We gaan tijdelijk minder testen op corona, maar "testen is de belangrijkste verdedigingsmuur tegen het virus"

Sinds gisteren is er een nieuwe teststrategie voor wie mogelijk besmet is met het coronavirus. Tot nu werd iedereen getest die een hoogrisicocontact had, vanuit een rode zone kwam of wie symptomen had. Na een test bleef je thuis en moest je in quarantaine blijven. Maar veel mensen moesten lang wachten op het resultaat van hun test. Ook de rijen aan de testcentra liepen op en de labo's kregen de stalen niet meer verwerkt.

Daarom dus een aanpassing: als je een hoogrisicocontact had (langer dan een kwartier en/of op minder dan 1,5 meter, red) met iemand die besmet is, of terugkeert uit een rode zone in het buitenland, word je niet meer getest zo lang je geen symptomen hebt. Dan volstaat het om in quarantaine te gaan, tien dagen, in plaats van zeven nu.

Testen, testen, testen, dat was tot nu toe het motto. Maar een aanpassing was noodzakelijk, zegt professor klinische biologie Herman Goossens. "Eind vorige week kregen we alarmerende berichten. Labo's die even alles moesten stilleggen om te verwerken wat ze al hadden, woonzorgcentra die niet genoeg capaciteit hadden om uitbraken te onderzoeken, een fabrikant die niet meer voldoende kits kon leveren aan labo's in Brussel... We moesten meer capaciteit creëren en we moesten heel snel schakelen."

Dit weekend stelde Pedro Facon, die het coronabeleid in ons land coördineert, een nota op die nu is goedgekeurd. We moeten nu even prioriteiten stellen over wie er getest wordt, legt Goossens uit.

"Tot nu testten we zowel mensen met symptomen als zonder symptomen. In ons land is die verhouding 50/50, dat is veel in vergelijking met buurlanden. Maar nu is het vooral belangrijk om mensen mét symptomen te testen, mensen met klachten. Zij zijn een absolute prioriteit. Door geen asymptomatische mensen te testen, kunnen we 20.000 tests vrijmaken."

Niet alleen mensen met klachten zijn een prioriteit. "We kijken ook naar clusters in de zorg, onderwijs, bedrijven... En dan is er de preventieve screening van doelgroepen. Ziekenhuizen en woonzorgcentra moeten absoluut veilig zijn, dus mensen die opgenomen worden moeten preventief getest worden."

Nu primeert de volksgezondheid, zegt Goossens. En wat daar volgens hem niet in past, zijn de systematische testen in de sport- en cultuursector. Die zijn nu soms nodig om evenementen te kunnen laten doorgaan. "Die testen en de labo's hoeven daar nu niet voor ingezet te worden. Dat is onaanvaardbaar. Dat is prima als we terug capaciteit hebben, maar dat nu moeten die ten dienste staan van de volksgezondheid. Ook labo's moeten daarin consequent zijn."

Vlaams minister van Sport Ben Weyts (N-VA) begrijpt de kritiek. Tegelijk relativeert hij ook. "Die systematische testen gelden nu alleen voor professionele competities. Ik begrijp de symbolische waarde, en dat het de ogen uitsteekt, maar het aantal testen daar is relatief beperkt als je kijkt naar het totale aantal testen."

Dit is een tijdelijke situatie, benadrukt professor Goossens. "We gaan 2 tot 4 moeilijke weken tegemoet in de strijd tegen de pandemie, ook op het vlak van testen. Het is de bedoeling om te schuiven van asymptomatische naar symptomatische mensen. Wij zijn daarmee niet uniek, ook andere landen doen dat. Dit moeten we doen in afwachting van dat we terug kunnen schakelen."

"België behoort tot de top drie in Europa van het aantal tests per inwoner, 60.000 tot 70.000 per dag. We doen dat goed, we willen nog opschalen en we gaan dat ook doen. Maar dat gaat niet op een twee drie. Er zijn momenteel acht labo's in opbouw, daar wordt dag en nacht aan gewerkt. Ook op vlak van het aantal testen gaat er capaciteit bij komen, maar ook dat heeft tijd nodig."

Bekijk hier het verslag van "Het Journaal" met meer uitleg van professor microbiologie Herman Goossens (lees voort onder de video):

Is er dan al geen tijd genoeg geweest? "Ik spreek mij niet uit over het verleden. Pedro Facon is tien dagen geleden aangesteld, er zijn veel ideeën om de teststrategie in de toekomst uit te rollen. Daar horen ook sneltesten bij (die kunnen nagaan of iemand besmettelijk is, red). Dat is vorige week besproken, de beslissing is al gevallen, gisteren is een bestelling geplaatst. Maar ook hier: het is noodzakelijk om dat goed te voor te bereiden en te coördineren, zodat er geen chaos ontstaat. Infrastructuur, de opleiding van artsen... dat moet allemaal op punt staan."

De nieuwe, bijgestuurde teststrategie geldt voorlopig tot 15 november. Tijd om de nieuwe teststrategie voor de toekomst goed uit te werken. "En tegen dan zien we het effect van de maatregelen die vorige vrijdag genomen zijn. Hopelijk kan het testbeleid dan bijgestuurd worden."

(artikel gaat voort onder het interview)

Steven Callens, infectioloog van het UZ Gent, is wél bezorgd om de gevolgen van de nieuwe teststrategie. Hij vreest dat we nu een pak minder besmette mensen zullen kunnen opsporen. "De strategie tot nu toe was: testen en tracen (opsporen, red). Dat is de eerste en belangrijkste verdedigingsmuur tegen het virus. Gaan we minder testen, dan gaan we minder opsporen, dan gaan we minder opvolgen wie in quarantaine gaat en zich daaraan houdt, dan gaat het virus zich sneller verspreiden."

De quarantaine voor wie niet meer getest wordt, wordt opgetrokken van 7 naar 10 dagen. "In principe volstaat dat, er is slechts een heel kleine fractie van mensen die na 10 dagen nog symptomen ontwikkelen. Maar we moeten kunnen nagaan wie in quarantaine moet gaan, wie volgt dat op, dat is een moeilijke zaak. De opsporing ligt op de schop zo."