Europeanen in het Verenigd Koninkrijk: "Dit land is heel plots en heel scherp veranderd"

Emmy van Deurzen is professor in de psychologie, ze geeft les in Londen en heeft er ook een centrum opgericht voor de opleiding van psychotherapeuten en psychologen. Ze woont intussen 41 jaar in het Verenigd Koninkrijk maar sinds het referendum van 2016 ervaart ze een echte breuk. 

"Bijna 40 jaar voelde ik me net zoals alle andere inwoners van dit land. Ik ben getrouwd met een Brit en heb hier mijn hele leven uitgebouwd. Maar sinds het referendum is alles anders geworden. Als mensen nu mijn accent horen of mijn naam, dan krijg ik meteen het etiket "buitenlander" opgeplakt. Ik ben nu een buitenstaander, ik hoor hier niet meer thuis, en dat is heel pijnlijk."

Emmy van Deurzen vergelijkt het met de doos van Pandora: "Die hele racistische en agressieve onderstroom is hier altijd geweest, kijk maar naar de Britse voetbalhooligans. Er was altijd een gevoel van "wij zijn beter", maar dat werd onderdrukt. Sinds het referendum is dat racisme heel openlijk, want de regering zegt nu net dezelfde dingen." 

Jan Mertens, die al 8 jaar in Londen woont en werkt voor een software-bedrijf ziet minder bruuske veranderingen. "Londen is sowieso al veel opener dan de rest  van Groot-Brittannië, we leven hier een beetje in een bubbel. En het zijn vooral de Oost-Europeanen en buitenlandse arbeiders die onder vuur liggen. Een Poolse collega van mij voelde zich na het referendum dan ook persoonlijk aangesproken."

"Zelf maak ik me minder zorgen over mijn toekomst hier", zegt Jan Mertens. "Maar mijn vrouw werkt in de academische wereld. Daar is er veel onzekerheid over de Europese subsidies en de buitenlandse studenten. Ik betaal hier intussen al meer dan 8 jaar belastingen en draag bij aan de maatschappij, dus ik ga ervan uit dat ik ook na de brexit zonder problemen aan een verblijfsvergunning kan geraken. Dat heeft de Britse overheid ons toch beloofd."

Maar Emmy van Deurzen vindt zelfs dat ongehoord. "Hoe erg is het als je hier na 20 jaar gewoond en gewerkt te hebben, een vergunning moet gaan aanvragen om in je eigen huis te mogen blijven? En daar dan geld voor moet neertellen? En dan krijg je een papier dat je minder rechten geeft dan je voorheen had. Dat is toch niet juist."

Bovendien wordt het geen formaliteit. "Wie hier niet gedurende 5 jaar onafgebroken belastingen heeft betaald, kan zomaar worden geweigerd", zegt ze. "Er zijn nu al mensen die geen hypotheek meer kunnen krijgen. Ik ken honderden Europeanen die al teruggekeerd zijn en honderden die dat van plan zijn. Bij de NHS (National Health Service, de nationale gezondheidsdienst) krijgen ze hun vacatures intussen niet meer opgevuld. 

Denken ze dat de brexit nog kan worden teruggedraaid? Emmy denkt van wel: "We moeten dit stoppen, we kunnen dit nog stoppen. Steeds meer mensen beseffen dat dit een ramp wordt. Daarom eisen we een "people's vote", een tweede referendum. Daarvoor gaan we opnieuw de straat op."

"Het klopt dat wel wat mensen recent van mening zijn veranderd", zegt Jan. "Ik heb collega's die "leave" hebben gestemd maar nu zeggen "dit is niet waar we voor getekend hadden." Maar zelf ben ik pessimistischer, ik denk dat de Conservatieve partij al teveel gezichtsverlies heeft geleden om dit hele proces nu nog te stoppen."

"Dit gaat niet alleen over Europa", besluit Emmy. "Dit gaat over een deel van de Conservatieve partij dat van Groot-Brittannië een heel ander land wil maken. Een land met een privaat ziekteverzekeringssysteem naar Amerikaans model, waar bedrijven nauwelijks belastingen zullen moeten betalen. Een land dat alleen werkt voor de twee procent superrijken. Een land dat ik niet meer herken."