Jokko

Hoog tijd voor "partituur" waarmee politieke partijen symfonie van nieuw België kunnen spelen 

Tijdens de nieuwjaarsrecepties van de politieke partijen doen en deden verschillende scenario's de ronde naar aanleiding van de lange regeringsvorming: van nieuwe verkiezingen tot een noodregering. Volgens minister van staat Mark Eyskens (CD&V) kan de formatie enkel lukken door het uitschrijven van een partituur waarmee partijen van allerlei slag hun instrumenten kunnen afstellen. Opvallend onderdeel is het afschaffen van de Senaat en het oprichten van een nieuwe instelling die belangenconflicten moet behandelen.

opinie
Mark Eyskens
Mark Eyskens is ex-premier en minister van staat. Hij was jarenlang een boegbeeld van CD&V.

De vorming van een regering in België blijkt nog veel complexer dan het componeren van een symfonie. Duizenden noten moeten in het gelid worden gebracht, waarbij ook heel wat valse noten moeten worden gekraakt of in dissonanten (wanklanken, red.) omgezet, waarbij de klank uiteindelijk toch harmonisch klinkt. 250 jaren na de geboorte van Beethoven kunnen de federale regeringsvormers zich laten inspireren door de geniale Ludwig.

Het is de hoogste tijd dat enig perspectief wordt geopend op een regeerakkoord

Het is niet abnormaal dat na het voltooien van hun taak, de koning de huidige informateurs bedankt en de hele procedure in een hogere snelheid zal schakelen door een of twee “preformateurs” in de arena te sturen. Het is de hoogste tijd dat enig perspectief wordt geopend op een regeerakkoord. Ingewijden weten dat de Europese druk en meer bepaald die van de Europese Commissie op België toeneemt om een aantal bijzonder hachelijke problemen dringend aan te pakken, zoals het begrotingsvraagstuk, ons energiebeleid en klimaatbeleid.

Drie essentiële onderdelen

Het is de hoogste tijd om een partituur uit te schrijven waarmee dan de particratische musici van allerlei slag hun instrumenten kunnen afstellen om uiteindelijk te komen tot een harmonisch geheel. Naar mijn gevoel moet een dergelijke partituur bestaan uit 3 essentiële delen.

1. Afspiegelingsbeleid

In deel 1 wordt tussen onderhandelaars een scherpzinnige analyse gemaakt van de regeerakkoorden in respectievelijk Vlaanderen, Wallonië en Brussel. Dan zal blijken, ondanks de uiteenlopende samenstelling van de gewestelijke en gemeenschapsregeringen, dat er heel wat punten voorkomen van convergentie (naar elkaar toe bewegend, red.) en zelfs van enig parallellisme (overeenkomsten, red.). Onze 3 gewesten zijn immers interdependent (onderling afhankelijk, red.). De meeste problemen stoppen niet aan de taalgrens. In een federale staat is het maar normaal dat de federale regering in haar beleid ook rekening houdt met de beleidsprioriteiten van de deelstaten.

In de fase van federale preformatie zou het goed zijn te stellen dat een aantal beleidsopties van de deelstaten op het niveau van het federale beleid ook worden opgenomen en behartigd. Uiteraard binnen het raam van ieders bevoegdheden. Maar deze bedoeling zou alvast vertrouwenwekkend zijn.

Het zou goed zijn te stellen dat een aantal beleidsopties van de deelstaten op het niveau van het federale beleid ook worden opgenomen

2. Beleidsakkoord dat de problemen aanpakt

Deel 2 ligt in het vervolg van deel 1 en noopt de preformateur ertoe, naast het aspect “afspiegelingsbeleid” na analyse van de regionale regeerakkoorden, ook de nodige federale verantwoordelijkheden op te nemen en een beleidsakkoord uit te werken dat de aandacht concentreert op de sociaaleconomische problemen, op het klimaat, op veiligheid, op migratie, de werking van justitie, mobiliteit, op een begrotingsbeleid dat overeenstemt met de Europese vereisten, enzovoort, enzovoort.

