig is om een klimaatwet mogelijk te maken. Waarom is een wijziging van de grondwet nodig voor de klimaatwet en wat is het verschil met het voor herziening vatbaar verklaren van grondwetsartikels? Wij ontwarren de kwestie voor u.
Hoe wordt de grondwet gewijzigd?
"Als je de grondwet wil wijzigen, moeten regering, Kamer en Senaat elk een lijst opmaken met grondwetsartikels die voor herziening vatbaar worden verklaard", legt professor Patricia Popelier van de Universiteit Antwerpen uit. De grondwet kan dus pas na de verkiezingen worden herzien, in de volgende legislatuur. "Alleen de artikelen die op de lijst staan, kunnen worden gewijzigd", zegt Popelier. "Als men artikels wil wijzigen, kan dat dus alleen op basis van de lijst van de voorgaande legislatuur, van de vorige meerderheid."
Er bestaat politieke discussie over een nieuwe grondwetswijziging. N-VA en Vlaams Belang willen alle artikels voor herziening vatbaar verklaren. Open VLD wil enkele kleine wijzigingen via een zogenoemde preambule. Maar de meeste andere partijen, zeker aan Franstalige kant, zijn tégen. Zij zijn als de dood voor een nieuwe staatshervorming annex communautair geruzie en politieke stilstand.
Waarom wordt wijziging artikel 7 bis van de grondwet gevraagd?
Sinds gisteren voeren klimaatactivisten actie om de politiek onder druk te zetten. Ze willen een wijziging van artikel 7 bis om een klimaatwet mogelijk te maken. Dat artikel 7 bis staat open voor herziening omdat het op de lijst uit de vorige legislatuur staat.
Volgens de Raad van State is een grondwetswijziging nodig omdat momenteel elk beleidsniveau zijn eigen klimaatdoelstellingen bepaalt en de federale wetgever geen algemeen beleid kan opleggen. Hieronder vindt u de letterlijke tekst van het huidige artikel 7 bis.
"Bij de uitoefening van hun respectieve bevoegdheden streven de federale Staat, de gemeenschappen en de gewesten de doelstellingen na van een duurzame ontwikkeling in haar sociale, economische en milieugebonden aspecten, rekening houdend met de solidariteit tussen de generaties."
"Om artikel 7 bis gewijzigd te krijgen, heb je een tweederdemeerderheid in Kamer en Senaat nodig", zegt Popelier. Morgen buigt de Kamercommissie grondwet zich over de kwestie, en daar is maar een gewone meerderheid nodig. Het is pas na de goedgekeurde wijziging dat het parlement over de klimaatwet kan stemmen. Het gaat over een bijzondere wet die moet goedgekeurd worden met een meerderheid in de Nederlandse en de Franse taalgroep en een tweederdemeerderheid in Kamer en Senaat.
"Zo'n klimaatwet kan pas in werking treden nadat de grondwetsherziening is goedgekeurd door zowel Kamer als Senaat", aldus Patricia Popelier. De behandeling van de klimaatwet in de Kamercommissie Volksgezondheid zal dus nog niet komende woensdag plaatsvinden, zoals eerder was aangegeven. "De Koning kan zo'n klimaatwet pas ondertekenen als het nieuwe artikel 7 bis in het Belgisch Staatsblad is verschenen", zegt Popelier.
Waarom is er weinig animo voor de klimaatwet?
Regeringspartij MR was een van de ondertekenaars van het klimaatwetsvoorstel, samen met de groenen, de socialisten en DéFI. Desondanks is premier Charles Michel (MR) niet laaiend enthousiast. Met een aanpassing van de grondwet "riskeer je op een knop te duwen die tot een communautaire crisis leidt en dat wil ik niet", zei hij vanmorgen aan RTBF.
"In verband met de klimaatwet zie ik zijn punt echt niet", zegt Patricia Popelier. "Dit heeft niets te maken met een eventuele lijst met grondwetsartikels die voor herziening vatbaar worden verklaard. Tenzij ze de wijziging van artikel 7 bis natuurlijk niet voor de verkiezingen rond zouden krijgen." De klimaatactivisten reageren geërgerd. "Dit artikel heeft niets te maken met de communautaire kwestie en een aanpassing hiervan heeft geen invloed op andere grondwetsartikelen", zegt Sarah Jacobs van Greenpeace. "Het klimaat is een zaak van iedereen en heeft geen politieke kleur." Vanmiddag heeft de MR beslist om dan toch de wijziging van artikel 7 bis goed te keuren.
Dat de Vlaamse regeringspartijen en de N-VA niet staan te trappelen voor de klimaatwet, heeft te maken met de eventuele gevolgen. N-VA-Kamerfractieleider Peter De Roover had het in dat verband over een "ongedekte cheque". "Je loopt het risico dat, met die grondwetsaanpassing en de daaropvolgende klimaatwet, het klimaatbeleid een zaak wordt van rechters en niet langer van verkozenen des volks", aldus De Roover in "De ochtend" op Radio 1.
Dat de klimaatwet effectief wordt goedgekeurd, is dus helemaal niet zeker, want aan Vlaamse zijde is er geen meerderheid voor.
Grondwet en klimaatwet, bekijk hieronder de reportage van "Terzake":
Kurt Deketelaere (professor milieurecht KU Leuven) in Terzake: "Ik verwacht niks van een bijzondere klimaatwet"
