Wrak van Duitse pantserkruiser Scharnhorst uit Eerste Wereldoorlog ontdekt bij de Falklandeilanden

Na een zoektocht van vijf jaar is het wrak van de Duitse pantserkruiser Scharnhorst ontdekt. Die is in het begin van de Eerste Wereldoorlog op 8 december 1914 door twee Britse oorlogsschepen tot zinken gebracht vlak bij de Falklandeilanden, in de zuidelijke Atlantische Oceaan. Bij de slag om de Falklands kon de Britse vloot destijds het volledige Oost-Aziatisch eskader van de Duitse keizerlijke vloot uitschakelen. 

Op 8 december 1914 , om 16u04, doorboorden de twee Britse kruisers HMS Invincible en HMS Inflexible een vlaggenschip van Duitse keizerlijke marine: de pantserkruiser SMS Scharnhorst. Ze hadden er gelijktijdig op gevuurd met 16 kanonnen. Om 16u17 verging het Duitse schip met man en muis in de buurt van de Falklandeilanden, in de zuidelijke Atlantische Oceaan.  Alle 860 opvarenden verdronken, onder hen ook de Duitse viceadmiraal graaf Maximilian von Spee.  

De kanonnen op SMS Scharnhorst

Het wrak van de Scharnhorst is nu ontdekt op 98 zeemijlen ten zuidoosten van Port Stanley, de hoofdstad van de Falklands. Op 1610 meter beneden de zeespiegel kon een onderzoeksteam de Scharnhorst localiseren en filmen, 105 jaar na de zeeslag. Hun zoektocht begon vijf jaar geleden. Het team moest ongeveer 4.500 km² scannen voor ze uiteindelijk op het wrak stootten. 

Plots verscheen het schip uit de duisternis, met grote kanonnen die aan alle kanten uitstaken.

Mensun Bound, leider onderzoeksteam

De leider van het onderzoeksteam Mensun Bound reageerde opgetogen: "Plots verscheen het schip uit de duisternis, met grote kanonnen die aan alle kanten uitstaken. Voor een inwoner van de Falklands en een maritiem archeoloog als ik is een belangrijke vondst als deze een onvergetelijk en aangrijpend moment in mijn leven."

Aanleiding tot de zeeslag bij de Falklands was een eerdere zeeslag voor de kust van Chili, de slag bij Coronel, op 1 november 1914. Daar bracht de Duitse keizerlijke vloot de Britse Navy een zware slag toe. Twee van vier Britse schepen werden tot zinken gebracht en 1600 Britse matrozen verloren daarbij het leven. De Duitse pantserkruiser Scharnhorst speelde daarbij een hoofdrol. Het ging om de eerste Britse nederlaag op zee tijdens de Eerste Wereldoorlog.

SMS Scharnhorst

Het duurde niet lang voor de Britten terugsloegen. Vijf weken later openden acht Britse oorlogsschepen het vuur op het volledige Zuid-Aziatisch eskader van de Duitse keizerlijke marine. Tijdens de slag bij de Falklands zouden die dag behalve de Scharnhorst nog vijf andere Duitse schepen tot zinken gebracht worden. 

Twee zonen van viceadmiraal graaf Maximilian von Spee zouden die dag eveneens sneuvelen: Heinrich aan boord van de Gneisenau, het zusterschip  van de Scharnhorst dat om 18u02 zonk, en Otto die zich op de lichte kruiser Leipzig bevond. Zijn schip maakte om 21u23 definitief slagzij, op 130 km ten zuidoosten van de Falklandeilanden.

Viceadmiraal graaf Maximilian Von Spee

Als familie verloren we op een dag een vader en twee zonen. We moeten ervoor zorgen dat hun offer niet vergeefs was.

Wilhelm graaf Von Spee

Wilmhelm graaf Von Spee, het huidige hoofd van de familie, omschrijft de vondst als "bitterzoet": "Het troost ons te weten dat de laatste rustplaats van zovelen gevonden is en nu beschermd kan worden. Maar we worden ook herinnerd aan de enorme verspilling van levens. Als familie verloren we op een dag een vader en twee zonen. Zoals duizenden andere families die onnoemelijk geleden hebben tijdens de Eerste Wereldoorlog herdenken we hen, en moeten we ervoor zorgen dat hun offer niet vergeefs was."

SMS Scharnhorst

Viceadmiraal von Spee werd in Duitsland geëerd als een held omdat hij geweigerd had zich over te geven. In 1934 werd een zogenoemd "vestzakslagschip" naar hem genoemd, de Admiral Graf Spee. Het schip werd in 1939 verlaten en vernietigd door de bemanning, toevallig ook voor de kust van Zuid-Amerika .

De Falklandeilanden zijn een overzees gebiedsdeel van het Verenigd Koninkrijk. Tijdens de eerste Wereldoorlog werden de eilanden gebruikt voor scheepsherstellingen en voor de bevoorrading van de Britse oorlogsvloot. Ze kwamen er vooral kolen bunkeren.

De eilanden werden later veel beter bekend door de Falklandoorlog in 1982, toen ze bezet waren door Argentijnse militairen. Argentinië heeft de eilanden altijd geclaimd. Maar de toenmalige premier Margaret Thatcher stuurde een Britse oorlogsvloot naar de Falklands die de Argentijnen kon verjagen. 

De Scharnhorst in een drijvend dok in Qingdao, China.

Meest gelezen