Van gratis openbaar vervoer tot statiegeld op blikjes: 10 verborgen plannen die het leven in Brussel moeten veranderen

Gisteren stelde de Brusselse regering de grote lijnen van haar plannen voor de komende vijf jaar voor. Het huwelijk van de socialistische en de groene politieke families, aangevuld met Open VLD en DéFI, levert een tekst op die een zone 30 wil invoeren op het hele grondgebied, 15.000 gezinnen aan een sociale woning wil helpen en Brussel klimaatneutraal wil maken tegen 2050.

De kritiek kwam snel dat die zone 30 moeilijk te handhaven is, omdat vooral de gemeenten voor infrastructuur en de politie voor bestraffing bevoegd zijn. De 15.000 gezinnen vormen ook maar een derde van de echte vraag. En hoe wil Brussel zijn uitstoot concreet beperken? Na de eedaflegging en de regeerverklaring vandaag heeft iedereen, ook de oppositiepartijen, de volledige tekst grondig kunnen lezen. De Nederlandstalige oppositie vindt vooral dat er weinig verandert aan de complexe structuur van het bestuur, met 19 gemeenten en 6 politiezones. Hieronder lichten we tien andere opmerkelijke plannen uit die tot nu onderbelicht bleven.

Goed nieuws voor jonge en oudere Brusselaars: vanaf 2020 hoeven zij niet meer te betalen voor het openbaar vervoer in de hoofdstad. Eerder lekte het plan dat er een studie zou komen over gratis openbaar vervoer, maar het regeerakkoord gaat verder: “De regering zal ervoor zorgen dat Brusselaars jonger dan 25 en ouder dan 65 jaar vanaf 2020 gratis gebruik kunnen maken van het openbaar vervoer.”

Wie een jaarabonnement heeft, zal dat vanaf volgend jaar ook per maand kunnen uitbetalen. Wanneer het gratis openbaar vervoer precies ingaat in 2020, moet nog beslist worden. 

Brussel wil dat mensen blikjes of plastic flesjes kunnen inruilen tegen een vergoeding, zoals dat nu al kan met sommige glazen flessen. De deadline om het statiegeldsysteem in te voeren staat op het einde van de legislatuur, in 2024. De Vlaamse regering besliste vorige zomer nog om voorlopig geen statiegeld in te voeren, maar de blauwe PMD-zak wel uit te breiden.

Over migratie, een gevoelig thema, zegt het regeerakkoord dat het "een positief beeld van migratie in onze samenleving" wil "versterken". Daarom wil de Brusselse regering elk project steunen rond "een museum of museumruimte gewijd aan migratie". "De opkomst van racistisch populisme en nationalisme hebben de harde realiteit duidelijk gemaakt van discriminatie, haat en geweld gelinkt aan een deel van de identiteit van mensen: geslacht, seksuele geaardheid, religie, enz.", leest het akkoord. 

Waadt u deze zomer ook wel eens doorheen een zee van plastic bekers op een festivalweide? Niet lang meer in Brussel. Op evenementen - denk aan festivals zoals Couleur Café - zal "het gebruik van plastic voorwerpen voor eenmalig gebruik" verboden worden. Deadline: het einde van de legislatuur, 2024 dus. Ook het verbod op plastic zakken zal meer worden bestraft "door meer inspecties uit te voeren op het terrein". 

Met de groenen in de regering, valt de auto van zijn voetstuk in Brussel. Maar om de omslag te maken (tegen 2030 moet het gebruik van de eigen auto met de helft omlaag) moet u vaker op de metro of de trein kunnen hoppen. Tegen 2024 is het de bedoeling om elke 2 minuten op de metro te kunnen stappen. Voor treinen wil de Brusselse regering dat u nog maximaal een kwartier moet wachten. In de spits moet dat zelfs 10 minuten worden, “ook in het weekend en ‘s avonds”, al hangt dat ook af van de goodwill op het federale niveau, klinkt het nu al. 

Tegen het einde van de legislatuur wil Brussel speciale ruimtes inrichten waar drugsverslaafden kunnen gebruiken. Zo'n project bestaat nu al in Luik, maar in Brussel hield het CDH zulke ruimtes tot nu toe tegen. Bruno Valkeneers van vzw Transit, dat druggebruikers helpt in Brussel, is positief: "We pleiten al lang voor deze ruimtes. Er bestaan er een negentigtal in Europa, en die zorgen ervoor dat er geen overdosissen meer worden genomen. Ook blijven er daardoor minder vuile naalden achter in de publieke ruimte." 

Het is allemaal nog een beetje vaag, maar het Brussels bestuur wil graag naar u luisteren. Er moet “een vernieuwd inspraakmodel” komen, leest het regeerakkoord, “onder meer door middel van loting”. De Duitstalige Gemeenschap experimenteert vanaf september al met “burgerpanels”, gebaseerd op de visie van schrijver en opiniemaker David Van Reybrouck. De Brusselse regering gaat niet zo ver, maar wil wel “gemengde commissies met burgers en verkozenen”. Het moet ook makkelijker worden voor burgers om zelf een voorstel te doen om de wet aan te passen. 

Herinner u de schandalen rond voormalig Brussels burgemeester Yvan Mayeur en OCMW-voorzitster Pascale Peraïta. Zij stapten op nadat bekend raakte dat ze hoge zitpenningen opstreken bij daklozenorganisatie Samusocial. Om die reputatie weg te werken, wil de kersverse Brusselse regering één website met “een overzicht van de Brusselse openbare instellingen, de mandaten en de bezoldigingen (openbare en private, volgens schijven zoals in het Europees Parlement) die daarin ontvangen worden”. 

Het stond al langer in de mobiliteitsplannen, maar nu wordt het ook omgezet in beleid: na Gent krijgt ook Brussel een heus circulatieplan. Brussel wordt daarvoor tegen ten laatste 2024 opgedeeld in wijken. Auto's worden dan naar grotere wegen geleid zodat ze niet meer van wijk naar wijk kunnen rijden. 

De kilometerheffing of rekeningrijden is een vast bedrag dat bestuurders betalen per gereden kilometer. Wie in de spits rijdt en rond de grote steden zal meer betalen dan iemand die in de daluren op rustige wegen rijdt. Daarom noemt men de kilometerheffing "slim". De Brusselse regering wil het opnieuw op tafel, in overleg met de andere gewesten. Het plan is niet definitief, en hangt af van het overleg met Vlaanderen, waar Vlaams Belang en de PVDA tegen zijn, en de N-VA het plan niet zelf meer op tafel legt wegens "te weinig draagvlak". Brussel doet dat nu wel, "met het oog op de invoering van een intelligente kilometerheffing voor lichte voertuigen".

Bekijk het verslag van de Brusselse regeringsvorming uit "Het Journaal" hier: