Nooit heb ik meer volk bijeen gezien op een demonstratie dan in Hongkong

Misschien was het de grootste manifestatie sinds het begin van het recente protest in Hongkong. Of zeker een van de grootste. 1,7 miljoen zeggen de organisatoren, de politie, die op zijn zachtst gezegd een getormenteerde relatie heeft met de betogers, houdt het op 128.000. Cijfers zijn voor wetenschappers.

Maar ik denk niet dat ik in mijn carriere van 35 jaar als journalist ooit meer volk bijeen heb gezien op een demonstratie. Zelfs niet op Tiananmen in China. Zelfs niet op het Praagse Wenceslasplein. Zelfs niet in de Servische hoofdstad Belgrado onder Slobodan Milosevic.

Bekijk hieronder de reportage van onze ploeg ter plaatse van de betoging afgelopen zaterdag en lees verder onder de video:

Hongkong beheerst de headlines van de media. Wereldwijd. Dat is lang niet de eerste keer. Ik was er zelf bij in de prille herfst van 2014, toen de "Umbrella Movement" ijverde voor de vrije verkiezing van de chief executive, de regeringsleider van Hongkong.

Toen deden de paraplu's aanvankelijk dienst als schild tegen traangassalvo's van de politie, al snel werden ze een symbool. Het regende toen ook natuurlijk af en toe, maar niet zo hard als nu. Tiens, deze opstand heeft nog geen naam. Wat te denken van "Rain Revolution"?

De enen hebben sympathie voor de moedige demonstranten en verwensen het harteloze China, de anderen wijzen op grof geweld dat door betogers wordt gebruikt, of ze zien in het protest een complot van het Westen tegen de onstuitbaar opkomende grootmacht China. Zelf kreeg ik ook een flink aantal weinig flatterende verwensingen als reactie op mijn posts met reportages. Zelfs op wat meer bedaarde platformen als LinkedIn. Beleefdheid is niet meer van deze tijd, maar dat wisten we al.

Ook VRT NWS-collega Veerle De Vos was aanwezig bij het protest. Bekijk haar uitleg hieronder en lees verder onder de video:

Als journalist hoor je afstandelijk te blijven, zelfs al heb je uiteraard een persoonlijke mening, en zelfs al gaat het over een probleem in den verre. Over China probeer ik - als het dan wat meer beschouwend is zoals in mijn recent verschenen boek - een genuanceerd beeld te schetsen.

Respect voor de verwezenlijkingen van de voorbije decennia, waardoor een verarmd en door politieke chaos ontwricht land een steeds groter deel van zijn bevolking welvaart kon geven. Respect ook voor de meer recente evolutie, waarbij China zich wil ontplooien als wereldspeler op het vlak van technologie en toekomstgerichte - duurzame - modernisering.

Maar met mijn ervaring als correspondent in Peking weet ik dat het gebrek aan vrijheden en de controlemaatschappij die China is (en onder Xi Jinping steeds meer geworden is) verstikkend werkt op wie beseft hoe het anders kan. En de Hongkongers beseffen dat ook.

Toegegeven, zij hebben van de Britten ook geen democratie gekregen zoals wij die in Europa kennen. Maar de relatieve vrijheden die ze behielden na de teruggave van het Brits Overzees Gebied aan China in 1997, koesteren ze. Vrije meningsuiting, een tamelijk vrije pers, vrij onderzoek, vrij internet, het lijstje kan nog langer worden.

Eigenlijk was wat ze aanvankelijk vroegen, toen het protest drie maanden geleden begon, niet bepaald radicaal. De intrekking van een wet die het mogelijk zou maken om criminelen uit te leveren aan andere landen, waaronder dus ook China.

Op zich is er niets mis met het uitleveren van criminelen, maar China heeft natuurlijk geen onafhankelijk juridisch systeem - niets is daar onafhankelijk van de Communistische Partij, ik hoop dat daar niemand aan twijfelt - en daarom wilden de Hongkongers niet weten van de wet. Bovendien, zo vrezen ze, zou de wet ook kunnen dienen om politieke activisten uit te schakelen.

