Dodelijke salmonellavarianten amper te behandelen met antibiotica, stelt onderzoek Universiteit Antwerpen

"Sommige salmonellavarianten blijven onderbelicht, maar geven vaak zeer zware infecties", weet professor Sandra Van Puyvelde (UA). "Bovendien worden er soms hoge graden van antibioticaresistentie vastgesteld, waardoor zulke infecties in Sub-Sahara-Afrika zo goed als onbehandelbaar zijn." 

Samen met een internationaal netwerk van onderzoekers inventariseerde Van Puyvelde het globale genetische overzicht van de verspreiding van de salmonellabacteriën. De wetenschappers deden daarvoor een beroep op meer dan duizend bacteriestaaltjes uit de hele wereld.

"Dit was echt een huzarenstuk", aldus de professor. "We doken in zogenaamde biobanken, waardoor we onder andere stalen uit de jaren veertig konden onderzoeken. Die stalen komen bijvoorbeeld uit het toenmalige Zaïre en bleven al die tijd bewaard in de kelders van het Pasteur-Instituut in Parijs. Een schat aan genetische informatie die ons toeliet om de stamboom van deze bacteriën te ontrafelen."

Zorgwekkend is de ontzettend hoge graad van antibioticaresistentie die teruggevonden werd bij de salmonellastalen uit Ethiopië. Volgens Wim Cuypers van het Instituut voor Tropische Geneeskunde (ITG) is het daarom ook bij ons belangrijk om waakzaam te blijven. 

"De resistentie zit vervat in zogenaamd "mobiel DNA" en kan doorgegeven worden aan andere, verwante bacteriën", zegt Cuypers. "Zulke extreme vormen van antibioticaresistentie zien we wereldwijd meer en meer. Omdat die resistentie mobiel is, is er een hoge dreiging naar meer onbehandelbare bacteriële infecties."

Infecties met invasieve "niet-typhoidale" salmonella worden vooral gezien bij kindjes jonger dan vijf die in slechte hygiënische omstandigheden leven. Die salmonella-infecties gaan gepaard met een hallucinante mortaliteit van soms 20 procent. Zo zouden dagelijks honderden jonge kinderen overlijden in Afrika. 

De recente studies die de internationale onderzoekers deden, "bieden een doorbraak naar de genetica van deze infecties en geven ons een helikopterperspectief van de verspreiding ervan". De informatie zou volgens de Universiteit Antwerpen dan ook cruciaal zijn in de monitoring, en kan bijgevolg aangewend worden bij de ontwikkeling van nieuwe vaccins.