Dit soort beleid noopt niet in eerste instantie een keuze te maken tussen links en rechts. “The choice is not between right and left. The choice is between right and wrong.” De kiezers en de bevolking zijn ideologisch dolgedraaid, vooral door de demagogische en  ultragemediatiseerde stellingnamen vol fake news. Het waarheidsgehalte en dus de geloofwaardigheid van het beleid worden in grote mate gediend als het kan steunen op door niet-politieke experten onderbouwde adviezen.

België heeft een steeds acuter functioneringsprobleem en dreigt steeds meer te lijden aan verlammingsproblemen

3. Oprichten van de Federale Hoge Raad

Deel 3 bestaat erin de communautaire spanningen en meningsverschillen te behandelen op een wijze die geen hypotheek legt op de uitvoering van het bovenstaande regeerakkoord en de werking van de nieuwe regering. België heeft een steeds acuter functioneringsprobleem en dreigt steeds meer te lijden aan verlammingsproblemen. De sleutel om te komen tot communautaire ontspanning en het samenwerkingsfederalisme in dit kleine land - desalniettemin hoofdplaats van Europa - is te vinden in de Senaat. De hoge vergadering is uitgeleefd en uitgewoond en moet worden afgeschaft.

Er is nood aan een nieuwe instelling die in eerste instantie bevoegd is voor het arbitreren van de belangenconflicten tussen de gewesten onderling en tussen de gewesten en het federale niveau. Noem deze instelling “de Federale Hoge Raad”  of FHR, die bestaat uit parlementairen uit de gewestparlementen en uit de federale kamer, maar eventueel ook een aantal vertegenwoordigers van België, derhalve verkozen in een federale kieskring.  

Er is nood aan een nieuwe instelling die in eerste instantie bevoegd is voor het arbitreren van de belangenconflicten tussen de gewesten onderling en tussen de gewesten en het federale niveau

De aanwezigheid van vertegenwoordigers van het middenveld en experten is ook van het grootste belang. De samenstelling van dit organisme moet zorgvuldig worden bestudeerd, alsook zijn werking en zijn bevoegdheden. Alvast moet het de bedoeling zijn dat de Federale Hoge Raad ook een laboratoriumfunctie vervult en permanent alle voorstellen, zowel meer decentraliserend als centraliserend, grondig bestudeert en adviseert teneinde de efficientie van het Belgisch federalisme te verbeteren en dus te behoeden voor anarchie en incoherentie.

De juiste relatie tussen de Federale Hoge Raad, de federale Kamer en de deelstaatparlementen moet grondig worden onderzocht. Het is evident dat de aangereikte oplossingen zo nodig moeten worden verankerd via aangepaste grondwetsherzieningen.

Symfonie

Aldus wordt het federale regeerakkoord een symfonie in drie bewegingen. In de eerste beweging worden de regionale regeerakkoorden op een constructieve wijze ingeschat en medebehartigd. In de tweede beweging worden de sociaal-economische en maatschappelijke uitdagingen resoluut aangepakt en in de derde beweging, andante sostenuto, worden de communautaire problemen, voorstellen en mogelijke oplossingen behandeld en desnoods bij al dan niet gekwalificeerde meerderheid overgemaakt aan de federale regering, de gewestregeringen en zo nodig de grondwetgever.

Deze indrukwekkende harmonische compositie krijgt dan als titel: “Symfonie”  - niet van de nieuwe wereld – “maar wel van een nieuw land.”

VRT NWS wil op vrtnws.be een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat over actuele thema’s. Omdat we het belangrijk vinden om verschillende stemmen en meningen te horen publiceren we regelmatig opinieteksten. Elke auteur schrijft in eigen naam of in die van zijn vereniging. Zij zijn verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst. Wilt u graag zelf een opiniestuk publiceren, contacteer dan VRT NWS via moderator@vrt.be.

Meest gelezen