Het kunstmatige eiland Bhasan Char: vergeetput voor vluchtelingen voor de kust van Bangladesh?

Bhasan Char ("drijvend eiland") ligt op 60 kilometer buiten de kust van Bangladesh in Zuid-Azië. Dat is enkele uren varen vanuit havens op het vasteland. Wel ligt vlakbij een groter eiland Sandwip. 

Bekijk het verslag uit "Het Journaal" hier en lees voort onder de video:

Het bestaat ook nog geen twintig jaar en is een van de vele "char" of zandbanken die op natuurlijke wijze boven het zeepeil uitstijgen in de grote delta waar de samenstroming van rivieren zoals de Ganges en de Brahmaputra in de Golf van Bengalen uitmondt. . In de loop der jaren is dat eiland kunstmatig opgehoogd en uitgebreid met baggerspecie uit de Himalaya. Het is nu iets meer dan 40 vierkante kilometer groot.

De voorbije jaren heeft Bangladesh daar een groot opvangkamp voor vluchtelingen gebouwd. Het is de bedoeling om 100.000 van de in totaal meer dan een miljoen uit buurland Myanmar (Birma) verdreven Rohingya op te vangen. Het kamp heeft 400 miljoen dollar gekost en is volgens Bangladesh veilig. De eerste duizend vluchtelingen zijn intussen al aangekomen op het eiland.

Het kamp steekt niet ver boven het zeepeil uit en daarom is er een grote dam van drie meter hoog gebouwd om het complex te beschermen tegen vloedgolven. Ook staan de gebouwen op betonnen pijlers, ook al omdat delen van Bhasan Char tijdens de moessonregens tussen juni en september onder water staan. (Lees verder onder de foto).

Het complex is onderverdeeld in woonblokken voor 16 gezinnen. Per vier personen krijgen die een kamer met stapelbedden van 3,5 op 4 meter. Keukens, toiletten en badkamers zijn gemeenschappelijk. Er zijn ook straten en pleinen aangelegd evenals scholen en ziekenhuizen, belooft de regering van Bangladesh. In een eerste fase worden 300 politiemensen, onder hen ook vrouwen, op het eiland gestationeerd om de orde te handhaven.

Luxe is het niet, maar volgens Bangladesh is het nieuw en proper, en is het complex veel aangenamer dan de inderhaast in elkaar getimmerde hutten in de enorme vluchtelingenkampen waar 860.000 Rohingya nu al jaren vastzitten. Die kampen worden overigens ook geregeld bedreigd door overstromingen, aardverschuivingen en wilde olifanten. (Lees verder onder de foto).

Internationale hulporganisaties vrezen dat de Rohingya echter gedwongen worden om naar Bhasan Char te verhuizen en dat ze er misschien nooit meer weg geraken. Ook zou het kunstmatige eiland te gevaarlijk zijn in een regio waar geregeld zware orkanen en overstromingen woeden. Als een orkaan Bhasan Char zou treffen, zou er bovendien geen evacuatie of hulp mogelijk zijn, enerzijds door de omvang van de bevolking en anderzijds omdat boten met hulpteams dan ook niet kunnen uitvaren. 

De UNHCR, de Vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties, is ook erg bezorgd over Bhasan Char. Een topvrouw van de organisatie had eerder twijfels geuit of het eiland wel "leefbaar zou zijn", maar onthoudt zich van openlijke kritiek op Bangladesh. Wel stelt de UNHCR dat de Rohingya niet gedwongen mogen worden om er naartoe te gaan.

Bij dat alles moet wel worden gezegd dat het straatarme en overbevolkte Bangladesh al jaren veel moeite heeft om het miljoen Rohingya uit Myanmar op te vangen. Er is geen enkel uitzicht op terugkeer en ook transit naar andere landen lijkt niet op grote schaal mogelijk. Rohingya die via boten willen wegkomen, worden teruggestuurd door Thailand en Maleisië waardoor velen sterven op zee. De Rohingya die Aceh in het noorden van het Indonesische eiland Sumatra bereiken, worden daar wel vaak met open armen ontvangen door de lokale moslimbevolking, maar dat is een uitzondering.