Tegen 2070 zijn we met bijna 13 miljoen inwoners in België en worden vrouwen gemiddeld 90 en mannen 88
De Belgische bevolking zal tegen 2070 toenemen tot 12,9 miljoen inwoners. Dat blijkt uit de demografische vooruitzichten voor 2021-2070 van het Federaal Planbureau. Daarnaast gaat de levensverwachting van de Belgen opnieuw omhoog. Vrouwen zouden in 2070 gemiddeld 90 jaar en mannen 88 jaar kunnen worden. "De coronacrisis zal normaal geen invloed hebben op de bevolkingsgroei op lange termijn", vertelt onderzoeker Hendrik Nevejan.
Momenteel zijn we in ons land met iets meer dan 11,5 miljoen inwoners. Tegen het jaar 2070 zal dat aantal met 1,3 miljoen toenemen tot een totaal van 12,9 miljoen. De bevolking zal dus blijven groeien, maar wel in een langzamer tempo dan de afgelopen 30 jaar. In vergelijking met de laatste drie decennia is het gemiddeld aantal bijkomende inwoners per jaar gehalveerd: tussen 1992 en 2020 steeg dat aantal met 52.000 per jaar. Tussen 2021 en 2070 zal de toename 27.000 inwoners bedragen.
Levensverwachting stijgt
Het coronajaar 2020 werd gekenmerkt door een heuse oversterfte in ons land, wat een daling van de levensverwachting met zich meebracht. In 2019 was de gemiddelde levensverwachting voor vrouwen 84 jaar en voor mannen 79 jaar. In 2020 daalde dat naar 83 en 78.
"In het afgelopen jaar hebben we echter geen significante oversterfte gezien”, vertelt expert bij het Planbureau, Hendrik Nevejan. "Vanaf 2021 verwachten we opnieuw een opwaartse trend die aansluit met de stijging van voor de crisis. We gaan ervan uit dat de coronacrisis geen langetermijneffect op het sterftecijfer zal hebben. Tegen 2070 zal de levensverwachting voor vrouwen stijgen van 84 tot 90 jaar en voor mannen van 80 naar 88 jaar."
"We gaan er dus vanuit dat de trends uit het verleden zich enigszins doorzetten", zegt Nevejan. "Dat gaat dan over de vooruitgang in de geneeskunde, maar ook dat mensen steeds meer in betere en gezondere levensomstandigheden zullen vertoeven. Dat hangt samen met de stijgende scholingsgraad in de samenleving. We verwachten wel dat de winst uit die ontwikkelingen zal verkleinen."
Belangrijk om op te merken is dat het hier om een hypothese gaat die niet met alle mogelijke toekomstscenario’s rekening kan houden. Zo is er niet gekeken naar de impact van een lagere doeltreffendheid van de vaccins op het sterftecijfer, als er nieuwe varianten zouden ontstaan. Ook is er geen rekening gehouden met de mogelijke impact van de coronacrisis op indirecte sterfgevallen door het uitstellen van zorg of verslechterende socio-economische omstandigheden.
Internationale migratie
"Sinds de afgelopen 20 jaar is migratie de belangrijkste motor van de bevolkingsgroei en dat zal zo blijven tot 2070", vertelt onderzoeker Hendrik Nevejan. "Op lange termijn blijven de migratiestromen hoog, maar wel met een beperkte groei."
Vanaf 2021 verwachten we dus opnieuw een opwaartse trend die aansluit met de stijging van voor de crisis
"Enerzijds verwachten we dat migratie uit landen buiten de EU verder zal toenemen, samen met de verwachte bevolkingsgroei in die landen. Anderzijds verwachten we een daling van migratie uit de nieuwe EU-lidstaten, met name Roemenië, Polen en Bulgarije. Dat komt door de voorspelde afname van de bevolking in die landen. België wordt ook economisch wat minder aantrekkelijk naarmate die lidstaten het economisch beter zullen doen", aldus Nevejan.
Natuurlijke groei
De andere belangrijke factor is het aantal geboorten. "Tot 2040 verwachten we dat het aantal geboorten het aantal sterfgevallen zal overtreffen. Na 2040 is dat niet meer het geval. De groei zal dan vertragen omdat er meer sterfgevallen dan geboorten zijn."
Het gemiddeld aantal kinderen per vrouw in 2021 komt op 1,59. Dat is een lichte stijging ten opzichte van 2020 (1,54). Op lange termijn zou dat toenemen tot 1,7 kinderen. "Maar op middellange termijn gaan we ervanuit dat de onzekerheden op gezondheids- en economisch vlak blijven wegen op de keuze over het aantal kinderen", verduidelijkt Nevejan.
Corona had beperkte invloed
De coronacrisis heeft een impact gehad op de demografische groei van België in 2020, maar minder dan verwacht in de voorspellingen van vorig jaar. "In het bijzonder voor migratie lijkt de impact beperkt", vertelt Nevejan.
Er werd verwacht dat de maatregelen om de verspreiding van het virus tegen te gaan, de in- en uitstroom grotendeels zouden beperken. Daarom werd er in het vorige rapport van uitgegaan dat de migratiestromen in 2020 met 50 procent zouden afnemen ten opzichte van 2019. Toch is er in 2020 een daling met ongeveer 15 procent. Maatregelen om de internationale verplaatsingen te beperken hebben dus een beperkte impact gehad op de migratie in België.
Marie Vandresse (Federaal Planbureau): "We gaan er in onze studie vanuit dat er geen bijkomende oversterfte meer zal zijn, zelfs indien er nieuwe coronavarianten opduiken"
Ook de invloed op het aantal geboorten valt mee. Tijdens de eerste lockdown in 2020 is het aantal concepties gedaald, wat tot weinig geboorten negen maanden later leidde. In de periode tussen maart en april 2021 zie je een stijging. "Dat zou door een lichte euforie in de weken na de eerste lockdown kunnen komen", redeneert Nevejan. Tijdens de periode van april tot oktober 2021 worden de niveaus van voor de coronacrisis opnieuw bereikt.
Brussels Gewest
Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is de traagste groeier van alle gewesten. In 2070 zal het 7 procent meer inwoners tellen, ten op zichte van 15 procent in het Vlaamse en 12 procent in het Waalse Gewest. "De bevolkingsgroei door zowel de geboorten als de internationale migratie in het Brusselse Gewest zal vrijwel ongedaan gemaakt worden door uitstroom naar de andere gewesten", verklaart Nevejan. De groei van de bevolking in het Vlaamse en het Waalse Gewest wordt afgeremd, omdat er meer sterfgevallen zullen zijn dan geboorten.
Toename in rusthuizen
De vergrijzing uit zich in een stijging van de gemiddelde leeftijd van de bevolking in ons land. Op dit moment is dat 42 jaar, maar die leeftijd stijgt tot 45,5 jaar in 2070. "Deze stijging kan worden verklaard door de hogere levensverwachting, maar vooral door een generatie-effect. De "babyboomgeneratie" doet de aantallen in de oudere leeftijdscategorieën in de periode 2020-2040 toenemen", vertelt Nevejan. Dat alles zal ook leiden tot een toename van het aantal mensen in de rusthuizen.
De Belgische bevolking zal de komende jaren dus blijven toenemen door verschillende factoren: een langere levensverwachting, internationale migratiestromen en geboorten.