Wie zijn de Belgische IS-strijders in de Syrische gevangenis? Dit zijn de cijfers en de namen
Het OCAD heeft gedetailleerde cijfers vrijgegeven over Belgische IS-strijders die opgesloten zitten in een Syrische gevangenis. Er woedt een hevig politiek debat over de toekomst van die IS-strijders. Nu de Verenigde Staten zich willen terugtrekken uit Syrië, zouden die op vrije voeten kunnen komen. Volgens het OCAD zitten vier tot zes mannelijke Belgische strijders in de cel in Syrië. Van nog 150 andere Belgen is de toestand niet bekend.
Er blijft politieke discussie over de toekomst van Belgische IS-strijders die gevangen zitten in het Midden-Oosten. Doordat de Verenigde Staten zich uit Syrië willen terugtrekken nadat IS is verslagen, kunnen zij mogelijk vrijkomen. Frankrijk gaf al aan dat het een honderdtal strijders wil terugnemen. In ons land is vooral de N-VA gekant tegen het idee om hen te laten terugkeren.
Het OCAD (het Orgaan voor de Coördinatie van de Analyse van de Dreiging) spreekt nu van vier tot zes mannelijke strijders die in de cel zitten in Syrië. Volgens onze bronnen gaat het onder meer om Hamsa Nmili en Caner Cankurtaran, allebei afkomstig uit Vilvoorde. Daarnaast zitten nog 17 vrouwen en 32 kinderen in Syrische kampen. Ook sommige van die vrouwen werden al bij verstek veroordeeld.
Nog zeker twee andere Belgische IS-strijders zitten in de cel in Irak. Het gaat om Tarik Jadaoun (uit Verviers) en Bilal al Marchohi (uit Antwerpen). Vooral de IS-strijders in de Syrische gevangenis zijn nu onderwerp van discussie, omdat zij mogelijk vrij kunnen komen. In Irak worden Jadaoun en al Marchohi wel berecht. Jadaoun kreeg bijvoorbeeld al de doodstraf, maar kan nog in beroep gaan.
Het grotere plaatje
Vier tot zes mannelijke strijders lijkt erg weinig als we dat afzetten tegen het grotere plaatje. 422 Belgen ondernamen een poging of vertrokken naar het Midden-Oosten. 142 van hen zijn zeker gesneuveld, en 130 anderen keerden terug.
Van die 130 is een tiental omgekomen, waaronder de terroristen betrokken bij de aanslagen in Brussel en Parijs. Over de 150 anderen is geweten dat ze zich in het Midden-Oosten bevinden. De veiligheidsdiensten vermoeden dat velen van hen al gedood werden, maar mogelijk zit nog een deel van die strijders in de Syrische gevangenis, met het risico dat ze mogelijk vrijkomen.
Syrische gevangenis
Over twee IS-strijders in de Syrische gevangenis is heel wat bekend. Hamsa Nmili vertrok in 2013 richting Syrië, waar hij zich aansloot bij Majlis Shura Al Mujahideen, een bataljon waar nog veel andere Belgen in vochten. Zo raakte Nmili verwikkeld in een strijd tussen verschillende rebellentroepen in Noord-Syrië.
Nmili verliet IS in augustus 2017. Hij trok richting Abu Khashab, in de provincie Deir ez-Zor. Een maand later werd hij in Raqqa gevangengenomen door Koerdische milities. VRT-journalist Rudi Vranckx kon Nmili in oktober nog interviewen, in Qamishli, Noord-Syrië (zie kaart).
De andere bekende Belgische IS-strijder die gevangenzit in Noord-Syrië is Caner Cankurtaran. Cankurtaran heeft zowel de Turkse als de Belgische nationaliteit. Hij verhuisde in 2012 met zijn ouders naar Turkije, waarna hij tot twee keer toe de grens met Syrië overstak. In Syrië zou hij getrouwd zijn met een Antwerpse.
In mei gaf Cankurtaran nog een interview aan Knack. Daarin ontkent hij dat hij jonge geradicaliseerde Belgen via Turkije naar Syrië begeleidde. "Ze zijn gewoon bij mij blijven slapen", zegt hij daar. Eind 2017 werd Cankurtaran opgepakt toen hij naar Turkije probeerde te vluchten. Hij is bij verstek veroordeeld tot 15 jaar cel in ons land. Vorige week kon De Morgen nog beslag leggen op een video waarin Cankurtaran zich voordeed als ene Davide. In de video zou hij zeggen dat hij wil terugkeren naar België.
Berecht in Irak
Minstens twee andere Belgische IS-strijders bevinden zich momenteel in de cel in Irak, waar ze worden berecht. Het risico dat zij op vrije voeten komen, is dus veel kleiner. De bekendste onder hen is Tarik Jadaoun, een van de meest beruchte IS-strijders, afkomstig uit Verviers. Daarnaast valt ook nog de naam van Bilal al Marchohi, een Antwerpenaar, die binnenkort wordt berecht in Bagdad.
Overigens zitten ook de rechtbanken in België niet stil. Sinds de aanslag op het Joods Museum in 2014 zijn er in ons land al meer dan 350 mensen veroordeeld voor terrorisme. Velen van hen waren niet op hun proces aanwezig, en zijn dus bij verstek veroordeeld. Dat betekent dat ze een nieuw proces kunnen vragen, als ze ooit weer opduiken.
Bekijk de reportage uit "Het Journaal" over de Belgische IS-strijders hier:
