Schooldirecteurs trekken aan de alarmbel: "Alle klassen weer naar school halen vanaf 2 juni lukt niet"

Tim Stiers is directeur van een basisschool in Landen, in de provincie Vlaams-Brabant. "Alle kinderen opnieuw naar school sturen, is een positieve en belangrijke zaak. Maar het is jammer dat deze versoepeling gecommuniceerd is als een "hoera"-show zonder reality check bij het onderwijsveld. We vrezen dat we veel ouders zullen moeten teleurstellen, na het goede nieuws van afgelopen vrijdag. En dat nadat ze wekenlang schitterende inspanningen hebben geleverd thuis, om hun kinderen daar zelf aan het leren te houden."

Meer klassen heropenen, met respect voor alle afstands- en hygiëneregels: dat kan nog lukken. Maar op die manier zeker de helft van de normale onderwijstijd halen, zit er volgens Stiers niet in. "Specifiek voor onze school betekent het dat kleuters maximaal 4 dagen per week zullen komen, en alle klassen van het lager maximum 2 dagen. Dat is voor het eerste en tweede leerjaar dus minder dan nu."

Volgens Stiers zijn scholen immers zeer afhankelijk van de omstandigheden waarin ze werken. "We hebben maar de ruimte die we hebben, en we moeten alle klasgroepen opdelen in 2 of 3. Want in de lagere school moet je 4 vierkante meter voorzien per kind. Alle lokalen moeten ook regelmatig gereinigd worden. Een draaibroek rond die nieuwe hygiëneregels hebben we nog niet. We zullen misschien extra mensen moeten aanwerven, en met de stad bekijken hoe we de noodopvang blijven organiseren, want die loopt intussen door."

In onderstaande video legt Tim Stiers uit welke stappen zijn school heeft doorlopen, sinds de invoering van de lockdownmaatregelen op 13 maart tot een mogelijke doorstart voor alle klassen:

"We begrijpen dat virologen bepaalde zaken voorstellen, maar we willen vooral tijdig en transparant geïnformeerd worden, zodat we als school de tijd krijgen om een nieuwe situatie in de praktijk om te zetten", zegt Stiers. "Nu waren we amper 3,5 dagen bezig met de doorstart van het eerste, tweede en zesde leerjaar, voor er weer iets nieuws uit de bus kwam. We vinden het niet erg om flexibel te zijn, maar de communicatie over het onderwijs naar de buitenwereld toe: die zien we liever anders."

Stiers zijn belangrijkste oproep aan Onderwijsminister Weyts is dus om beter te communiceren. "Zorg dat we tijdig weten waar we aan toe zijn. Dat elke school zelf mag beslissen wat er haalbaar is: dat is in mijn ogen dubbel. Het voelt aan alsof scholen tegen elkaar worden uitgespeeld, en eigenlijk hun plan moeten trekken."

Bekijk hier de reportage uit "Het journaal":

Jeroen Cooman is directeur van een stedelijke basischool in Denderwindeke, in de provincie Oost-Vlaanderen. Ook hij kan vanaf volgende week niet alle leerjaren op school les laten volgen, zo vertelt hij in "De wereld vandaag" op Radio 1. "We kunnen onmogelijk aan de opgelegde voorwaarden voldoen. Ik ken geen enkel klaslokaal in Vlaanderen dat met 80 vierkante meter groot genoeg is voor een klasgroep met 20 leerlingen. Maar naar ouders toe heeft minister Weyts wel die verwachting gecreëerd, die we nu moeten bijsturen."

Uitwijken naar andere locaties, en bijvoorbeeld tijdelijk les geven in een polyvalente zaal zoals dat al gebeurt, is niet vanzelfsprekend. "Hoe organiseer je het busvervoer? Wat met de inzet van poetspersoneel, of eventueel extra gemeentepersoneel? Je vindt op korte termijn niet voldoende mensen om dat allemaal te bolwerken. Laat staan dat je dit moet combineren met de noodopvang van kinderen die nog geen les kunnen volgen: ik denk niet dat we dat gaan doen."

In de school van Cooman in Denderwindeke zijn de lessen momenteel hervat in het eerste en zesde leerjaar. "In beide jaren zijn er nu drie klassen. Leerkrachten van het tweede springen bij in het eerste, en collega's uit het vijfde leerjaar ondersteunen het zesde. Daarnaast voorzien ze nog lessen, werkjes en filmpjes via de gekende kanalen voor hun eigen tweede of vijfde leerjaar."

Cooman bekijkt nog wat er haalbaar is, voor hij alle ouders gaat informeren. "Zijn we zelf vragende partij om zo veel mogelijk kinderen weer naar school te halen? Absoluut! Ook voor leerjaren die niet kunnen herstarten, zou het fijn zijn om hun klas bijvoorbeeld nog één of twee dagen samen te brengen, zodat leerlingen toch het schooljaar samen kunnen afsluiten. Alle leerjaren opstarten, dat lukt ons zeker niet. Ik heb niet het idee dat er na de doorstart van vorige week aan de mensen in het onderwijsveld is gevraagd hoe ze het zien en hoe alles in de praktijk loopt."

