Vlaamse arts in Italië schrijft open brief aan Belgische overheid: "Waarop wacht u?"

Beste beleidsmaker,

Situaties zonder precedent en handleiding zoals de COVID-19-pandemie vragen om proactieve uitzonderlijke maatregelen waarbij u als beleidsmaker eigenlijk maar één fundamentele keuze moet maken: aanvaardt u dat getroffen maatregelen potentieel "overdreven" blijken of aanvaardt u liever de kans dat u niet voldoende heb ingegrepen? Die keuze is het, want zekerheid over de juiste (hoeveelheid) maatregelen zal alleen de toekomst geven, maar daarvoor is geen tijd. Niemand "weet het", maar de geschiedenis zal milder zijn voor hen die zich niet laten leiden door angst, noch door hoop maar door feiten.

Feit 1: Maatregelen geleidelijk uitbreiden op basis van "real time" Belgische gegevens kan niet, maar Lombardije (Italië) biedt blik op de toekomst van België over 9 dagen

• Het effect van elke maatregel wordt pas met een vertraging van 2 weken duidelijk (vanwege "tijd tot symptomen" en "tijd tot overlijden"), dus worden stapsgewijze aanpassingen onmogelijk juist geïnformeerd door real time gegevens uit België zelf.
• Lombardije heeft 10,3 miljoen inwoners, 37 ziekenhuisbedden en 1,3 ICU (intensive care unit, red) bedden per 10.000 inwoners. België respectievelijk 11,4 miljoen, 31 en 1,6. Er is dus geen reden om aan te nemen dat Lombardije en België significant verschillen wat betreft capaciteit van gezondheidszorg (NB: Lombardije heeft oudere populatie wat nood aan aantal ICU-bedden kan opdrijven).
• Door de gelimiteerde testcapaciteit is Fase 1 ("Beperk") van normale epidemiecontrole in België niet meer mogelijk. Daardoor is het aantal werkelijke gevallen vandaag onbekend, maar gediagnosticeerde gevallen zijn een onderschatting van de werkelijke gevallen met minstens factor 5 - 10.
• België volgt wat betreft het aantal echte COVID-19-gevallen dezelfde exponentiële trend als Wuhan en Italië voor lockdown met 9 dagen vertraging. Het aantal gevallen verdubbelt elke 3 - 5 dagen.

Feit 2: Het gezondheidssysteem in Lombardije zit stilaan aan maximale capaciteit, en dus staat België minstens iets gelijkaardigs te wachten, zeker aangezien België momenteel minder strikte maatregelen hanteert dan Italië.

• 15 maart telde Lombardije 1.420 doden, 14.650 gediagnosticeerde gevallen (er wordt niet meer systematisch getest nu), waarvan 6171 gehospitaliseerd en 823 op ICU (intensive care unit).
• Er is een tekort aan getraind (niet ziek) personeel, beschermend materiaal (maskers) en beademingstoestellen. Gezondheidswerkers lopen hoog risico en velen zijn al besmet. De overheid moet een beroep doen op vrijwillig personeel.
• In Milaan zijn onvoldoende ambulances beschikbaar voor vervoer van kritieke (COVID- en niet-COVID)-patiënten.
• Ondanks annulatie van alle niet-urgente ingrepen, extra bedden, triage en verspreiding over ziekenhuizen in andere regio’s zijn in Lombardije momenteel 95 à 100 procent van alle ICU-bedden ingenomen, waarvan meer dan 60 procent door COVID-19-patiënten. Lineaire groeimodellen voorspellen dat de totale capaciteit met 10 procent zal worden overschreden binnen 1 week, exponentiële modellen met 150 procent. Dan zullen er keuzes gemaakt moeten worden over wie blijft leven of niet.

Feit 3: Vertraagde, onvolledige en/of inconsequente maatregelen kosten levens

• Wuhan (China, 11 miljoen inwoners, vergelijkbaar met België), en ook Taiwan, Hongkong, Singapore gingen in lockdown met (minder dan) 0,4 gediagnosticeerde gevallen per 10.000 inwoners en binnen 1 week van het moment waarop het aantal gevallen per dag voor het eerst minstens verdubbelde. Deze gebieden lijken er met simultane gebruikmaking van het volledige gamma aan door de overheid opgelegde en gecontroleerde Fase 1- en Fase 2-epidemie-controlemiddelen in geslaagd de exponentiële groei van nieuwe gevallen te stoppen en de mortaliteitsgraad te beperken (*Fase 1: "Beperk": test ieder mogelijk geval, isoleer positieve gevallen, spoor contacten op, plaats in quarantaine en volg op. Fase 2: Maximale door de overheid opgelegde en gecontroleerde social distancing measures om piek epidemie te vertragen en af te vlakken en zo overbelasting gezondheidssysteem te vermijden).
• Lombardije (Italië, 10,3 miljoen inwoners, vergelijkbaar met België) ging in lockdown op het moment van 6 gediagnosticeerde gevallen per 10.000 inwoners en 16 dagen na het moment waarop het aantal gevallen per dag voor het eerst minstens verdubbelde (dat wil zeggen, 12-voudig aantal gevallen en 9 dagen vertraging versus gebieden onder punt 1). Tot het moment van lockdown groeide het aantal gevallen gemiddeld met 40 procent per dag.
• Op 15 maart heeft België waarschijnlijk al meer dan 6 gevallen per 10.000 inwoners (gebaseerd op modellen die extrapoleren van aantal sterfgevallen).
• Met een gemiddelde geschatte sterftecijfer tussen 3 - 5 procent en het feit dat het aantal gevallen iedere 3 - 5 dagen verdubbelt, betekent iedere dag wachten met extra maatregelen extra (mogelijk vermijdbare) doden.

Tot slot geen feit maar een vraag:

Als u dit als Belgische (of andere Europese) beleidsmaker allemaal al weet, waarop wacht u dan precies om het hele pakket aan beschikbare maatregelen uit te vaardigen en social distancing niet alleen te promoten maar te verplichten?

Weinigen zullen het u verwijten dat u "te veel" hebt gedaan ter bescherming van iedere burger en in de eerste plaats van het ziekenhuis- en ander medisch en verplegend personeel dat ongetwijfeld elke dag met 100 procent beroepsernst deze strijd wil leveren, maar even ongetwijfeld liever niet wil dweilen met de kraan open, noch vechten met de handrem op.