VS-president Biden geeft geheim rapport over moord op Khashoggi vrij: "Saudische kroonprins wellicht de opdrachtgever"
De Saudische kroonprins Mohammed bin Salman heeft de moord op de kritische journalist Jamal Khashoggi in 2018 goedgekeurd, en was wellicht zelfs de opdrachtgever. Dat staat in een rapport van de Amerikaanse inlichtingendiensten dat vandaag is vrijgegeven. Het Amerikaans ministerie van Buitenlandse Zaken heeft naar aanleiding van de moord 76 Saudische personen verbannen. President Joe Biden heeft voor de vrijgave van het rapport gebeld met de Saudische koning Salman, de vader van de kroonprins en het officiële staatshoofd. Saudi-Arabië omschrijft het rapport als klinkklare nonsens.
Meer dan twee jaar geleden verdween Jamal Khashoggi nadat hij was binnengegaan in het consulaat van Saudi-Arabië in de Turkse stad Istanbul. Niet veel later bleek dat hij was vermoord door een Saudisch moordcommando.
Dat moordcommando handelde met de goedkeuring, en wellicht zelfs in opdracht van de Saudische kroonprins Mohammed bin Salman. Dat staat in een rapport van de Amerikaanse inlichtingendiensten, dat voornamelijk gebaseerd is op bevindingen van de CIA.Â
Saudi-Arabië verwerpt de "valse" informatie die is opgenomen in een vrijgegeven Amerikaans inlichtingenrapport waarin staat dat kroonprins Mohammed bin Salman een operatie uit 2018 goedkeurde die resulteerde in de moord op de dissidente journalist Jamal Khashoggi.
"De regering van het Koninkrijk Saudi-Arabië verwerpt de negatieve, valse en onaanvaardbare beoordeling in het rapport aan de leiding van het Koninkrijk, en merkt op dat het rapport onjuiste informatie en conclusies bevat", aldus het ministerie van Buitenlandse Zaken in een verklaring.
BEKIJK hier het verslag uit "Het Journaal" (en lees verder onder de video):Â
Weigering Trump
De bevindingen van het geheime CIA-rapport werden al enkele weken na de moord bevestigd aan de kranten The Washington Post (waarvoor Khashoggi zelf schreef) en The New York Times. Het Amerikaanse Congres kreeg eind 2018 een aangepaste, gecensureerde versie van het rapport te zien, maar de toenmalige president Donald Trump weigerde het rapport openbaar te maken.Â
Trump, die op goede voet stond met Mohammed bin Salman, wilde Saudi-ArabiĂ« niet voor het hoofd stoten, als belangrijke bondgenoot tegen de achtergrond van stijgende spanningen met Iran, die andere grootmacht in het Midden-Oosten. Bovendien had Trump ook enorme wapendeals gesloten met Saudi-ArabiĂ«. Â
Nieuwe krijtlijnen
Zijn opvolger Joe Biden heeft het rapport nu wel vrijgegeven. Eerder deze week liet Biden weten dat hij het rapport heeft gelezen. Voor de vrijgave van het rapport heeft hij ook telefonisch contact opgenomen met koning Salman, de vader van de kroonprins en het officiële staatshoofd. Biden zei dat hij wil werken aan de banden tussen de landen om ze "zo sterk en transparant mogelijk" te maken. Of de twee leiders ook het rapport besproken hebben, is onduidelijk.
Wel benadrukte Biden "het belang dat de Verenigde Staten hechten aan universele mensenrechten en aan de rechtsstaat". Biden communiceerde, zoals hij dat wilde, met koning Salman. Niet met zijn in opspraak geraakte zoon, die de facto de touwtjes in handen houdt in Saudi-ArabiĂ«.Â
Met de vrijgave van het rapport over de moord op Khashoggi en het telefoongesprek wil Biden nieuwe krijtlijnen uittekenen voor de Amerikaanse relaties met Saudi-ArabiĂ«. Biden zette ook al de Amerikaanse steun voor offensieve acties van Saudi-ArabiĂ« in de oorlog in Jemen stop.Â
Maar Saudi-Arabië helemaal laten vallen, is dan weer uitgesloten, want daarvoor blijft het een te belangrijke bondgenoot. Biden zal eerder proberen terug te keren naar de traditionele betrekkingen tussen beide landen uit het pre-Trump-tijdperk.
Maatregelen aangekondigd
Het Amerikaans ministerie van Buitenlandse Zaken heeft naar aanleiding van de moord op Khashoggi 76 personen uit Saudi-Arabië verbannen. De maatregel is gericht tegen Saudiërs die betrokken waren bij het bedreigen van dissidenten in het buitenland, onder wie Khashoggi. Over welke personen het precies gaat is niet bekend.
De Verenigde Staten zullen geen personen tolereren "die activisten, dissidenten en journalisten bedreigen of aanvallen namens buitenlandse regeringen", zegt Minister van Buitenlandse Zaken Anthony Blinken. Hij beschrijft de maatregelen als de "Kashoggi-ban". Sancties tegen de Saudische kroonprins  Mohammed bin Salman volgden niet.
Ook het Amerikaans ministerie van Financiën heeft sancties bekendgemaakt, onder meer tegen Ahmed al-Asiri, de voormalige nummer twee van de Saudische inlichtingendienst. Al-Asiri wordt beschouwd als de leider van de operatie die in oktober 2018 aan Khashoggi het leven kostte, ook al werd hij vrijgesproken door het Saudische gerecht. Zijn bezittingen in de VS worden nu bevroren en Amerikaanse burgers zullen niet langer zaken kunnen doen met hem.
Tegen verschillende leden van de Saudische snelle interventiemacht, die eveneens betrokken waren bij de bewuste operatie, worden dezelfde financiële sancties getroffen.
Wie was Jamal Khashoggi?
De 59-jarige Jamal Khashoggi was een invloedrijke en gerespecteerde Saudisch journalist, maar hij was ook kritisch voor kroonprins Mohammed bin Salman. Khashoggi was Saudi-ArabiĂ« ontvlucht nadat vrienden van hem waren gearresteerd en hij zelf restricties opgelegd had gekregen. Sindsdien leefde hij in de VS, waar hij onder meer columnist was voor de krant The Washington Post.Â
In oktober 2018 was hij naar het Saudische consulaat in Turkije gereisd om papieren in orde te maken voor zijn huwelijk met een Turkse vrouw.
Maar de journalist zou het consulaat niet levend verlaten. Hij werd er vermoord door een Saudisch moordcommando. Zijn lichaam werd in stukken gesneden. Elf mensen werden door het gerecht in Saudi-ArabiĂ« in verdenking gesteld, vijf van hen kregen de doodstraf.Â