Zijn muziek weerklinkt in grootste series als "Bridgerton": dit is Max Richter, eregast op World Soundtrack Awards

Na een editie in mineur van Film Fest Gent vorig jaar was het festival er dit jaar weer in vol ornaat, en daar horen tot slot de World Soundtrack Awards (WSA) bij, traditiegetrouw hét jaarlijkse filmmuziekconcert en de prijsuitreiking waarmee Film Fest Gent zich van de andere filmfestivals onderscheidt.

Het Brussels Philharmonic speelt vanavond onder meer werk van Max Richter en Bryce Dessner (van de band The National) die vorig jaar de Discovery of the Year Award won voor zijn soundtrack van "The two popes".  De Griekse componiste Eleni Karaindrou krijgt een Lifetime Achievement Award in de Opera in Gent. 

Maar Max Richter is dus eregast. Mocht je hem niet kennen, dan herken je deze melodie zeker wel: 

Met "Recomposed by Max Richter: Vivaldi - The Four Seasons" bracht hij in 2012 een hedendaagse interpretatie van het klassieke werk van Vivaldi, die onder meer te horen is in het populaire Netflix-kostuumdrama "Bridgerton", gebaseerd op de boekenreeks van Julia Quinn.  Max Richter zette de volledige vier seizoenen naar zijn hand, herkenbaar, maar tegelijkertijd vernieuwend. 

"Richter kent de grote voorbeelden uit de klassieke muziek en weet heel goed hoe een klassiek muziekstuk qua klank, structuur en vorm in elkaar zit", legt Klara-presentator Sander De Keere uit.  

"Zoals bij de Vier Seizoenen:  die bekende vioolconcerto's combineert hij met de elektronische klank van een Moog-synthesizer, die dan dezelfde functie krijgt als een bijvoorbeeld lage strijker. Hij componeert met kennis van klassieke instrumenten in combinatie met de mogelijkheden van een opnamestudio, die voor hem als instrument ook erg belangrijk is, denk ik. Je zou kunnen zeggen dat hij componist én producer is. Op zoek naar de juiste noten én de juiste klank voor élke noot." 

"Als je van de klank en de emoties bij Max Richter houdt, dan is dat een perfecte inleiding tot de oudere klassieke muziek en dan kan je ook makkelijk naar onder anderen Antonio Vivaldi, Frédéric Chopin en Arvo Pärt luisteren omdat die intensiteit ook in die muziek zit." 

De minimalistische composities van Richter zijn erg sfeervol en beeldrijk, denk maar aan de soundtrack van die andere reeks: "My brilliant friend", gebaseerd op de boeken van de succesauteur Elena Ferrante. Het verhaal van de vriendschap tussen de Italiaanse vriendinnen Lila en Elena, vanaf hun kindertijd in Napels in de jaren 50.  

Maar waarom spreekt deze muziek zo'n breed publiek aan? Sander De Keere legt het uit: "Zijn muziek is sowieso heel filmisch. Mensen stellen zich altijd graag iets voor bij muziek en hier gebeurt dat vanzelf. Zijn muziek prikkelt je verbeeldingskracht enorm. Richter componeert vaak in functie van beeld, maar zelfs zijn muziek die niet voor soundtracks gemaakt is heeft die kracht in zich."

"Die soundtrack van "My brilliant friend" is echt heel aanstekelijk", vindt De Keere. "Hij blijft trouw aan de klassieke traditie. Het thema van die reeks is geïnspireerd door "La folia", een van de oudste Italiaanse thema's uit de klassieke muziek. Het is een herkenbare opeenvolging van akkoorden is die verschillende klassieke componisten (o.a. Vivaldi en Händel) hebben gebruikt in hun composities. In de soundtrack van "My brilliant friend" hoor je de energie van typische Italiaanse barokmuziek uit de 18de eeuw, het eeuwenoude thema "La folia" én ook de stempel van Max Richter. En dat is heel knap. "

Het succes van zijn muziek is ook mee te verklaren door het repetitieve karakter waardoor meteen een emotionele spanning ontstaat.

"Richter vertrekt vaak vanuit 1 duidelijke emotie of klank die doorheen het stuk zal evolueren, maar herkenbaar blijft", zegt De Keere. De intensiteit bij Richter wordt steeds sterker. Hij haalt alles uit één gevoel of melodie. Dat is misschien ook een verklaring voor het feit dat veel mensen goed kunnen werken met zijn muziek op de achtergrond. Omdat een bepaalde sfeer wordt aangehouden, met variatie. Een symfonie van Beethoven of een pianosonate van Chopin daarentegen gaat veel meer kanten op. Daarin krijg je echt een staalkaart van verschillende emoties in een langere tijdsduur." 

Veel mensen luisteren dan ook naar Richter omdat ze zijn muziek rustgevend vinden. Eén van zijn beroemdste composities is het acht uur durende "Sleep", de soundtrack bij een perfecte, volledige nachtrust. Drie jaar geleden hield Richter er ook halt mee in de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal in Antwerpen, slapen op de 300 opgestelde veldbedden was toegestaan. 

Max Richter is ook een componist met een missie. Zijn plaat "Blue note books" uit 2004 omschrijft hij zelf als een soort protestplaat die hij in 2003 schreef in de aanloop naar de Irak-oorlog. "On the nature of daylight", dat in Gent ook gespeeld zal worden, is later onder meer gebruikt in de soundtrack van de serie "The handmaid's tale", naar het boek van Margaret Atwood. 

"Ik had het gevoel dat politiek aan het samensmelten was met fictie. Ik wilde muziek maken die me toeliet om over die situatie na te denken en ze te onderzoeken vanuit een muzikaal standpunt. Ik ben erg geïnteresseerd in het idee dat een muziekstuk een plek is waar je kan nadenken", vertelde hij begin 2020 na een uitvoering van het stuk tijdens een Tiny Desk Concert.  

"Richter brengt klassieke muziek in hedendaagse vormen", besluit De Keere. "Daarmee bedoel ik dat zijn symfonische muziek geen 60 minuten of langer duurt, zoals een symfonie van Mahler, of ook geen verschillende delen heeft zoals een klassieke symfonie. Symfonische muziek van Richter kan soms maar 4 minuten duren. Ook logisch, omdat hij vaak in functie schrijft van film- of tv-scènes."

""On the nature of daylight" heeft die intieme kamersfeer van een strijkkwartet, maar leunt muzikaal ook heel dicht aan bij de romantische componisten uit de 19e eeuw."

Richter zelf is alvast enthousiast dat zijn werk vanavond ook in Gent uitgevoerd wordt. "Het wordt fantastisch om mijn werk voor film en televisie te laten horen in de context van Film Fest Gent, dat een belangrijke rol heeft gespeeld in de appreciatie van filmmuziek door de jaren heen", zei hij bij de bekendmaking van het nieuws.