Nabestaanden krijgen in Antwerpen bezittingen terug van familieleden die naar concentratiekampen werden gestuurd
Aan het MAS in Antwerpen hebben nabestaanden van twee mannen die werden gedeporteerd naar concentratiekampen hun horloge teruggekregen. De horloges waren afgenomen door de nazi's. Arolsen Archives heeft zo'n 2.500 bezittingen van gedeporteerden teruggevonden en gaat op zoek naar nabestaanden van de eigenaars. De horloges werden aan de families overhandigd tijdens de opening van een rondreizende tentoonstelling #StolenMemory.
De Arolsen Archives - International Center on Nazi Persecution in Bad Arolsen in Duitsland is een internationaal archief- en documentatiecentrum over slachtoffers van vervolging, dwangarbeid en genocide door nazi-Duitsland. Het archief bevat ongeveer 30 miljoen documenten over zo'n 17,5 miljoen nazi-slachtoffers. Daar zijn ook meer dan 18.000 Antwerpenaren bij.
Het centrum heeft ook zo'n 2.500 bezittingen van gevangenen verzameld. Het gaat bijvoorbeeld om horloges, ringen, een vulpen en familiefoto's die door de nazi's werden afgenomen bij hun arrestatie voor ze naar concentratiekampen werden gevoerd. Arolsen Archives gaat op zoek naar nabestaanden van de oorspronkelijke eigenaars.
5000 vergeten enveloppen met bezittingen van concentratiekampgevangenen
"De Archives zijn al tijdens de Tweede Wereldoorlog opgericht door de geallieerden als een soort "Cel Vermiste Personen", een centraal archief", zegt coördinator Joris Verdonck. "De geallieerden hebben in twee concentratiekampen een 5000-tal vergeten enveloppen met bezittingen van concentratiekampgevangenen gevonden. Zo zijn die in het archief beland. Sinds 2016 wordt geprobeerd om de bezittingen terug aan de nabestaanden te bezorgen. Dat is een heel speurwerk van een onderzoeksteam en vrijwilligers, amateurdetectives en historici. Het is een hele zoektocht en een race tegen de tijd. "
Ik geraak amper uit mijn woorden, dit kleinood heeft een enorme emotionele waarde
Bij de opening van hun rondreizende expo #StolenMemory werden twee verloren gewaande horloges teruggegeven aan nabestaanden van gedeporteerden. Het gaat om het horloge van Gentenaar René Vandelsen, die overleed in het Duitse concentratiekamp Neuengamme en het horloge van de Antwerpse verzetsstrijder René De Herdt. Die overleefde zijn gevangenschap in Breendonk en Neuengamme en kon uiteindelijk terugkeren.
Voor zoon Georges De Herdt was het een heel emotioneel moment. "Ik geraak amper uit mijn woorden. Het kleinood dat ik hier heb gekregen, heeft een enorme emotionele waarde. Mijn kleinzoon heeft ook al gezegd dat hij dit zal bijhouden. Ik heb nog een brief gevonden waarin mijn vader alles wat ze hadden meegenomen, had opgeschreven, ook deze horloge. Zelfs de prijs stond erbij. Ik denk dat ze 400 frank had gekost. Hij was er zich totaal niet van bewust dat er nog iets van bestond."
Rene De Herdt had zichzelf aangegeven nadat de Gestapo hem thuis kwam zoeken. "Anders werd de hele familie gedeporteerd. "Het wordt mijn dood maar mijn familie gaat voor", zei hij. Ik en mijn vader, wij waren twee handen op één buik. Hij is uiteindelijk in 1999 overleden maar de oorlog heeft zeker sporen nagelaten."
De rondreizende tentoonstelling #StolenMemory is ondergebracht in een container aan het MAS in Antwerpen en vertelt de aangrijpende verhalen van tien gedeporteerde gevangenen, hun gestolen bezittingen en de onafgebroken speurtocht naar hun families. Sinds de start van #StolenMemory zijn al meer dan 700 families van slachtoffers van nazivervolging teruggevonden, waarvan 18 in België.
In het kijkdepot van het MAS zijn ook zowat alle orginele objecten van Belgische concentratiekampgevangen uit de archieven te zien.