“Als je de naam Salah Abdeslam draagt, zijn er geen verrassingen meer”

In een zeer uitgebreid gemotiveerd vonnis veegde rechter Marie France Keutgen vanmorgen eerst alle procedureproblemen en juridische vragen die de verdediging van beklaagden Abdeslam en Ayari had opgeworpen van tafel.

Advocaat Sven Mary vond dat Salah Abdeslam vrijuit moest gaan, op basis van een procedurefout. Hij zag een schending van de taalwet in het dossier. De Nederlandstalige deken van de onderzoeksrechters had volgens Mary een Franstalige onderzoeksrechter, via een document opgesteld in het Frans, aangeduid om het onderzoek naar de schietpartij in de Driesstraat te voeren. Een fout volgens advocaat Mary, want de Nederlandstalige deken van de onderzoeksrechters had dit document in het Nederlands moeten opstellen. 

Voor de buitenlandse pers, die het proces massaal bijwoonde, klonk het als een slechte Belgenmop. Stel je voor dat Abdeslam vrijuit zou gaan door een taalkwestie. Maar dat gebeurde dus niet. De rechtbank oordeelde dat het toewijzen van een dossier aan een onderzoeksrechter een ordemaatregel is waarop de taalwet niet van toepassing is. Die wet geldt alleen voor onderzoeksdaden.

Dat een procedurepleiter als Sven Mary een procedurefout zocht en pleitte, was geen verrassing. Maar dat hij het deed in deze zaak, was wel opmerkelijk. Salah Abdeslam zegt dat hij onze rechtbanken en wetten niet erkent. Zijn lot ligt in handen van Allah, klonk het op de eerste zitting. De voorzitster had het in haar vonnis over een compleet misprijzen voor onze democratische samenleving. Zijn houding en stilzwijgen toont volgens haar ook aan hoe fel hij doordrongen is van zijn radicale extremistische gedachtengoed. En dat maakt hem nog altijd erg gevaarlijk, zei de voorzitster.

Vraag is of Salah Abdesam dan toch het recht heeft om onze wetten (die hij dus niet aanvaardt) te gebruiken om zich te laten vrijpleiten. Voor advocaat Mary leek het een moeilijke spreidstand, maar zoals steeds ging hij voluit in zijn verdediging. Niet alleen over de procedurekwestie overigens, maar ook over de grond van de zaak. 

Zo was hij er net als de advocaten van Sofien Ayari van overtuigd dat er geen sprake was van terroristische moordpoging. Maar voor de rechtbank bestond ook daar geen twijfel over, ook al was het niet duidelijk wie behalve de gedode terrorist nog had geschoten op de agenten. Uit alle elementen in het dossier bleek, volgens de voorzitster, dat de drie samen hebben beslist om de agenten onder vuur te nemen toen ze voor de deur van het appartement in de Driesstraat in Vorst stonden. Dat appartement was één van de vele schuiladressen van de terreurcel achter de aanslagen in Parijs en Brussel. Abdeslam, Ayari en de doodgeschoten Mohamed Belkaïd hadden zware oorlogswapens en veel munitie.

Ze waren klaar voor dat moment dat de politie op hun deur zou kloppen, zei de rechtbank en hun intentie was duidelijk: de agenten doden. Dat dat niet is gelukt is, is volgens de rechter te danken aan het professionele optreden van de politie. Volgens de advocate van enkele antiterreurspeurders is het vonnis in die zin een hart onder de riem van de betrokken politiemensen en bij uitbreiding ook voor alle onderzoekers die werken aan terrorismedossiers.

De advocaat van de leden van de Speciale Eenheden had aan de rechtbank gevraagd dat ze het werk van zijn cliënten, met name het verdedigen van onze samenleving, zou afmaken. Hij was dan ook tevreden met de maximumstraf van 20 jaar voor de Abdeslam en Ayari.

Maar daarmee is het doek nog niet definitief gevallen over dit proces. Er is nog beroep mogelijk tegen het vonnis. Advocaat Sven Mary zegt dat hij met zijn cliënt zal overleggen om te horen wat hij wil. Hij heeft 30 dagen de tijd om te beslissen. Ook Ayari kan nog beroep aantekenen.