Palingvissers bezorgd over mogelijke verplichte terugzetting: "Paling is wel degelijk ernstig bedreigd", zegt UGent
Minister Zuhal Demir (N-VA) stelt zich de vraag of het nog verantwoord is om paling te vangen en op te eten nu de vissoort op de rode lijst staat. Dat is een Europese lijst met ernstig bedreigde vissoorten. Mogelijk komt er een verplichting om gevangen paling niet mee te nemen, maar terug in het water te gooien. Uit onderzoek van de Universiteit Gent blijkt dat veel palingen hun tochten niet overleven.
Om zich voort te planten, zwemmen palingen van hier naar de Sargassozee, in het noorden van de Atlantische Oceaan, ruim 4.000 kilometer van hier. De jonge palingen zwemmen dan terug. Maar door de vele hindernissen overleven velen het niet. De jongste 30 jaar is het palingbestand met maar liefst 90 procent gedaald. Dat zegt het INBO, het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek. "Als palingen opgevist en meegenomen worden, geraken ze niet naar de zee", zegt Pieter-Jan Verhelst van de Universiteit Gent. "Maar er zijn ook andere obstakels in onze rivieren. Om het waterniveau te regelen voor landbouw, scheepvaart en overstromingen, zijn er sluizen, stuwen en pompinstallaties gezet. Samen met de pompen, zijn ook de waterkrachtcentrales eigenlijk mixers die de paling in stukken hakken.”
De beschermende vistrap werkt niet voor de paling
Voor vissen die stroomopwaarts zwemmen zijn er vistrappen aangelegd. Dat is een smal kanaaltje waar vissen zonder probleem door kunnen. "Maar voor de paling werkt dat niet", zegt Verhelst aan Radio 2 Oost-Vlaanderen. “Palingen zwemmen stroomafwaarts, en nemen de breedste weg met de meeste stroming. Ze laten de vistrappen dus links liggen, en komen zo soms terecht in installaties die voor hen moordmachines zijn.”
(Lees verder onder de foto van de paling-game.)
“Veel mensen weten niet wat de paling moet doorstaan, welke hindernissen ze moeten passeren op hun tocht naar zee. Daarom hebben we met Scriptie vzw een computergame ontwikkeld waarin je in de huid kruipt van de paling, en zo de weg van de vis naar zee zelf doormaakt langs de obstakels die een groot probleem vormen. Die palinggame is te vinden op de website van de dag van de wetenschap”, zegt Verhelst.
Paling-zenderproject
Intussen doet Verhelst ook onderzoek naar de weg die palingen afleggen naar de Sargassozee. Aan 102 palingen hebben ze een zendertje gehangen, dat na een paar maanden loskomt. Als dat aanspoelt en iemand vindt het, kan die het terugsturen naar het adres dat op de zender genoteerd staat. De vinder krijgt 50 euro beloning, en de data in de zender kunnen geanalyseerd worden. “Van de 102 bevestigde zendertjes hebben we er 23 teruggekregen, zowat 20 procent is dat. Er zijn er twee gevonden in de buurt van de Mont Saint Michel, in Frankrijk. Er is zelfs een zender in Denemarken gevonden, maar het gaat wellicht om een zendertje dat met de stroming is meegevoerd. Het zou vreemd zijn als een paling een omweg langs Denemarken neemt. We merken dus wel dat het systeem werkt. Pas eind dit jaar zullen we volledige resultaten hebben, want de verwerking van de informatie vraagt tijd. Het kan ook nog maanden duren voor we de andere zenders terugkrijgen, want ze komen nu los in zee, en dan moeten ze aanspoelen op een strand.”
