Een zeil naaien - Joaquín Sorolla (1896)

Kent u Sorolla? Vergeten Spaanse "Meester van het licht" schittert in National Gallery Londen

De naam Joaquín Sorolla (1863-1923) doet wellicht bij weinig mensen een belletje rinkelen. En dat is vreemd, want bij leven was deze Spaanse impressionistische schilder enorm populair. De National Gallery in Londen haalt de "Meester van het licht" onder het stof vandaan met een overzichtstentoonstelling. De Spaanse koningin Letizia kwam ze vorige week openen.

Ik moet het bekennen, ook mij zei de naam Sorolla - spreek uit Soroya - aanvankelijk niets. Tot drie jaar geleden. In de Royal Academy of Arts in Londen liep de tentoonstelling "Painting the Modern Garden", met uitsluitend werken van kunstenaars die een tuin geschilderd hadden. Een slim idee in een land dat gek is op tuinieren: behalve kunstliefhebbers bezochten ook tuinliefhebbers in dichte drommen de tentoonstelling. 

Portret van Louis Comfort Tiffany - Joaquín Sorolla (1911)
Flip Feyten

Tussen de vele impressionistische tuin- en bloemenschilderijen hingen er zeven sprekende werken die me meteen opvielen. Op het naambordje stond: Joaquín Sorolla y Bastida. Nooit van gehoord. Hoe kon dat, met zulke prachtige werken waar het licht en de kleuren van afspatten? Mijn nieuwsgierigheid was gewekt. 

De tuin ten huize Sorolla - Joaquín Sorolla (1918-1919)
Flip Feyten

De vorige grote tentoonstelling van Sorolla in Londen was in 1908, meer dan honderd jaar geleden. Toen werd hij aangekondigd als "De grootste levende schilder ter wereld". Picasso noemde hem een inspiratiebron. In New York stonden de mensen in de sneeuw aan te schuiven om zijn werk te kunnen zien. Maar sindsdien is Sorolla vreemd genoeg van de radar verdwenen. Domweg in de vergetelheid geraakt bij het grote publiek, zonder echte reden. Tot nu dus.

Ik verdenk de National Gallery ervan dat ze drie jaar geleden ook die tuinstukken opgemerkt hebben bij hun concurrenten van de Royal Academy. En gedacht hebben: hey, we gaan onze collega's overtroeven met een grote tentoonstelling, uitsluitend gewijd aan Sorolla. Want hij heeft wel meer dan alleen maar tuinlandschappen geschilderd. 

Het paardenbad - Joaquín Sorolla, 1909.
Flip Feyten

Sorolla's impressionistische werk komt er pas in een latere fase van zijn leven, maar die levert wel veel van zijn grootste meesterwerken op. Portretten, landschappen, tuinen, en veel taferelen aan zee, snel en trefzeker geschilderd in open lucht, waarin hij het Spaanse zonlicht meesterlijk weet te vangen.

De glimmende huid van kinderen die in het water spelen, de oogverblindende witte jurken van statige dames op het strand, de zeebries die hun jurken en voiles doet opbollen: hij kon het allemaal als geen ander met zwierigheid en aanstekelijk plezier weergeven.

Strandwandeling - Joaquín Soroll (1909)
Rennen aan het strand - Joaquín Sorolla (1908)

Maar het was niet allemaal vrolijkheid en optimisme. Sorolla schilderde ook de donkere kanten van het leven. Zoals een jonge vrouw - een prostituée - met handboeien om, die beschuldigd is van moord op haar eigen kind ("Nog een Margarita!" heet het werk, en het betekende zijn doorbraak.) Of een dodelijk gewonde visser die tussen de vangst van de dag ligt. Of een scène met zieke en kreupele kinderen aan het strand.

Nog een Margarita! - Joaquín Sorolla (1892)

Hij had zelf ook wel wat meegemaakt in zijn leven. Toen hij twee was en zijn zusje nog maar een jaar, stierven zijn beide ouders kort na elkaar, wellicht aan de cholera. Hij is opgevoed door een oom en een tante. Die laatste merkte zijn tekentalent meteen op. Toen hij 9 was stuurde ze hem naar de kunstacademie. En ze bezorgde hem ook een baantje als assistent-fotograaf, waar hij veel opstak over de juiste lichtinval. 

De roze jurk - Joaquín Sorolla (1916)
Flip Feyten

Sorolla's carrière nam snel een hoge vlucht. Zijn werk werd tentoongesteld en bekroond in Parijs, Londen en New York, en hij kreeg diverse onderscheidingen, waaronder het Franse Légion d'Honneur.  De Amerikaanse president William Howard Taft liet zich door hem portretteren.  

Portret van de Amerikaanse president William Howard Taft - Joaquín Sorolla (1909)

Eén van de schilderijen die drie jaar geleden in de Royal Academy hingen heeft Sorolla geschilderd in zijn eigen tuin. Die bestaat nog altijd. Zijn huis in Madrid is nu een museum. Het is een kleine ommuurde oase in het midden van de stad. Behalve de prachtige tuin kan je ook zijn atelier bezoeken, en mooi bewaard gebleven woonruimtes.

Flip Feyten

Hierboven ziet u een schilderij dat Sorolla van zijn tuin maakte, hieronder een foto van hoe de plek er nu uitziet. 

Flip Feyten

In het Museo Sorolla in Madrid hangen veel werken van de kunstenaar, en er zijn ook regelmatig speciale tentoonstellingen te zien. 

Flip Feyten

Sorolla is ook een onmiskenbaar Spaanse kunstenaar. Hij schilderde vaak folkloristische scènes en typische gebouwen en landschappen uit heel Spanje.

Aldeanos van León - Joaquín Sorolla (1907)
De bruid in Lagartera - Joaquín Sorolla (1912)
Flip Feyten

Hieronder links ziet u Sorolla op een foto, terwijl hij de kathedraal van Burgos (Noord-Spanje) in de sneeuw aan het schilderen is. Rechts ziet u het resultaat. 

Flip Feyten

Is Sorolla in de rest van de wereld de afgelopen jaren om onverklaarbare redenen een beetje tussen de plooien gevallen, in Spanje zelf is dat zeker niet het geval. Voor de opening van de tentoonstelling in Londen vorig weekend is de Spaanse koningin Letizia dan ook persoonlijk naar Engeland gereisd. Ze werd ontvangen door de Britse kroonprins Charles. 

De Spaanse koningin Letizia en de Britse kroonprins Charles bij de opening van de Sorolla-tentoonstelling in de National Gallery, Londen.
Zelfportret - Joaquín Sorolla (1909). Hij droeg het op aan zijn vrouw Clotilde.

In het filmpje hieronder krijgt u een overzicht van Sorolla's werk:

De tentoonstelling "Sorolla - Spanish Master of Light" loopt nog tot zondag 7 juli in de National Gallery in Londen. 

Meest gelezen