Tunesische vrouwen krijgen meer vrijheid om zelf hun echtgenoot te kiezen. De regering schrapt een wet die al 44 jaar oud is en die het verbood aan Tunesische vrouwen om te huwen met een niet-moslimman. Vanaf nu mag het wel.

Een erg belangrijke stap vooruit – alweer – voor de Tunesische vrouwen. Maar groot nieuws is dat niet bij ons.

Wanneer een Tunesische vrouw met een niet-moslimman wilde huwen, moest die man zich eerst bekeren tot de islam en een certificaat voorleggen. Omgekeerd zijn Tunesische mannen wel vrij om te huwen met wie ze willen. President Beji Caid Essebsi – 90 jaar oud en president sinds 2014 – vond dat die wet in tegenspraak was met de nieuwe – en progressieve – Tunesische grondwet en nam het initiatief om de oude wet te schrappen.

Zo geschiedde de voorbije week.

 Tunesië heeft een geschiedenis op het vlak van progressieve wetgeving. In 1956, bijvoorbeeld, was het de eerste president van het onafhankelijke Tunesië, Habib Bourguiba, die de polygamie in zijn land afschafte. Ongezien in de islamitische wereld in die tijd, en zelfs nu nog.

Na de revolutie van 2011 kreeg Tunesië uiteindelijk in 2014 een nieuwe grondwet. Ook al is die grondwet niet perfect, het was en is een van de meest vooruitstrevende in de islamitische wereld. Gelijkheid tussen man en vrouw, bescherming van burgerrechten, het staat er allemaal in.

President Essebsi vond dat de oude wet van de huwelijksrechten in tegenspraak was met die moderne grondwet. Hij stelde een commissie samen, onder leiding van een vrouw, om de wetgeving te herzien. Vrouwenorganisaties maken al vele jaren een prioriteit van hun strijd tegen die wet. De overwinning is dan ook groot.

Toch is de timing van het schrappen van de wet niet toevallig. Nog in de voorbije week is beslist om amnestie te verlenen aan oudgedienden van het regime van de verdreven president Zine El Abidine Ben Ali en aan wie vervolgd werd voor corruptie.

Dát wetsvoorstel lokt bijzonder veel kritiek uit. In één week tijd is er dus een wet die in bepaalde hoek goed onthaald wordt. Die andere nieuwe wet krijgt in diezelfde hoek veel kritiek.  

De voorbije zomer is ook beslist om huiselijk geweld en seksueel geweld meer te bestraffen in Tunesië. Ook kan het niet meer dat een verkrachter zijn straf ontloopt door met zijn slachtoffer te huwen. Een gruwelijke wet die in Tunesië bijna niet meer werd toegepast – vermoedelijk op het platteland nog wel – maar wel nog bestond, net zoals in een aantal andere landen trouwens.

Tunesië heeft ook daar voor meer vrouwenrechten gezorgd. 

Toch kan je alleen maar vaststellen dat die grootse kleine stappen van Tunesië, geen groot nieuws zijn. De wereld zou het wel weten mocht Tunesië – of een ander islamitisch land – een  strengere, meer conservatieve wet invoeren. Maar de progressieve stappen die beetje bij beetje gezet worden, krijgen bitter weinig aandacht.

Nochtans is het heel opmerkelijk hoe in Tunesië de conservatieve – islamitische – partij Ennahda al die progressieve wetten mee heeft goedgekeurd. Niet evident als je weet dat islamitische geleerden er niet blij mee zijn en hun kritiek uiten. Voor hen zijn al die wetten verankerd in de Koran, het heilige boek van de islam, en kan je daar niet aan sleutelen.

Tunesië – mét islamitische partij in de regering – doet het toch. Dát is nieuws.

En er is nog meer op komst in Tunesië. President Essebsi wil nog een stap verder gaan door de erfrechten van mannen en vrouwen gelijk te stellen. Nu kunnen vrouwen maar de helft erven van mannen. Maar dat wordt nog een heel andere kluif want het verzet tegen díé gelijkheid is nog veel groter dan het protest tegen de oude huwelijkswet.

De president vindt dat er in zijn land – met erg veel hoogopgeleide en actieve vrouwen in de bedrijfswereld, de academische en de medische wereld én in de landbouw – op alle vlakken gelijkheid moet zijn tussen mannen en vrouwen. Die strijd zal moeilijker worden.

De hoogste soennitische geleerden van het vooraanstaande Al-Azharinstituut in Egypte – toonaangevend in de islam – vinden een hervorming van het erfrecht echt onaanvaardbaar. 

De discussie over het erfrecht dreigt dus nog voor heibel te zorgen in Tunesië. Ook de wet rond de economische amnestie zorgt voor onrust: wie beschuldigd is van corruptie maar niet zichzelf verrijkte daarin, komt in aanmerking voor amnestie.

Het zorgt voor protest omdat de tegenstanders van de wet vrezen dat Tunesië zo een stap terug zet naar het Tunesië van vóór de revolutie: een land waarin je veel kon bereiken met ‘geld onder tafel’.

Ondanks de progressieve wetten die Tunesië aanneemt, is er ook nog veel ongelijkheid, ook voor vrouwen: op het platteland blijft het analfabetisme te hoog. De werkloosheid blijft immens, bij jongeren en bij vrouwen. Maar tegelijk gebeuren er dingen die opmerkelijk zijn én hoopvol. Tunesië beweegt, zet stappen, werkt aan meer gelijkheid. Dát verdient aandacht. En steun.