Na faillissement Vlaamse Energieleverancier: welke stappen moet je ondernemen? En wat met je voorschot?

Vlaamse Energieleverancier was een prijsbreker op de Vlaamse markt. Dat komt onder meer omdat  het bedrijf erg actief was op de kortetermijnmarkt. Het kocht zijn elektriciteit en gas niet alleen aan op langere termijn, maar voor een flink deel ook op de zogenaamde spotmarkt.  Dat is een groothandelsbeurs waar partijen elektriciteit en gas één dag op voorhand  kunnen kopen om ze de dag nadien door te verkopen aan hun klanten. 

Dat ging behoorlijk goed voor de Vlaamse Energieleverancier tot de prijzen op die beurs fors begonnen te stijgen. Want het bedrijf bood  zijn klanten ook langere contracten aan met een vaste prijs.  Vaak waren die prijzen erg laag omdat nogal wat contracten stamden uit de periode dat gas en stroom heel goedkoop waren (vorig jaar bijvoorbeeld, tijdens de coronacrisis). Het bedrijf moest dus heel dure stroom en gas aankopen op de groothandelbeurs en die dan steeds vaker met verlies verkopen aan klanten. Dat bleek niet langer houdbaar. 

In tegenstelling tot wat de naam doet vermoeden, heeft Vlaamse Energieleverancier overigens niets te maken met de Vlaamse overheid. Het is een commercieel bedrijf en net zoals andere commerciële bedrijven kunnen ze failliet gaan. 

Dat kan. Vlaamse Energieleverancier is niet het enige bedrijf op de Belgische energiemarkt dat veel contracten financiert via de dagmarkt. We staan ook aan het begin van de winter. Aan het einde van de winter kan dit probleem nog groter worden. 

Het is zelfs niet het eerste faillissement in België. In september ging Energy2Business al failliet. Dat bedrijf leverde elektriciteit en gas voor de professionele markt in Wallonië en Brussel.

In Nederland zijn al vier leveranciers ten onder gegaan aan de hoge energieprijzen. Ook in Duitsland en Frankrijk is het al gebeurd. In het Verenigd Koninkrijk zou het zelfs al gaan om 25 faillissementen. Dit is dus zeker geen geïsoleerd geval.

Maar hoe weet je welke bedrijven betrouwbaar zijn? "Dat is moeilijk om te beantwoorden", legt onze energiespecialist Luc Pauwels uit:

Het is inderdaad de VREG, de Vlaamse energieregulator, die erop moet toekijken dat de markt goed werkt. Zij bekijkt of energieleveranciers een goed businessmodel hebben, of ze gezond zijn, ... Maar volgens energiespecialist Luc Pauwels was dit moeilijk te voorzien:

In de V-test van de VREG kan je de prijzen en voorwaarden van verschillende leveranciers vergelijken. Maar het is niet de bedoeling om in die test informatie te geven over de manier waarop het bedrijf energie aankoopt, zegt Leen Vandezande, woordvoerder van de VREG: "Dat behoort tot het businessmodel van de leverancier. Door de uitzonderlijk hoge energieprijzen volgen we de leveranciers wel meer op dan we gewoonlijk doen. Maar als we erover communiceren wanneer een leverancier in moeilijkheden komt, dan zouden we de overlevingskansen van dat bedrijf teniet doen."

Het klinkt alarmerend wanneer een energieleverancier de boeken moet neerleggen, maar dat betekent niet dat het licht kan uitgaan of de verwarming het laat afweten. 

De wet bepaalt dat netbeheerder Fluvius de 70.000 klanten van Vlaamse Energieleverancier overneemt voor een periode van 60 dagen. Zij zullen daar ook bericht van krijgen.

Binnen die tijd moet je dus op zoek naar een nieuwe, commerciële leverancier. Je hebt er alle belang bij om dat zo snel mogelijk te doen. "Want de tarieven bij Fluvius zijn enorm hoog", waarschuwt Eric Houtman, federale ombudsman voor Energie. "Daar zijn twee redenen voor. Ten eerste moet Fluvius nu ook plots volumes gaan aankopen aan zeer hoge prijzen op de markt. Ten tweede is Fluvius enkel een noodleverancier en is het niet de bedoeling dat gedupeerden bij hen blijven hangen."

Ook Leen Vandezande van de VREG raadt aan om zo snel mogelijk een nieuwe leverancier te zoeken, want: "Als je binnen de maand een contract afsluit met een andere energieleverancier, dan kan je aan de leverancier vragen om al vanaf de dag van het faillissement energie te leveren. Zo zal je nooit een factuur van Fluvius ontvangen, maar enkel van de nieuwe leverancier."

Energiespecialist Luc Pauwels zocht uit hoeveel hoger de prijzen bij Fluvius ongeveer zijn: 

Er zijn twee scenario's: ofwel betaal je nu per maand meer dan wat je verbruikt. In dat geval zou je dus geld moeten terugkrijgen. Maar de kans is groot dat klanten van Vlaamse Energieleverancier hun betaalde voorschotten kwijt zijn. 

