Broccoli met fijne stelen en sla die netjes op je hamburger past: minder verspilling dankzij veredelde groenten?

Dagelijks worden er heel wat groenten en fruit verspild en ook de consumenten dragen daar aan bij. Mensen kopen te veel groenten en moeten die na een tijd weggooien of ze snijden perfect eetbare delen van groenten af en gooien die weg. 

Om daar iets aan te doen, ontwikkelen veredelaars van groentenzaden nieuwe variëteiten die langer goed blijven of fijne, dunne steeltjes hebben die mensen mogelijk wel willen opeten. Joske van den Burg is een veredelaar bij het Zwitserse agriconcern Synerga dat zich bezig houdt met landbouwchemicaliën, zaadproductie en zaadteelt. Ze gaf in 'De wereld vandaag' tekst en uitleg. 

We zijn bezig groenten van vorm te veranderen omdat mensen toch wel iets anders willen en ook vanwege de duurzaamheid, om minder te verspillen, zo zei ze. Als je kijkt naar een gewone bloemkool en broccoli, daar wordt meestal de steel van weggegooid, wat eigenlijk 'hartstikke' zonde is. Daarom hebben ze broccoli en bloemkolen met fijne, dunne steeltjes ontwikkeld, die mensen dan hopelijk wel willen eten. 

Ook andere groenten kunnen worden aangepast, zo wordt er gewerkt aan tomaten die langer houdbaar zijn zodat er minder weggegooid zou worden, en men heeft ook een krop sla ontwikkeld waarvan de blaadjes de juiste maat hebben voor een hamburgerbroodje. Bovendien is die sla ook wat knapperiger en blijft hij langer goed dan gewone sla, dus als hij een tijdje op het broodje ligt, wordt hij niet slap, zei Van den Burg.

De techniek die daarvoor gebruikt wordt is de klassieke veredelingstechniek en dus geen genetische modificatie, zei ze. Bij genetische modificatie gaat men knippen en plakken in het genetisch materiaal van de planten, terwijl wat zij doen gewoon is wat in de natuur ook zou kunnen gebeuren. Planten die van nature met elkaar zouden kunnen gekruist worden, worden gekruist, alleen is de veredelaar degene die de planten selecteert en bij elkaar zet zodat ze bestoven kunnen worden. 

Als je bijvoorbeeld een dunnere steel zoekt voor bloemkolen, dan kijk je in de eigenschappen van de talrijke soorten bloemkool. Als je dan een bepaalde ouderlijn vindt die de juiste eigenschappen bezit, dan kan je daar kruisingen mee maken die een mooi product voor op de markt opleveren, zo zei Van den Burg.

Dat duurt wel een tijd, het duurt zo'n 10 tot 12 jaar voor je daadwerkelijk een product hebt dat op de markt kan komen. Maar al de aangehaalde voorbeelden zijn intussen al wel commercieel te verkrijgen, zo zei ze. De bloemkool met de dunne stelen wordt nu al in Engeland in de winkels verkocht en zal waarschijnlijk volgend jaar bij ons beschikbaar zijn en de broccoli is momenteel in Spanje te koop. Voor de sla op hamburgerformaat wordt nog een goede partij gezocht om de verkoop te doen, maar die komt waarschijnlijk ook in 2022 op de markt.

Of mensen met de nieuwe, aangepaste groenten inderdaad minder voedsel gaan weggooien, dat is niet bestudeerd zei Van den Burg, maar ze denkt dat het een kwestie is van consumentengedrag en dat is heel lastig te veranderen. 

Daarom moet er, als de nieuwe producten op de markt komen een goede marketingcampagne mee gepaard gaan, waarin aangegeven wordt hoe het nieuwe product klaargemaakt moet worden, zo zei ze. Bij de groenten zoals ze nu zijn, - waarvan de stelen ook gegeten kunnen worden - ligt dat moeilijker. 

Maar er beweegt wel wat in 'voedselland', zei ze, er zijn steeds meer mensen die nieuwe dingen willen proberen, die willen weten waar hun voedsel vandaan komt en wat er mee gebeurd is, maar er moet wel een goede campagne aan vastzitten. Want als je de nieuwe groenten op de verkeerde manier klaarmaakt, gaan ze ofwel niet lekker smaken ofwel worden de stelen toch weggegooid omdat mensen denken dat ze alleen het stukje bloemkool moeten bewaren. 

Dat kinderen binnen een aantal generaties niet meer zullen weten hoe een bloemkool er bij hun grootouders uitzag, daar is Van den Burg niet bang voor. Ze denkt niet dat de gewone bloemkool zal verdwijnen, er is immers nog heel veel vraag naar. De gewone bloemkool en de aangepaste versie zullen volgens haar naast elkaar blijven bestaan.