“Soms kijk ik vanuit mijn hangmat naar "Het Journaal"”

Altijd. Van toen ik een kleine jongen was, liep ik altijd en overal met een klein radiootje rond. In die mate dat mijn moeder me vaak plaagde “pas op, die radio zal nog eens aan je oren groeien!”

Maar mijn vader zag blijkbaar wel dat er iets aan het gebeuren was. Toen ik een jaar of tien was kreeg ik van hem een kleine bandopnemer cadeau. Als we dan met de familie op reis gingen, deed ik daarover rechtstreekse verslaggeving op de radio, alsof het voor uitzending bedoeld was.

Het is met de journalistiek in het achterhoofd dat ik tolk Frans-Engels ben gaan studeren in Brussel. Ik voelde een grote behoefte om grenzen te doorbreken en ik voelde ook aan dat talen daarbij zouden helpen.

Iemand had me uitgelegd dat je in de tolkenopleiding zo goed leerde spreken als een native speaker. Dat is eigenlijk mooi gelukt, en ik heb er nog een paar talen bijgedaan. Dat komt me nu als internationaal conferentiemoderator goed van pas.

We kwamen met een grote groep nieuwelingen meteen op de televisienieuwsdienst binnen en dat voelde als binnenkomen in het heilige der heiligen. Je zag overal bekende gezichten, hoorde stemmen waar je het gezicht al die tijd bij had moeten raden… Maar we zijn er meteen ingegooid. De beste opleiding was natuurlijk dat we allemaal door nieuws geobsedeerd waren. We stonden ermee op en gingen ermee slapen. We wilden álles weten.

Wij hebben ook het ontzettende geluk gehad dat net na onze start de meest wonderlijke dingen gebeurden in de wereld. De Muur viel, het communisme werd weggeveegd, … Kort daarna begon de voorbereiding van de Europese muntunie.

Ik heb het voorrecht gehad om dat van heel nabij te mogen volgen. Ik herinner me nog levendig de beslissende nacht in mei 1998 toen beslist werd wie allemaal tot de euro zou mogen toetreden.

Ja, maar we mogen toch niet vergeten dat wij binnen Europa nog altijd een eiland van welvaart en welzijn hebben dat nergens anders ter wereld bestaat en dat we dat alleen maar gezamenlijk als Europeanen binnen een Europese Unie kunnen verdedigen.

Ik ben er nog altijd van overtuigd dat het hele verhaal van die Europese samenwerking en integratie van de afgelopen 50 jaar, dat dát het grootste verhaal is uit de levens van ons, Europeanen. Alleen merk je dat vaak niet omdat vermeden miserie niet iets is waar je over leest.

Dat in stand houden is de grootste uitdaging voor de komende jaren. Het is een broze constructie die tijd nodig heeft om wortel te schieten. In de VS zijn ze daar natuurlijk al veel langer mee bezig. Maar soms lig ik daar echt wel wakker van...

Ik ben daar zo mee bezig geweest, met die Europese mogelijkheden en dat Europese avontuur, dat op zoveel punten is geslaagd, dat het nu zaak is om dat vast te houden.

Ik vond dat eigenlijk een zeer eenzame bezigheid. Daar zo in die studio zitten, helemaal alleen, met enkel de camera en de studiomeester.

Anderzijds moet ik daar ook niet flauw over doen. Herkend worden vanwege je werk is prettig, omdat je geassocieerd wordt met nieuwsuitzendingen waar respect voor is. Ik sta wel versteld van het geheugen van de mensen die nu nog steeds naar me toekomen.

“Voor elk van u een goede avond!” Ik merkte aan de reacties dat de mensen zich daardoor heel persoonlijk aangesproken voelden. Ik kreeg daar altijd onwaarschijnlijk veel respons op.

Heel veel brieven ook, soms ook vreemde. Die kregen allemaal een antwoord, met steeds dezelfde openingszin: “Bedankt dat u naar ons journaal gekeken heeft en ik hoop dat u dat zult blijven doen.” Daarmee plaats je zoiets ook. Je wil niet meemaken dat iemand een persoonlijke band ziet die er niet is.

Och, ooit schreef een jongeman me dat hij de maand erna zou trouwen en hij vroeg om zijn aanstaande -die een grote bewonderaarster van me was, zo zei hij- een kaartje te schrijven met goede wensen. Dat heb ik dan maar gedaan (lacht), met dank omdat ze naar ons journaal keek en ik heb ook haar gezegd dat ze volgens mij de juiste man had gekozen die heel attent was voor wat haar genoegen kon doen, en dat ik haar een aangenaam huwelijk wenste.

Ik heb ook ooit eens een brief gekregen die op muziek was gezet. Hele lieve woorden, met notenbalken eronder. Ik heb alle brieven bewaard, in een grote kartonnen doos.

Wel, je wil natuurlijk alles zo aangenaam mogelijk brengen en dat brengt een vorm van intimiteit met zich mee.

Ik herinner me de eerste keer dat ik oud-minister Mark Eyskens ontmoette, dat was op een receptie waar hij met zijn vrouw was. Hij zei tegen mij: “Mijnheer Puissant, mijn vrouw gaat met u naar bed!” – “Excuseer?!?” Bleek dat ze altijd naar het laatavondjournaal keken en daarbij soms al in bed lagen. (lacht hartelijk).

