Vlaamse regering wil met privédetectives nagaan of sociale huurders eigendommen in het buitenland hebben
De Vlaamse regering wil privédetectives inschakelen om na te gaan of huurders van een sociale woning eigendommen in het buitenland hebben. Dat zegt Vlaams minister van Wonen Matthias Diependaele (N-VA) in "Terzake". Juridisch is het systeem (nog) niet waterdicht.
Mag een huisvestingsmaatschappij huurders van sociale woningen weigeren als blijkt dat ze een huis of bouwgrond hebben in het buitenland? En mag de overheid privébedrijven inschakelen om die bezittingen te controleren? De discussie dook de voorbije jaren geregeld op, maar de nieuwe Vlaamse regering heeft die aanpak nu opgenomen in haar beleid. In het regeerakkoord staat dat elke vorm van fraude moet worden uitgesloten en dat zowel publieke als private partners de eigendomsvoorwaarde in het buitenland kunnen controleren.
Aanbesteding voor privéfirma's
In Nederland bestaan er privé-onderzoeksbureaus die op vraag van de overheid onderzoek doen in het buitenland. Dat wil Vlaanderen nu ook. Matthias Diependaele van de N-VA is bevoegd minister. Er waren al experimenten in Antwerpen en Hamme. De Vlaamse regering wil nu een aanbesteding doen en een aantal bureaus uitkiezen.
"Wij gaan ervoor zorgen dat elke sociale huisvestingsmaatschappij in Vlaanderen beroep kan doen op dergelijke partners. In verschillende landen binnen en buiten Europa kunnen die gaan controleren of iemand al dan niet een woning in eigendom heeft. En dan zal het aan de individuele huisvestingsmaatschappijen zijn om te beslissen of ze al dan niet beroep doen op die onderzoeksbureaus," zegt Diependaele.
Maar die onderzoeksbureaus zijn omstreden. Sommigen vinden dat de onderzoeken van de privédetectives niet transparant gebeuren. Ze zouden mensen omkopen of mensen schaduwen.
Veel interesse van OCMW's en sociale huisvestingsmaatschappijen
Toch blijkt er grote interesse te zijn om privé-onderzoekers naar vermogen te laten snuffelen in het buitenland. De wachtlijsten voor sociale woningen zijn lang. Met een betere filter van wie recht heeft en wie niet, zouden de wachtlijsten korter worden en het rechtvaardigheidsgevoel groter.
In Mechelen werd vandaag een samenwerkingsprotocol ondertekend tussen de sociale huisvestingsmaatschappij Woonpunt, Justitie en de lokale politie om domicilie- en sociale fraude aan te pakken en om ervoor zorgen dat het onechte gebruik van sociale woningen wordt teruggedrongen.
Onduidelijkheid
In juni van dit jaar gaf een vrederechter in Hamme in Oost-Vlaanderen een sociale huisvestingsmaatschappij gelijk die een woning weigerde aan mensen met een huis in het buitenland. De woningmaatschappij had privé-onderzoekers ingeschakeld om na te gaan of de huurders een huis of bouwgrond in het buitenland hadden. Dat bleek zo te zijn.
Volgens de vrederechter was dat een geldige reden om hen in België een sociale woning te weigeren. De vrederechter keurde ook goed dat de woningmaatschappij aan de gegevens gekomen was via een privé-onderzoeksbureau omdat de mensen de informatie zelf niet doorgegeven hadden. De advocaat van de uit huis gezette mensen is tegen de uitspraak in beroep gegaan.
Maxim Veys is voorzitter van een sociale woningmaatschappij in de regio Kortrijk. Hij vindt dat het buitenlands vermogen moet gecontroleerd worden, maar niet op deze manier. "Ik denk dat er een wettelijk kader moet komen en dat je dat niet met privédetectives moet doen. Het is juridisch onzeker of dat je je gelijk haalt en er is ook wel wat willekeur want vandaag wordt er alleen gecontroleerd in Turkije. In andere landen zoals in Marokko, Italië en in Spanje willen we ook controleren maar kunnen we dat voorlopig niet," zegt Veys.
Dit is geen wondermiddel om het grote tekort aan sociale woningen op te lossen
De Vereniging van Vlaamse Huisvestingsmaatschappijen staat niet afkerig tegenover het initiatief van de Vlaamse regering, maar vraagt de overheid om een transparant gelijkvormig kader te creëren.
"De controle van eigendom staat in de Vlaamse wooncode. Ik denk dat het perfect verdedigbaar is dat eigendom in het buitenland op dezelfde manier gecontroleerd wordt zoals eigendom in Vlaanderen. We moeten er wel voor zorgen dat er een evenwicht is tussen de inspanningen en de opbrengsten en dat we vooral geen heksenjacht organiseren. Het is in de Europese Unie al niet gemakkelijk om eigendom te controleren. We kunnen bijvoorbeeld eigendom in Italië en Spanje niet opvolgen. Aan de andere kant merken we wel dat we op het vlak van fiscale regeling wel akkoorden kunnen sluiten. Ik denk dat het een oproep is aan de overheid om daar werk van te maken", zegt Björn Mallants, de directeur van de Vereniging van Vlaamse Huisvestingsmaatschappijen.
Een wondermiddel voor het grote tekort aan sociale woningen is de nieuwe maatregel niet. "We hebben 150.000 mensen op de wachtlijst voor sociale woningen staan en er zijn vandaag 150.000 sociale woningen. Met dit initiatief gaan we de wachtlijst niet wegwerken. Het gaat hooguit om enkele tientallen of honderden dossiers. Maar we gaan misschien wel draagvlak creëren voor onze sector. Dat draagvlak gaat het misschien mogelijk maken om nog meer te investeren in sociale woningen, zodat we op langere termijn de wachtlijsten wel kunnen werken", besluit Mallants.
Bekijk de reactie van Björn Mallants in "Terzake" hier:
