Wees gewaarschuwd: wij vrouwen worden bedreigd door blanke alfamannetjes

Dat in het Westen mannelijke leiders de plak zwaaien, is niets nieuws. Maar vandaag lijken veel van deze mannen uit de (extreem)rechtse hoek van het politieke speelveld het openlijk op vrouwen te hebben gemunt. Gaande van betuttelend seksisme tot onverbloemde misogynie (vrouwenhaat, red.), alles wat vrouw is of met vrouwelijkheid geassocieerd wordt, is tegenwoordig vaak het mikpunt van kritiek, haat en spot in (extreem)rechtse kringen.

De VS heeft zijn pussy-grabbende president, in Hongarije trekt een man die vrouwen louter als broedmachines ziet aan de touwtjes en de winnaar van de recente Nederlandse Provinciale Statenverkiezingen is een man die zich in 2017 nog liet ontvallen dat vrouwen "over het algemeen minder excelleren in een heleboel beroepen en minder ambitie hebben" en "vaak ook meer interesse hebben in gewoon meer familieachtige dingen en zo". Het is hoog tijd dat de vrouwen in de westerse wereld beseffen dat hun verworven rechten en vrijheden weleens op het spel zouden kunnen staan. 

Het rechts-populisme is meer dan ooit het speelveld van de macho. Viriliteit, kracht en autoriteit zijn na te streven kwaliteiten voor wie een actieve rol wil opnemen in de maatschappij. Vrouwelijkheid, daarentegen, wordt geassocieerd met zachtheid, zwakte en het onvermogen om je fysiek en intellectueel te laten gelden.

Het discours dat wordt gehanteerd staat, naast xenofobe en homofobe uitlatingen, bol van de antifeministische, seksistische en soms ronduit misogyne uitspraken. De ideale samenleving van de (extreem)rechtse populist is een door blanke alfamannen gedomineerd patriarchaat, waarin de rol van de vrouw zich beperkt tot het baren van kinderen en de zorg voor het gezin.

Op zich is deze moderne conservatieve neiging tot seksisme niets nieuws onder de zon. Met name in de Verenigde Staten werd, als reactie op de tweede feministische golf, dit seksisme eind jaren 80 geïnstitutionaliseerd toen enkele conservatieve takken van bepaalde orthodoxe, evangelische en protestantse kerken de Council on Biblical Manhood and Womanhood (de Raad van Bijbelse Mannelijkheid en Vrouwelijkheid), in het leven riepen.

Hun eerste wapenfeit was het verspreiden van een anti­feministisch pamflet, de Danvers-verklaring, waarin onder andere, letterlijk werd verklaard dat vrouwen de weerstand ten opzichte van de autoriteit van hun echtgenoot moeten laten varen en groeien in welwillende en vreugdevolle onderwerping aan diens leiderschap. 

Tot op vandaag vindt deze tekst zijn bijval binnen de gereformeerde kerken. In 2015 werd deze tekst nog opgenomen in het curriculum van de Midwestern Baptist Theological Seminary. In 2017 kreeg de tekst een broertje, de Nashville-verklaring, waarin vooral homoseksuelen het moeten ontgelden. 

Het is veelzeggend dat dit "homohaatmanifest" ook binnen de Nederlandse gereformeerde kerken bijval kreeg. In het voorwoord staat letterlijk het volgende te lezen: "Ons ware zelfverstaan als mannelijke en vrouwelijke personen is ons door God geschonken. Het is niet alleen dwaas maar ook hopeloos als we proberen onszelf te maken tot iets waarvoor God ons niet heeft geschapen."

Hoewel religie in de Amerikaanse en de Nederlandse Biblebelt een belangrijke factor blijft in het man-vrouwdenken en de visie op vrouwenrechten die daaruit volgt, is het seksistische discours dat we vandaag opmerken bij het nieuwe extreemrechts niet louter religieus geïnspireerd.

Alt-right, de extreemrechtse Amerikaanse subcultuur, heeft het, naar analogie met haar idee van "race realism" dat gebruikt wordt om racisme en xenofobie te rechtvaardigen, over "sex realism", of "genderrealisme".

De rassen zijn in hun ogen niet gelijk, de seksen evenmin. Alt-right is geen religieuze beweging en de leden uiten zich vaak als atheïstisch. Zij inspireren zich niet op de Bijbel om de vrouw op een lager voetstuk dan de man te plaatsen, maar doen dit vanuit het biologische aspect, waarop ze hun blanke en mannelijke suprematiedenken loslaten. Vrouwen zijn biologisch anders en moeten dus ook andere rollen toebedeeld krijgen in de maatschappij. 

Bovendien voelen ze zich het slachtoffer van vrouwen, die, net zoals vreemdelingen dat doen met hun "blankheid", hun superieure mannelijkheid bedreigen en aanvallen. Ze voelen zich onderdrukt, ontmand zelfs, door de feministische bewegingen en ijveren, als reactie, voor hun rechten als man.

Ze streven naar een samenleving waar ze weer ten volle "man" kunnen zijn, met al de connotaties die ze daar zelf aan verbinden. En dat doen ze, onder andere, door de vrouw terug te dringen in een positie waar ze hen niet kan hinderen, thuis bij het gezin, en haar tot die rol te reduceren.

Het is verleidelijk om dit gedachtegoed weg te zetten als een marginaal fenomeen, als een fait divers in de moderne samenleving waarin vrouwen de laatste decennia steeds meer rechten verwierven. Maar het ligt toch even anders. Volgens een in 2017 gevoerde poll door de Washington Post en de zender ABC identificeert 10 procent van de Amerikanen zich als een voorstander van de alt-right beweging. 

Wat minstens even beangstigend is, is dat volgens diezelfde poll 41 procent van de bevraagden aangaf geen mening te hebben over deze beweging. Amper 50 procent van de respondenten verklaarde zich openlijk tegen. Hoewel deze poll vooral diende om een idee te krijgen over de aanhang van het racistische gedachtegoed van alt-right en er niet expliciet werd gepeild naar de steun voor hun antifeministische en seksistische discours, is het veelzeggend dat deze beweging in de VS, hoewel ze eerder een kleine beweging blijft wat betreft mobiliseerbare aanhang, op een dergelijk groot draagvlak kan teren.

Ook in Europa kan het radicale gedachtegoed en bijbehorende discours van alt-right op beangstigend veel bijval rekenen. Uit de Pano-reportage waarin de jongens van Schild & Vrienden onder de loep werden gehouden, bleek dat zij zich in forumposts en chatgesprekken bijzonder laatdunkend over vrouwen uitlieten. 

"We eisen als samenleving immers niet veel van vrouwen: een goede moeder zijn en zichzelf verzorgen, er goed uitzien. Mannen worden terecht hogere standaarden opgelegd, enkel zo gaan we vooruit", weerklonk de alt-right boodschap duidelijk in een post. Dries Van Langenhove en de zijnen fulmineerden in het verleden ook al tegen feministen en studenten genderstudies, een richting die zij totaal overbodig achten.

Maar zij zijn lang niet de enigen. Over het hele continent zien we seksisme en misogynie opduiken in alle lagen en in alle facetten van de samenleving. Het alt-right gedachtegoed en discours heeft zich vanuit een voornamelijk in de virtuele wereld beleefde subcultuur opgewerkt tot de hoogste politieke echelons.

In Italië werd Laura Boldrini, parlementsvoorzitster en een voorvechtster van vrouwenrechten, voor de verkiezingen in 2018 met verkrachting en onthoofding bedreigd en ze moest onderduiken. Op de Internationale Vrouwendag afgelopen maand dacht de extreemrechtse Lega-partij in hetzelfde land de vrouwen een dienst te bewijzen door een pamflet te verspreiden waarin ze met de vinger wezen naar degenen die "de waardigheid van vrouwen beledigen door te beletten dat ze hun natuurlijke rol opnemen om het leven en de familie te ondersteunen". 