Een maand lang betoogden ze aanvankelijk in juni. Met honderdduizenden, misschien ook toen al over het miljoen. Eerst volledig vreedzaam, maar al snel ontstonden er geregeld clashes tussen de politie en groepjes heethoofden.

Helemaal grimmig werd het in juli, toen het plaatselijk parlement werd aangevallen, en later ook de vertegenwoordiging van Peking - het liaison office - in Hongkong. Stenen en flessen en verf van de ene kant, traangas en rubberkogels en "bean bags" (kleine projectielen die een klap geven als van een professionele bokser) van de andere. Augustus was tot het voorbije weekend niet anders. Geweld werd een thema.

Voor de Hongkongse regering en voor de Chinese media was het geweld een gedroomde manier om de protestbeweging in diskrediet te brengen. De manifestanten hadden het dan weer vooral over de brutaliteiten van de politie, waarbij onlangs een demonstrante - vermoedelijk - een oog verloor. Ze eisen een onafhankelijk onderzoek naar het politieoptreden.

Dat de betogingen van het voorbije weekend zonder noemenswaardige incidenten verliepen, kan dan ook een overwinning worden genoemd voor de protestbeweging. Alleen, wat kopen ze daarvoor? De regering van Hongkong en de Chinese autoriteiten geven geen krimp. Zij hopen dat het protest uiteindelijk toch doodbloedt, zoals ook gebeurde met de paraplubeweging in 2014.

In elk geval, er zullen ook door de leiders in Peking lessen moeten worden getrokken uit de gebeurtenissen van de voorbije maanden. Want wie eergisteren door Hongkong liep - en dat deden de informanten van de Communistische Partij uiteraard ook - weet dat dit geen marginaal verzet is.

Natuurlijk zullen westerse diplomaten zich in de handen wrijven bij deze strijd op straat, maar dat het protest door het Westen of de VS wordt gestuurd, dat is nonsens. De meerderheid van de Hongkongers wil gewoon niet dat er aan hun vrijheden wordt geknaagd, punt. En dat is een even sterk uitgangspunt als wat de Chinese ambassadeur in Londen onlangs poneerde: "No one will undermine the principle of 'One Country, two systems', bottomline."

Collega Veerle De Vos sprak met enkele studenten uit Hongkong die ooit nog in België studeerden en in ons land Nederlands leerden. Zij vertellen waarover het protest gaat. Beluister het gesprek hieronder en lees verder onder de audio:

Natuurlijk zijn er ook mensen in Hongkong die geen graten zien in de Chinese invloed in de stad. Ze kwamen zaterdag op straat en waren ook met veel (476.000 volgens de organisatoren, 108.000 volgens de politie). Onder hen veel mensen van het "mainland" (de rest van China dus), die naar Hongkong zijn komen wonen.

Zij hebben uiteraard het recht om daarvoor uit te komen, maar als je hun discours hoort over de anitregeringsbetogers die alleen maar "nietswetende tieners" of "relschoppers" zijn, dan weet je dat zij ook maar één geluid horen. Want ja, op de Chinese televisie komen er alleen maar beelden over het geweld, nooit over de inhoud of de omvang van het protest. Dit weekend natuurlijk ook massaal veel nieuws over de pro-Chinabetoging. En ja, beste internettrollen, de VRT besteedde daar ook aandacht aan, in tegenstelling tot jullie beweringen van het tegendeel. 

Intussen komt 2047 tergend traag dichterbij. Dat is het moment dat Hongkong volledig in Chinese handen overgaat. Vijftig jaar na de Britse overdracht van Hongkong aan China verliest de stad dan zijn speciale statuut en de daaraan gekoppelde vrijheden. Dat weten de jongeren die de voorbije maanden op straat kwamen maar al te goed. Nog 28 jaar te gaan, maar wel in hún "life time". Dat is de onderstroom van dit protest.

Onze ploeg volgde voor "Terzake" een groepje vrienden dat al van het begin bij het protest, bijna drie maanden geleden, elk weekend betoogt. Bekijk de reportage hieronder: