CHECK - Deze valse claims over het World Economic Forum gaan rond op het internet

In het Zwitserse Davos streek deze week weer het World Economic Forum neer. Op die vijfdaagse bijeenkomst bespreken politici, bedrijfsleiders en activisten thema's als duurzaamheid en economie. Hoewel de bijeenkomst veel kritiek krijgt over haar elitaire en weinig democratische karakter, gaan er online ook heel wat valse video's en foto's rond. Een overzicht: 

1. Er is geen plan om ouderen te euthanaseren om overbevolking tegen te gaan

Op verschillende platformen en websites gaat (alweer) de bewering rond dat een van de agendapunten van het World Economic Forum het euthanaseren van ouderen en gepensioneerden is. Volgens de verspreiders moet die maatregel de overbevolking tegengaan en krijgt de jeugd zo meer kansen.

De bron voor die bewering zou een "WEF-promotievideo" zijn waarin verschillende oude mensen getuigen met de zin "ik heb een goed leven geleefd".  Ook de gecontesteerde website Frontnieuws schreef er over

Maar de video heeft helemaal niets met het World Economic Forum te maken. Hij werd al in 2012 gepost door de Amerikaanse, conservatieve opiniemaker en televisiepresentator Glenn Beck. Beck monteerde er op het einde nog een logo in van Agenda 21. Dat was een niet-bindend actieplan van de Verenigde Naties om tegen 2021 enkele duurzaamheidsdoelstellingen te halen. Wellicht was de video van Beck dus gericht op de voorstelling van dat plan. De VN zelf heeft het nooit over euthanasie gehad.

Daarnaast gaat ook nog een zogenaamd citaat rond van de voorzitter van de Europese Centrale Bank Christine Lagarde. De Française zou gezegd hebben dat "de ouderen te lang leven en dat is een risico voor de globale economie". De foto met het citaat circuleerde in 2020 ook al sterk en kent een langere geschiedenis. In een andere versie zegt Lagarde: "Gepensioneerden, pas op voor vaccins, het coronavirus werd voor jullie uitgevonden."

Maar ook hier lijkt weinig van aan. Er is geen enkele geschreven of gesproken bron die aanwijst dat Lagarde ooit die woorden in de mond nam. Wellicht komt de aanname uit een lezing van een tien jaar oud (2012) rapport van het Internationaal Monetair Fonds, waar Lagarde toen voorzitter van was. 

Hoofdstuk 4 van dat rapport gaat over de economische impact van de hoger dan verwachte levensduur van mensen. Lagarde was zelf echter niet direct betrokken bij dat rapport en was ook niet op de persvoorstelling. 

2. Het WEF heeft geen eigen politiemacht die bekende alt-right activist arresteerde

Het World Economic Forum vindt plaats in het Zwitserse Davos, maar heeft volgens verschillende mensen wel zijn eigen politiemacht. Die claim gaat rond nadat er beelden opdoken van agenten met een speciale WEF-badge op hun uniform.

Sommigen spreken op Twitter over een "paramilitaire organisatie" en vragen zich af "op welke rechtsgronden deze organisatie opereert". De geruchten zwollen enkel maar aan toen de rechts-conservatieve nieuwswebsite Turning Point USA beelden verspreidde van de zogenaamde arrestatie van Jack Posobiec. 

Posobiec  is een Amerikaanse alt-right-activist die regelmatig complottheorieën zoals QAnon verspreidt en in dit geval als journalist in Davos was voor Turning Point USA. Hij kan ook op steun rekenen binnen het Trump-netwerk. Zo werd het gerucht over zijn arrestatie gevoed door Donald Trump Jr., de zoon van de voormalige president, die in een video persoonlijk vertelde dat Posobiec werd vastgehouden. Posobiec veranderde zijn Twitternaam ondertussen ook naar "Davos Detainee Poso", wat zoveel betekent als gedetineerde. 

Posobiec te gast bij de conservatieve talkshowhost Candace Owens
2022 Jason Davis

Maar op de video die circuleert is niet te zien dat de activist ook daadwerkelijk gearresteerd wordt. We zien enkel hoe enkele agenten halt houden bij een terras waar de Amerikaan en zijn crew zitten. Een Zwiterse vrouw legt uit dat het politieteam liever niet gefilmd wordt en dat de woordenwisseling met Posobiec deel uitmaakt van een controle en het verscherpte toezicht in het kader van de WEF-bijeenkomst. "We zijn binnen een paar seconden weer weg", vertelt ze op het einde. 

