Wielerongevallen veroorzaakt door derden blijven onvermijdelijk, maar "elk ongeval is er een te veel"

Stef Loos, de jonge wielrenner die zondag het leven liet na een aanrijding met een bestelwagen, is een van de wielrenners die het slachtoffer zijn van een ongeval veroorzaakt door derden. Of het nu een botsing is met een motorfiets, een voetganger die oversteekt of een seingever die niet op zijn plaats staat, het zijn allemaal aanleidingen voor gevaarlijke situaties.

Hoewel zulke ongevallen geen dagelijkse kost zijn, blijft het zo nu en dan onvermijdelijk. Cycling Vlaanderen meldt dat er vorig jaar 61 ongevallen gebeurden in België met wielrenners, waaronder een aantal veroorzaakt door derden. In Wallonië, waar er in de eerste plaats een pak minder koersen worden gereden, ligt dat aantal een stuk lager: 11 ongevallen.

"We willen benadrukken dat ongevallen die veroorzaakt worden door voetgangers, auto's of andere externen niet vaak voorkomen", verduidelijkt Jos Smets, voorzitter van Cycling Belgium. "Toch is elk ongeval er een te veel."

"Bij wielrennen zit je altijd met een aantal risico's: je rijdt op de openbare weg en er zijn mensen betrokken die een bepaalde verantwoordelijkheid hebben", vult Smets aan. Belgium Cycling probeert steeds de veiligheid van elke rit grondig te controleren, maar dat ligt niet altijd binnen hun controle. "De politie regelt een groot deel van de controle, alsook waar de seingevers staan. Bij het ongeval van zondag is een menselijke fout gebeurd. Ik vraag me af hoe het kan dat er op dat kruispunt geen seingever stond."

Belgian Cycling heeft al vaker maatregelen getroffen om de veiligheid van koersen meer op punt te stellen. "We hebben het aantal deelnemers beperkt, het aantal volgwagens verkleind, motorfietsen mogen niet langer inhalen, noem maar op. Op dat vlak lopen we hard voor op het UCI (de Internationale Wielerunie). Maar wanneer het aankomt op seingevers, werk je met vrijwilligers. Zolang je werkt met mensen die niet betaald worden, is het risico ook automatisch groter, al maakte dat bij dit ongeval geen verschil", besluit Smets.

Cijfergegevens over het aantal ongevallen dat veroorzaakt werd door derden in het professionele wielermilieu zijn er niet. Toch staan er nog een aantal wedstrijdmomenten in ons geheugen gegrift. Van wielrenners die met de schrik vrijkwamen tot coma’s, lange revalidaties en ja, ook sterfte. 

De naam Antoine Demoitié gaat voor heel wat wielerfanaten nog steeds gepaard met een verschrikkelijk ongeval tijdens Gent-Wevelgem in 2016. De 25-jarige renner van Wanty-Groupe Gobert werd na zo’n 150 kilometer aangereden door een motorfiets, waarna het voertuig op hem belandde. Demoitié werd in kritieke toestand naar het ziekenhuis in Rijsel gebracht, waar hij eerst in een coma werd gehouden, maar ’s nachts toch overleed. 

De Luikse renner was bezig aan zijn eerste profseizoen. Hoewel het gedrag van motorrijders in wielerkoersen vaak ter discussie staat, droeg de motorrijder bij dit ongeval geen schuld, volgens toenmalig voorzitter van de Belgische wielerbond Tom Van Damme. 

Voor de 28-jarige Stig Broekcx was het tot voor kort nog steeds onduidelijk of hij ooit nog op een fiets zou kunnen zitten. De renner was tijdens de voorlaatste rit van de Baloise Belgium Tour in 2016 betrokken bij een zware valpartij. Twee motoren wilden voorbij het peloton rijden, maar door een val kwamen ze middenin de groep renners terecht. 

Broeckx was er ernstig aan toe: hij had enkele zware hoofdwonden en een hersentrauma. In het ziekenhuis werd hij in een niet-kunstmatige coma gehouden. Na twee en een half jaar revalideren – de renner moest opnieuw leren spreken, wandelen en fietsen – maakte hij in november vorig jaar opnieuw zijn eerste fietstochtje.

De Italiaan Michele Scarponi was een echte veteraan in zijn vak. De ex-Girowinnaar was 37 en reed al sinds 2002. In april 2017 kwam zijn prachtige carrière tot een gruwelijk einde, toen hij op training in zijn woonplaats Filottrano door een busje werd aangereden. De renner werd meteen met de helikopter naar het ziekenhuis gebracht, maar alle hulp was tevergeefs. Scarponi reed voor Astana en liet een vrouw en twee kinderen na. 

In 2011 reed de Nederlandse klimmer Johnny Hoogerland zijn eerste Tour de France, en met succes. De ex-renner van Vacansoleil wist tweemaal de leiding in het bergklassement te veroveren. In de negende etappe sloeg het noodlot toe: een auto van France Télévisions reed tegen de Spanjaard Juan Antonio Flecha, die Hoogerland meenam in zijn val. De Nederlander kwam naast het parcours terecht in een hek met prikkeldraad. Ondanks de 33 hechtingen die ze na de etappe moesten zetten, reed hij de Tour toch uit, wat hem de prijs voor de strijdlust opleverde. Hij reed nog tot september 2016. 

Hoewel wielrenners vaak de ergste gevolgen dragen van ongevallen met derden, is dat niet altijd het geval. In 2014 reed Johan Vansummeren tijdens de Ronde van Vlaanderen in volle vaart op een 65-jarige vrouw die op een vluchtheuvel stond. De vrouw werd meteen naar het ziekenhuis afgevoerd, waar ze in een kunstmatige coma werd gehouden. De schade was groot: de vrouw is verlamd en voor 66 procent invalide.

Vansummeren zelf moest door het ongeval opgeven, al was de schade bij hem beperkt. Hij werd met een hoofdwonde naar het ziekenhuis afgevoerd, maar mocht al snel weer buiten. Tot in september 2016 liep er een onderzoek naar wie  er schuld droeg bij het ongeval, tot het parket besloot dat er niemand strafrechtelijk vervolgd zou worden. 

In januari 2018 stond het Quick-Step Floors drietal Laurens De Plus, Petr Vakoc en Bob Jungels voor een onaangename ervaring tijdens een trainingsessie in Zuid-Afrika. Halverwege de training werden De Plus en Vakoc door een vrachtwagen geraakt, die ze niet hadden zien aankomen.  Voor de Tsjech volgde er een hard verdict: een aantal gebroken ruggenwervels en een directe operatie. De Plus viel ook geblesseerd uit, maar voor hem viel de schade relatief mee. Hij hield een gekneusde nier, long en heel wat schaafwonden over aan het ongeval.