Bij een faillissement wordt namelijk een curator aangesteld. Die curator zal onder meer instaan voor de eventuele terugbetaling van schuldeisers. Het probleem is dat klanten van een bedrijf achteraan de rij staan. Eerst worden bijvoorbeeld de overheid en banken terugbetaald. Aan het einde van de rit zal er wellicht niet veel overblijven om ook klanten terug te betalen. "Maar alles hangt af van het beheer van de curator en van hoeveel geld er nog is", aldus ombudsman Eric Houtman.

Het kan natuurlijk ook dat je aan het einde van de rit te weinig hebt betaald. Dan zal je een bericht krijgen van de curator om dat tekort te vergoeden.  

En wat als je nog een voorschotfactuur hebt liggen, die je nog niet betaald hebt? "In principe word je geacht die ook te betalen", zegt Houtman, "maar wij krijgen sinds december vrij veel klachten over voorschotfacturen die eenzijdig zijn verhoogd. Als je zo'n voorschotfactuur betwist hebt, zijn er redenen om te zeggen dat je enkel het onbetwistbaar gedeelte stort."

Consumentenorganisatie Test-Aankoop heeft bovendien nog een duidelijke raad: zet je domiciliëring zo snel mogelijk stop. 

Het slechte nieuws: je zal straks wellicht meer betalen bij je nieuwe leverancier dan bij Vlaamse Energieleverancier, zeker als je maanden of jaren geleden een contract met een vast tarief hebt afgesloten.

De energieprijzen zijn nu veel hoger. Aangezien je je voorwaarden niet kan meenemen naar het nieuwe contract, zal je daar zo goed als zeker meer betalen. Vergelijken blijft wel de boodschap. Dat kan het best met de V-test van de Vlaamse energieregulator VREG. Daar kan je de aanbiedingen van alle leveranciers vergelijken. De VREG raadt aan om niet enkel naar de laagste prijs te kijken maar ook goed de bijhorende contractvoorwaarden na te kijken.

Onder andere de provincie Oost-Vlaanderen had een groepsaankoop voor 26.000 inwoners geregeld bij Vlaamse Energieleverancier. 

De provincie heeft ondertussen laten weten dat ze mensen advies gaan geven en hulp gaan bieden. Gedeputeerde voor energie Riet Gillis raadt aan om nog enkele dagen te wachten om een nieuw contract af te sluiten want de provincie gaat gesprekken aan met verschillende leveranciers om een collectieve oplossing te vinden.

Op de website van de provincie is meer informatie te vinden.

Mensen die recht hebben op een sociaal tarief en aangesloten waren bij Vlaamse Energieleverancier, kunnen dat tarief mogelijk even verliezen. Het kan immers tot drie maanden duren vooraleer de overheid aan je nieuwe leverancier heeft doorgegeven dat jij hier recht op hebt.

"Een aantal mensen heeft ook recht op een sociaal tarief omdat ze recht hebben op de verhoogde tegemoetkoming in de ziekteverzekering", voegt de federale ombudsman voor Energie toe. "Dat recht loopt af op 31 maart 2022. Zij kunnen best vanaf 1 april opnieuw op zoek gaan naar een nieuwe leverancier zodat ze aan een veel beter commercieel tarief een contract kunnen afsluiten."

"Je gebruikt daarvoor een prijsvergelijker. In Vlaanderen kan dat bijvoorbeeld met de V-test", weet Houtman. "Je moet gaan kijken naar een contract dat bij jouw profiel past. Dat kan een contract van bepaalde of onbepaalde duur zijn, met een variabele of vaste prijs."

Energiespecialist Luc Pauwels raadt alvast aan om een variabel contract te kiezen op dit moment. In de winter zijn de prijzen van contracten voor gas immers duurder. Zo heb je de kans dat de prijs opnieuw daalt in het voorjaar. Natuurlijk moet je er wel rekening mee houden dat je contract ook duurder kan worden als de prijzen verder stijgen.

Als je weet bij welke leverancier je een contract wil afsluiten, contacteer je de leverancier. "Het is dan heel eenvoudig: je contacteert de nieuwe leverancier en het is aan hem om het nodige te doen om de overstap mogelijk te maken", legt Houtman uit.

Belangrijk om weten is dat het kosteloos is om van energieleverancier te veranderen. "Als je binnen enkele maanden tot de conclusie zou komen dat je contract toch niet meer is wat je wou, dan kan je opnieuw de oefening maken. Het is sowieso nuttig om de markt goed op te volgen en van zodra de prijzen dalen naar een nieuw product te kijken", aldus Houtman. 

Pauwels waarschuwt wel voor groeipijnen in het softwaresysteem dat de overstappen moet regelen: 

Op de site van de VREG vind je een uitgebreid document met vragen en antwoorden voor klanten van Vlaamse Energieleverancier.

Consumentenorganisatie Test-Aankoop heeft ook een hulplijn geopend. Je kan bij hen terecht via het telefoonnummer 0800 500 20 (van maandag tot vrijdag van 9.00 tot 12.30 uur en van 13.00 tot 17.00 uur - vrijdag tot 16.00 uur). Wie geen lid is van Test-Aankoop moet daarvoor wel 2 euro betalen.