Markus Walser, woordvoerder van het lokale politiekorps van het kanton Graubünden, geeft aan dat er gedurende de hele top geen enkele journalist gearresteerd werd. Hij noemt de video van Trump jr. een geval van fake news, zo staat te lezen in een fact check van Politifact

Diezelfde Walser geeft tegenover Reuters trouwens ook aan dat er voor elke editie van het WEF een speciale badge gemaakt wordt om de "teamsfeer binnen het korps te bevorderen". Er bestaat geen speciale WEF-politie, zegt hij. Op de foto (zie hierboven) zie je boven de WEF-badge ook nog het gewone insigne van de politie van Graubünden.    

3. Vader van WEF-voorzitter Klaus Schwab was geen intieme vriend van Hitler

Dat WEF-voorzitter Klaus Schwab in 1938 in het toen nog nazi-Duitse Ravensburg werd geboren, geeft voer voor complotten die elk jaar weer terugkeren. Een populaire bewering is bijvoorbeeld dat Schwabs vader Eugen Schwab een vertrouweling van Adolf Hitler was. Dat gerucht wordt steevast ook vergezeld van een foto van vader Schwab in naziuniform. 

Maar de man rechts op de foto is niet Eugene Schwab, maar generaal Walter Dybilasz. Over hem is weinig geweten. Wellicht stierf hij in 1950 in een krijgsgevangenkamp van de Sovjetunie. 

Eugen Schwab was geen militair, maar de directeur van de Zwitserse turbinefabrikant Escher Wyss. In hoeverre hij de nazi-ideologie aanhing, is moeilijk te achterhalen. Journalisten van Deutsche Pressen-Agentur konden achterhalen dat Schwab inderdaad lid was van enkele nationaalsocialistische verenigingen en dwangarbeiders gebruikte in zijn fabriek in Ravensburg. 

Dat zegt echter niets over Schwabs overtuiging. Mogelijk was zijn lidmaatschap het gevolg van publieke druk in het naziregime en zette zijn fabriek dwangarbeid in uit verplichting of door een gebrek aan arbeiders door de oorlog. Er is geen enkele bron die aangeeft dat Eugen Schwab goede contacten met de nazitop of zelfs Hitler had.   

Klaus Schwab was zeven jaar toen de oorlog eindigde en het naziregime viel. Te jong dus om een significante rol in het Derde Rijk gespeeld te hebben. 

4. Satire-accounts worden verward met officiële kanalen

Satire, realiteit en onbegrip liggen soms gevaarlijk dicht bij elkaar. Hoewel er bijna jaarlijks discussie ontstaat over de hypocrisie van honderden wereldleiders die per privéjet landen om in Davos over het klimaat te praten, zette het socialemediateam van het World Economic Forum die dubbelzinnigheid niet per ongeluk nog eens extra in de verf met een tweet. 

Het ging wellicht dan ook om een kleine leesfout toen heel wat internetgebruikers kwaad reageerden op een tweet van het World Ecommunist Forum, en dus niet het World Economic Forum. Dat eerste is duidelijk een satirische parodie op het WEF. 

Hetzelfde gebeurde later nog eens toen sommige mensen een tweet over een luxueuze lunch van de World Hell Organization verwarden met een officieel bericht van de World Health Organization. 

Ook al schuilt er achter de satire misschien een bron van waarheid over het elitaire karakter van Davos, beide organisaties hebben dat via hun officiële kanalen nooit zo expliciet op het internet gegooid. 

5. Pfizer-CEO zei niet dat bevolking tegen 2023 met de helft moet gekrompen zijn

Op verschillende sociale media zoals TikTok en Twitter gaat een filmpje rond waarin Pfizerbaas Albert Bourla zijn plannen voor de halvering van de wereldbevolking uit de doeken gedaan zou hebben. "Een van onze doelen was om tegen 2023 het aantal mensen op deze wereld te verminderen met vijftig procent...", zegt hij in een clipje dat snel rondgaat. 

Waarschuwing: deze tweet bevat valse informatie

Maar er is geknipt in het filmpje. Op het YouTubekanaal van het World Economic Forum is een volledige versie van het gesprek met Bourla terug te vinden. Daarin hoor je de CEO rond minuut 2:50 duidelijk zeggen: "Een van onze doelen was om tegen 2023 het aantal mensen in de wereld dat onze medicijnen niet kan veroorloven, te verminderen met vijftig procent. Ik denk dat deze droom vandaag werkelijkheid aan het worden is."

Op ongeveer 2:50 geeft Albert Bourla de volledige quote

De Pfizertopman heeft het dus niet over een inkrimping van de wereldbevolking, maar over een krimpend aantal mensen dat medicijnen niet kan betalen. 

Dit artikel is geschreven op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie.

Wil je iets laten checken? Stuur ons dan een mail via check@vrtnws.be.

Meer informatie over de factchecks van VRT NWS lees je in dit artikel.

Meest gelezen