De Israëlische premier Benjamin Netanyahu was in mei de eregast in Moskou bij de herdenking van de Tweede Wereldoorlog.
Copyright 2018 The Associated Press. All rights reserved.

Verstoort de dood van 15 Russen de goede relatie tussen Israël en Rusland?

Het neerschieten van een Russisch verkenningsvliegtuig in Syrië leidt tot boze Russische reacties. Israël wordt verantwoordelijk geacht, al heeft de Syrische luchtafweer het toestel per vergissing neergehaald. Ondanks alle verschillen onderhielden Israël en Rusland tot nu toe goede banden.

analyse
Jos De Greef
Expert Midden-Oosten en Azië bij VRT NWS

Nu is die Russische Iljoesjin weliswaar neergeschoten door een Syrische raket, maar dan wel tijdens een Israëlisch bombardement op de stad Latakia. Omdat Israëlische vliegtuigen zo dicht in de buurt waren en Israël de Russen pas op het laatste ogenblik verwittigd had, acht Moskou de Israëli's verantwoordelijk voor de dood van 15 soldaten. Rusland dreigt nu met mogelijke tegenmaatregelen tegen Israël.

Het incident komt op een erg cruciaal ogenblik in Syrië. Gisteren bereikte Rusland een akkoord met Turkije waardoor de herovering van Idlib -het laatste grote rebellenbolwerk in Syrië- door het regime van Bashar al-Assad voorkomen werd. Die herovering had tot nieuwe spanningen kunnen leiden tussen Moskou en Ankara, net nu die de banden fors hebben aangehaald.

De Russische president Vladimir Poetin moet overigens wel erg veel ballen tegelijk in de lucht houden in Syrië. Hij steunt daar vanuit de lucht de troepen van Assad en sjiitische strijders uit Iran, Irak en Libanon die Assad helpen. Tegelijk heeft hij de banden aangehaald met de NAVO-lidstaat Turkije die Syrische rebellen steunt. En Rusland onderhoudt dan nog eens goede relaties met Israël, dat overhoop ligt met Iran en diens Syrische en Libanese agenten zoals Assad en Hezbollah.

Een batterij raketten van het Russische S-300-luchtafweersysteem.

Relatie is wederzijds winstgevend

Israël is dan wel een van de belangrijkste bondgenoten van de Verenigde Staten, het kan het ook erg goed vinden met het Rusland van Vladimir Poetin. De inlichtingendiensten wisselen veel informatie uit in een gevoelige regio en ook economisch staan Tel Aviv en Moskou dicht bij elkaar. Zo houdt Israël zich ver van de westerse sancties tegen Rusland en kan Poetin het appreciëren dat Israël geen wapens meer levert aan Oekraïne.

Voor Israël is Rusland een alternatief voor de tanende Amerikaanse invloed in het Midden-Oosten, kwestie van niet op een enkel paard te wedden en zeker met een onvoorspelbare Amerikaanse president zoals Donald Trump.

Rusland kan tegelijk de Iraanse bondgenoot -aartsvijand van Israël- tot matigheid aanzetten en doet dat ook. Goede relaties met een sterke militaire macht als Israël is dan weer voordelig voor de Russische invloed in het Midden-Oosten. Die is fors gegroeid door de inmenging van Moskou in het Syrische conflict.

Is Syrië een splijtzwam, of toch niet?

Zelfs de tegenstrijdige belangen in Syrië konden de relatie niet verzuren, want Israël en Rusland respecteren daar elkaars gevoeligheden.  Zo beloofde Rusland Israël om de directe Iraanse militaire aanwezigheid in Syrië te beperken en ver te houden van de bestandslijn met Israël op de Golanhoogvlakte. Evenmin maakt Poetin veel misbaar over het stijgende aantal Israëlische luchtaanvallen op Iraanse doelwitten in Syrië en schrapte hij plannen om moderne S-300-luchtafweer te leveren aan Assad.

Doorgaans waarschuwt Israël Moskou bij komende luchtaanvallen op Syrië om te vermijden dat Russen daarbij geraakt worden, maar dat was gisteren blijkbaar niet het geval. Rusland is woedend en zou inderdaad Israël kunnen ergeren door alsnog moderne luchtafweer te leveren aan Assad of Israëlische vliegtuigen boven Syrië te bedreigen met eigen raketten.

Toch weet Poetin dat hij de zaken niet op de spits kan drijven, want de gemeenschappelijke strategische belangen blijven erg groot. Vergeet ook niet dat in 2015 een Russisch gevechtsvliegtuig werd neergeschoten door Turkse F-16's met spanningen tot gevolg, maar dat weerhield Poetin er niet van om de banden met Turkije nadien fors aan te halen toen het hem uitkwam. Het losweken van Amerikaanse bondgenoten zoals Turkije of Israël is voor de schaakmeester Poetin dan ook belangrijker dan de levens van eigen pionnen.

Een Israëlische F-16.

Meest gelezen