Spanningen op fietspaden lopen op: hoe conflicten vermijden tussen "gewone" fietsers, speedpedelecs en bakfietsen?

Mooi weer brengt traditioneel meer fietsers op de baan. Dat is al lang zo, maar anders dan vroeger is dat die fietsers tegenwoordig sterk van elkaar kunnen verschillen. De ene rijdt 15 kilometer per uur met een 'gewone' fiets, de andere scheurt aan 45 kilometer per uur voorbij op zijn of haar speedpedelec. 

Naast een toegenomen agressiviteit tussen fietsers en automobilisten ziet de Fietsersbond daardoor ook de frustratie tussen fietsers onderling toenemen. "De diversiteit aan fietsen - gaande van speedpedelecs over e-bikes en cargofietsen tot longtails en bakfietsen - leidt ertoe dat er op te smalle fietspaden frustratie ontstaat omdat de snelle fietser de trage fietser niet kan inhalen", vertelt woordvoerder Wies Callens.

Dat bevestigt Stef Willems van verkeersveiligheidsinstituut Vias. "Vroeger was het simpel, je had een klassieke bomma- of bompafiets en dat was het", legt hij uit. "De afgelopen tien jaar is er een veel grotere diversiteit aan fietsen ontstaan terwijl de fietspaden zelf doorgaans niet veel breder zijn geworden. Daardoor krijg je een conflict tussen sneller en trager verkeer."

Volgens de cijfers van Vias neemt het aantal fietsslachtoffers door botsingen met andere fietsers bovendien toe, terwijl het aantal ongevallen tussen fietsers en automobilisten afneemt. In absolute aantallen vallen er minder slachtoffers door botsingen tussen fietsers onderling, maar dat is (deels) te verklaren doordat die ongevallen minder vaak geregistreerd worden. "Als je met twee fietsers tegen elkaar rijdt, ga je de politie niet bellen. Dat maakt de rapportage lastig", aldus Willems. 

Hoe dan ook veroorzaken de verschillende types fietsers op de fietspaden een oncomfortabel gevoel. "Het is niet prettig voor de fietser die met een gewone snelheid rijdt, om rakelings en aan grote snelheid ingehaald te worden door iemand op een speedpedelec", schetst hij.

Een eerste mogelijke oplossing ligt dan ook voor de hand, vinden ze bij de Fietsersbond en Vias. "Goede fietspaden zijn veilig en voldoende breed waardoor ze de verschillende gebruikers letterlijk plaats op de weg kunnen bieden", duidt Stijn Daniels van Vias. 

Die bredere fietspaden zijn er op sommige plaatsen al en bij Vias merken ze ook op dat er op verschillende plaatsen actief in geïnvesteerd wordt. Toch is er nog ruimte voor verbetering. "We hebben natuurlijk - dat weten we allemaal - fietspaden in Vlaanderen die niet goed genoeg zijn voor gewone fietsers, laat staan om al die nieuwe groepen en toegenomen aantallen te verwerken. Daar is nog veel werk aan de winkel", weet Daniels.

Daarnaast is het volgens het verkeersveiligheidsinstituut belangrijk om logische indelingen te maken op de weg. "Je moet het verkeer groeperen in functie van de snelheid waarmee men rijdt", vindt Daniels. "De voetgangers op het voetpad want zij verplaatsen zich traag. Het fietspad moet bij voorkeur voorbehouden worden voor de gewone fietsen, de stepper en de elektrische fietsen die niet te snel gaan. En de rijweg dient dan voor snellere voertuigen inclusief speedpedelecs."

Op dit moment is het zo dat fietsers met een speedpedelec steeds op het fietspad mogen rijden op plaatsen waar de snelheid beperkt is tot 50 km/uur (wanneer dit aangeduid is met een verkeersbord D7 - een verplicht fietspad dus - of met wegmarkeringen). Op wegen waar men sneller mag rijden, moeten ze op het fietspad rijden.

"Op die wegen waar de snelheid hoger is, is het logisch dat een speedpedelec op het fietspad rijdt, want anders wordt het gevaarlijk met de autobestuurders. Het is dan beter om die fietspaden netjes af te scheiden van de weg en breed genoeg te maken zodat de ene fietser de andere veilig kan inhalen", voegt Daniels nog toe.

Maar misschien nog wel de belangrijkste tip, waar we allemaal zelf aan kunnen werken, is hoffelijkheid, benadrukken beide organisaties. "Wat we verwachten van een automobilist ten opzichte van een fietser - namelijk dat die de fietser inhaalt met voldoende zijdelingse afstand en enkel wanneer het veilig kan - geldt ook voor een snellere fietser ten opzichte van een tragere fietser", benadrukt Willems. "De gevolgen bij een aanrijding zijn misschien minder ernstig, maar het blijft een vorm van wederzijds respect."