Poolse conservatieve president Duda wint de millimeterspurt en kan beginnen aan nieuwe ambtstermijn

De Polen kwamen massaal naar de stembus. De opkomst lag rond 70 procent, dat is een record voor presidentsverkiezingen sinds Polen 30 jaar geleden brak met het communisme. Het toont aan hoe belangrijk de Polen de stembusgang vinden, die midden in de coronacrisis plaatsvond.

Sommige stembureaus moesten tot na 21 uur openblijven, omdat er mensen bleven toestromen. Ook Polen in het buitenland zijn massaal gaan stemmen in ambassades en consulaten. "In Kiev in Oekraïne stonden na sluitingstijd om 21 uur nog lange rijen te wachten", zegt correspondent Marc Peirs vanuit Polen.  

Bekijk de reportage en de analyse uit "Terzake" hier en lees voort onder de video:

Ook de uitslag is een historisch nipte strijd geworden. Al na de eerste exitpoll vroeg op de avond, riep huidig president Andrzej Duda zich uit tot winnaar. Duda lag toen maar 0,8 procent voor op zijn uitdager, de sociaal-liberale burgemeester van Warschau, Rafal Trzaskowski. Duda had een bitsige campagne gevoerd, met aanvallen op de holebigemeenschap en op de onafhankelijke pers. In zijn toespraak nam hij niets terug van wat hij had gezegd, maar was zijn toon verzoenend. (foto onder) "Als iemand beledigd werd door wat ik deed of zei in de laatste vijf jaar, niet alleen tijdens mijn campagne, aanvaard dan mijn verontschuldiging." (lees voort onder foto)

Duda's uitdager Rafal Trzaskowski sprak zijn aanhangers toe in Warschau. Volgens hem was het resultaat nooit eerder zo nipt. 

Dat de twee kandidaten, Duda en Trzaskowski, enorm aan elkaar gewaagd zouden zijn, bleek vooraf al uit de peilingen.  Die gaven niet eens een procent verschil tussen beide kandidaten. 

Nochtans was er twee weken geleden nog een groot verschil. Tijdens de eerste ronde van de presidentsverkiezingen won Duda nog met 43 procent van de stemmen, terwijl Trzaskowski maar 30 procent van de stemmen achter zich kreeg.

Maar toen waren er nog 11 kandidaten. Tijdens de tweede en beslissende ronde blijven er maar twee meer over. De stemmen voor de overige moesten dus onder hen worden verdeeld.

Trzaskowski rekende nog op de stemmen van Polen in het buitenland. "Meer dan 500.000 moeten er nog worden meegeteld, en dat zijn vooral progressieve stemmen", zegt Marc Peirs vanuit Warschau. Maar intussen zijn dus nagenoeg alle stemmen geteld, volgens de nationale kiescommissie, en is het pleit beslecht. 

Ook Europa keek met argusogen naar de uitslag. President Duda haalde zijn populariteit door zijn sociale maatregelen voor de armere bevolking op het platteland en in kleine steden. Ook familiewaarden en een traditioneel katholicisme sprak vele Polen aan. Maar Duda kreeg vaak kritiek van Europese leiders omdat hij ingreep in justitie en media. Zijn felle aanvallen op de stedelijke liberalen, Joden en LGBT's werden ook niet in dank afgenomen. 

De Poolse presidentverkiezingen tonen de grote verdeeldheid binnen het land, zegt correspondent Marc Peirs nog. "Het lijkt op het Asterix-album "De diepe kloof". De stemmers van Duda zijn armer, ouder, katholieker, lager opgeleid, wonen in dorpen en kleine steden. Die van Trzaskowski zijn rijker, jonger, progressiever, meer bereisd en pro Europa. En zelfs binnen Polen zie je die kloof, tussen het westen, dat meer aanschurkt bij de as Duitsland en Frankrijk, en het oosten, dat gericht is op Tsjechië en Hongarije. Dat zijn echt twee werelden, mentaal-politiek en sociaal-economisch."

Bekijk hier het verslag van "Het Journaal":