In Hongarije wordt op de schoolbanken aan lagereschoolkinderen onderwezen dat mannen en vrouwen niet enkel fysiek maar ook mentaal verschillen en in 2017 werd een Pools Europarlementslid nog gestraft en beboet omdat hij had verklaard dat vrouwen het niet waard zijn om evenveel te verdienen als mannen omdat ze "kleiner, zwakker en minder intelligent" zijn. 

In Nederland dwepen Thierry Baudet, met zijn Forum voor Democratie (FvD) de grote winnnaar van de afgelopen Provinciale Statenverkiezingen, en alt-right zelfs openlijk met elkaar. De Nederlandse spin-off van alt-right, "Dutch alt-right", betuigde in de strijd voor de Tweede Kamerverkiezingen van 2017 openlijk zijn steun voor Baudet en in oktober van dat jaar had Baudet een vijf uur durend gesprek met Jared Taylor, een racistische inspirator van de alt-right beweging.

Het hoeft niet te verwonderen dat de meeste stemmen voor zowel Trump als Baudet van mannen kwamen. Toch zijn een niet onaanzienlijk deel van hun kiezers vrouwen en dat mag, in het licht van hun misogyne discours, wel verbazen. Nadat de video met de "grab ‘em by the pussy"-uitspraak van Trump een maand voor de verkiezingen lekte, werd door velen gedacht dat dit zijn kansen voor het presidentschap zou torpederen. 

39 procent van de Amerikaanse vrouwen hielpen er met hun stem echter mee om hem mee in het zadel te hijsen. En al in 2017 was er in Nederland controverse ontstaan omtrent de misogyne verklaringen van Baudet. Desondanks was toch 36 procent van zijn kiezers een vrouw.

In een opiniestuk in 2014 verklaarde Baudet het volgende: "De realiteit is dat vrouwen niet alleen maar met omzichtig “respect” behandeld willen worden door hun sekspartner; dat ze helemaal niet willen dat je hun "nee", hun weerstand respecteert: de realiteit is dat vrouwen overrompeld, overheerst, ja: overmand willen worden". Hebben zijn vrouwelijke kiezers hem hierin gelijk gegeven?

En het blijft niet bij woorden. Op de dit weekend afgelopen Commission on the Status of Women (CSW) van de VN voerde de Amerikaanse delegatie het hoge woord. Zoals Trump het wilde werd er door hen, samen met het Vaticaan en de moslimlanden, voor geijverd om de traditionele gezinswaarden te benadrukken binnen het debat over de positie van meisjes en vrouwen in de Verenigde Naties.

Abortus, voorhuwelijkse seks en voorbehoedsmiddelen staan dat traditionele gezin in de weg en moeten, aldus deze conservatieve alliantie, geschrapt worden uit de slottekst. De seksuele en reproductieve rechten en vrijheden van vrouwen wereldwijd komen hiermee verder in het gedrang.  Het brengt de dystopische wereld uit Margaret Atwoods ‘The Handmaid’s Tale’ ineens wat dichterbij.

Het mag duidelijk zijn, ook hier, in de westerse wereld, en ook nu, in de 21e eeuw, moeten we erover blijven waken dat de rechten en vrijheden van de vrouw gerespecteerd worden en dat er geijverd blijft worden voor gendergelijkheid.

We mogen, als vrouwen en als mannen die vrouwen en hun rechten genegen zijn, niet blind blijven voor de opmars van het (extreem)rechts populisme en vooral niet doof zijn voor het giftige seksistische en misogyne discours dat hieraan verbonden is. We mogen ons niet laten doen.

Zoals António Guterres, secretaris-generaal van de VN, het verwoordde tijdens een van de vergaderingen van de CSW: "Power is not given, power is taken".