Dat was in juni 1995. Johannes Paulus was op tweedaags bezoek in ons land en onderbrak toen onverwachts een zeer vastomlijnd programma om het graf van Boudewijn in de crypte van Laken te bezoeken. Er was op dat moment veel speculatie over een mogelijke zaligverklaring van Boudewijn, wegens zijn verzet tegen de abortuswetgeving. Ik wou de paus vragen wat de bedoeling van zijn bezoek aan de crypte was.

Ik had de veiligheidsagenten links en rechts van me vooraf laten weten dat ik een vraag wou stellen, maar daar hadden ze eens goed om gelachen. Toen werd dat niet gedaan, een vraag stellen aan de paus. Ik heb mijn vraag kunnen stellen, maar ben toen toch vriendelijk maar vastberaden opzij geschoven. Het had erger gekund. Er zijn gevallen van journalisten in de VS die tegen de grond gesmakt zijn.

Ik heb wél een heel mooie glimlach gekregen van de paus. Plus, toen ik hem van zo dichtbij zag, schrok ik wel van de dikke laag schmink op zijn gezicht. Ik had een authentieke huid verwacht maar ik zag eigenlijk een ferm masker, een dikke laag cement.
 

Ik heb mensen als Umberto Eco en Nicolas Sarkozy mogen vragen stellen, Bill Gates en Hugo Claus, Luciano Pavarotti en Harry Belafonte (foto), maar dat verbleekt bij het verhaal van een herder in Andalusië.

Tijdens de expo van Sevilla in 1992 waren we ter plekke voor een reportage over de ontwikkeling van de landbouw. Maar plots zagen we in de verte een herder met een grote kudde schapen. Ik stelde voor aan de ploeg om hem te interviewen over wat de expo voor hém betekende.

Wat bleek, die man in die idyllische natuur, omringd door zijn schaapjes, droomde maar van één ding: in de fabriek gaan werken, regelmatige uren hebben en ’s avonds bij zijn familie kunnen zijn in de plaats van daar in weer en wind de hele tijd bij zijn schapen te moeten zijn. Dat was wel een eye opener voor mij. De meeste commentaar die ik achteraf kreeg naar aanleiding van die reportagereeks ging ook over die herder.

(bedachtzaam) Ik heb bij de VRT natuurlijk ook een portie afgunst moeten verwerken, maar in onze stiel is dat meestal een teken dat je goed bezig bent. Je moet je net zorgen maken als er niemand afgunstig is. Dat is in veel interessante beroepen zo.

De laatste tien jaar bij de VRT werd ik almaar vaker gevraagd voor het modereren van conferenties. Een collega had me namelijk ooit aanbevolen voor een debat voor een duizendkoppig publiek, georganiseerd door Kortrijkse ondernemers met Margaret Thatcher als hoofdschotel.

Het mooiste daaraan waren de tien minuten voorbereidend gesprek met haar. We beleefden toen net een miniregeringscrisis en uit de vragen die ze me stelde bleek duidelijk dat ze zeer goed op de hoogte was.

Achteraf ben ik heel vaak teruggevraagd, voor andere debatten en dat is eigenlijk het begin geweest van mijn nieuwe carrière. Maar ik moest dat natuurlijk altijd doen in mijn vrije tijd. En het voorbereiden van een conferentie is zwaar werk.

Eigenlijk ben ik altijd een kleine zelfstandige gebleven. Voor ik bij de VRT kwam, werkte ik als tolk voor internationale instellingen. In die zin is de ontwikkeling naar zelfstandige conferentiemoderator voor mij een heel natuurlijke ontwikkeling geweest.

Mijn vrouw kreeg hier destijds een interessante job aangeboden. Ik deed mijn huis in Schaarbeek van de hand en kocht er een huis voor binnen de middeleeuwse omwallingen van een stadje op een half uur van Perugia.

Ik heb er alles bij elkaar zo’n 100 fruitbomen staan, één voor één hoogstpersoonlijk geplant! En ik bak mijn eigen brood. Dat geeft me de kracht om als ik ter plaatse ben, er met volle kracht voor te gaan. Maar ik heb nu ook weer een zolder in hartje Brussel.

Wanneer ik in Italië ben, werk ik veel aan de voorbereiding van mijn conferenties. Elke conferentie is als een examen, een reuze-uitdaging! Als moderator spreek je altijd met specialisten in hun vak die beluisterd worden door andere specialisten.

En zelfs al hoef ik nooit op mijn eigen vragen te antwoorden, je moet daar toch wel wat studiewerk aan besteden. Ik heb al van alles gedaan: energie, milieu, rioolbuizen, verpakking, mijnbouw, zelfs eentje over het geluk. Wat je als moderator kan aanbrengen is de frisse blik van de verwonderde, geïnteresseerde buitenstaander.

Maar ik ben heel graag in mijn tuin in Italië. Ik heb er ook een hangmat. Soms kijk ik naar het VRT-journaal vanuit de hangmat…

Ik vind dat de Vlaamse media over het algemeen zeer goed werk leveren, ook de commerciële. Als je ziet wat er bij ons met heel weinig middelen wordt gepresteerd.

Als je ziet hoe weinig geld en medewerkers Klara heeft in vergelijking met Rai3. Dat is niet te beluisteren! Dat zijn allemaal enorme egotrippers die de hele tijd zelf aan het praten zijn over dingen waar je als luisteraar niets aan hebt. Dan denk ik, tja, het heeft niets met geld te maken.