Beluister hier het volledige gesprek met Jeroen Cooman in "De wereld vandaag":

"We willen zo veel mogelijk leerlingen weer naar school halen, maar dat moet maximaal veilig en doenbaar zijn", zo reageert minister van Onderwijs Ben Weyts. "En net om het doenbaar te houden voor scholen zijn de experten uit de GEES-groep akkoord gegaan met enkele versoepelingen. Maar ik en mijn onderwijscollega's van de andere gemeenschappen vragen nog verduidelijkingen, zeker als het gaat over de oppervlaktenorm van 4 vierkante meter per leerling. Die zou ik in de mate van het mogelijke versoepeld willen zien. Voor veel scholen vormt dat hét struikelblok om extra leerjaren te openen."

Weyts benadrukt ook dat de scholen zelf de keuze behouden om bepaalde leerjaren opnieuw te openen en andere (nog) niet. "Wat we op tafel hebben gelegd, is het maximaal haalbare scenario. We weten best dat dit niet op alle plaatsen gevolgd zal kunnen worden, en we hebben hiervoor alle begrip."

Volgens Marc Van Ranst is het mogelijk om de huidige afstandsregel van 4 vierkante meter per leerling te herbekijen. "Men wil zo veel mogelijk kinderen hun schooljaar laten beëindigen op school, en dat zo veilig mogelijk laten verlopen. De onderlinge afstand tussen kinderen zal niet overal gegarandeerd kunnen worden. Tegenover de leerkracht zal dat wel moeten. Je kan alleen maar je best doen om kinderen op een comfortabele manier zo ver mogelijk uit elkaar te houden. Maar hen iets dichter bij elkaar zetten, is geen groot probleem."

Van Ranst geeft aan dat een versoepeling van die regel "samen met nog een heleboel andere dingen" deze week besproken zal worden. "Over enkele weken zullen er op allerlei jeugdkampen sowieso grotere bubbels van kinderen gevormd worden, en zullen ze daar samen spelen en ravotten. Als je de regels op school nu al lichtjes aanpast, dan maak je die context al meer conform aan die van een kamp. Het is duidelijk dat er in open lucht weinig besmettingen plaatsvinden. Contact op de speelplaats is dus geen probleem."

Bekijk hieronder de toelichting door viroloog Marc Van Ranst in "Het Journaal":

Lieven Boeve, die als topman van het katholiek onderwijs mee aan tafel zat om deze nieuwe stap te bespreken, benadrukt dat het belang van de kinderen voorop staat, en dat dit louter een advies is. "Ons doel blijft om dit schooljaar nog zo veel mogelijk kinderen naar school te krijgen. Maar dit is géén formele beslissing, enkel de Veiligheidsraad kan die nemen. Dit is een advies waar scholen zelf mee aan de slag kunnen."

Volgens Boeve moeten ouders hier begrip voor opbrengen. "Als een school bepaalde leerjaren nog thuis laat, dan doet ze dat niet omdat ze dat zo wil, maar omdat het momenteel niet anders kan. Daarom zeggen we onze scholen ook expliciet: doe wat je kan. En communiceer dat helder naar de ouders."

"Wanneer we het moment zouden afwachten waarop alle kinderen weer volledig naar school kunnen: dan zou dat nog véél langer duren. We hebben bewust gekozen voor een systeem waarin we doen wat mogelijk is. Nee, dit is geen wonderformule. En de situatie is in elke school anders, al willen we overal het beste voor de kinderen. Elke dag dat ze de leerstof op school kunnen opnemen, is gewonnen. En laten we niet vergeten dat kinderen ernaar snakken om elkaar te zien."

Dat scholen al zo kort na de vorige bijsturing nu een nieuwe richtlijn krijgen, vindt ook professor Erika Vlieghe, die de expertengroep rond de exitstrategie voor ons land leidt niet ideaal. "Ik was verrast door de timing van 2 juni, omdat ik niet de volledige vergadering hierover heb kunnen bijwonen. Wat mij betreft, zou er op de Veiligheidsraad van 3 juni gecommuniceerd worden over fase 3 in onze exitstrategie, vanaf 8 juni. Maar wij geven enkel advies, ik zit niet in de politiek. Dit is een kwestie tussen de Veiligheidsraad en de regio's", zegt ze daarover.

"Deze beslissing is vooral inhoudelijk belangrijk, want dit verhaal is nog niet gedaan. We kijken als adviesorgaan ook hoe ze het in andere regio's aanpakken. En we denken al na over volgend schooljaar, want het is onze wens om alles dan zo normaal mogelijk te laten verlopen. Daarom dat we nu goed moeten bekijken wat er haalbaar en veilig is."

Bekijk hier het volledige gesprek met Lieven Boeve en Erika Vlieghe uit "De afspraak":