Minder pilgebruik bij jongeren: ligt de pil terecht onder vuur?

Volgens gynaecologe Commy Achuo is het slechte imago van de pil onterecht, in bepaalde omstandigheden blijft het de beste oplossing. In haar praktijk ziet ze regelmatig vrouwen die 'pilmoe' zijn en dat begrijpt ze heel goed: je moet er elke dag aan denken en dat past niet in elke levensstijl. "Maar ik krijg nu soms patiënten die zich heel goed voelen met hun pil, en door de berichtgeving erover denken dat ze ermee moeten stoppen. De pil als anticonceptie is zeer goed voor jonge vrouwen die geen voorgeschiedenis hebben, niet roken en therapietrouw zijn."

Topsportster Jolien Boumkwo neemt al 13 jaar de pil, oorspronkelijk omdat ze veel last had van haar regels. Op dit moment is de pil handig voor haar sportprestaties: ze kan zorgen dat ze niet ongesteld wordt bij belangrijke wedstrijden. Ook de voorspelbaarheid vindt ze een voordeel in haar trainingsschema. Ze heeft niet echt neveneffecten van de pil, maar ze vraagt zich toch af of stoppen niet een positieve impact zou kunnen hebben op haar sportprestaties. Ze is eerder al eens gestopt met de pil maar dat was geen succes, als topsporter vond ze het niet handig om zo vaak haar regels te hebben. 

Ook hormooncoach Axelle Wilssens begon met de pil omdat ze heel hevige menstruatie had. Ze moest een zware pil nemen maar stond daar nooit bij stil. Tot ze een studie las over de impact van de pil op je prestaties in de fitness. Ze stopte met de pil en kreeg in eerste instantie veel klachten, maar eens die voorbij waren had ze veel meer energie.

"Als je vruchtbaar bent, heb je inderdaad meer energie", zegt Commy. "De pil bevat hormonen die je cyclus onderdrukken, zodat je geen eisprong hebt en dus niet zwanger kan worden. Omdat je met de pil geen eisprong hebt, mis je ook de energieboost die daarmee gepaard gaat."

"Onder de pil voelde ik me heel vlak op gebied van emoties," zegt Axelle. "Ik had niet alleen minder energie maar ook een lager libido (zin in seks), dat hoor ik ook vaak bij mijn klanten."

"In de klassieke pil zitten twee hormonen: oestrogeen en progesteron", zegt Commy. "Ons lichaam maakt die hormonen ook zelf aan, in pieken, waardoor je een natuurlijke cyclus hebt en dus ook een eisprong. De hormonen in de pil gaan die pieken afvlakken en dus ook de eisprong verhinderen."

"Als ik dat zo allemaal hoor, heb ik zin om meteen te stoppen", zegt Jolien. Helaas heeft dat grote consequenties voor haar trainingsschema's. Het kan enkel buiten het seizoen, als ze genoeg tijd heeft om haar lichaam aan een nieuwe situatie te laten wennen. Maar ze wil het wel uittesten want ze is benieuwd of ze dan meer kracht zal hebben. 

"De pil wordt heel gemakkelijk voorgeschreven," zegt Axelle, "om klachten zoals acne of onregelmatig of overvloedig menstrueren te verhelpen. Men gaat niet op zoek naar de oorzaak van die klachten. Gynaecologen hebben ook niet altijd de tijd om lang met hun patiënten te praten."

"Het is wel een heel veilige methode om die klachten te verhelpen", zegt Commy, "maar misschien werd de pil vroeger voorgeschreven met te weinig informatie over de patiënt. Nu krijg je maar een voorschrift voor drie maanden om daarna te evalueren of dit wel de beste methode voor jou is. Voor sommige vrouwen duurt het wel lang voor je het passende anticonceptiemiddel vindt en is het echt een zoektocht. Maar het is belangrijk voor je levenskwaliteit om de juiste methode te vinden."

"In oktober heb ik geëxperimenteerd met een hormoonspiraal", zegt Jolien, "maar dat was niets voor mij, ik verloor elke dag bloed. Ik heb dan tegen de dokter gezegd: 'Liefst terug naar waar ik goed mee was'. Mijn coach staat wel open voor alternatieven voor de pil want zijn partner, die hij ook traint, gebruikt geen anticonceptie en ze baseren haar traininsschema op haar cyclus. Ik hoor ook bij andere atleten dat ze op zoek gaan naar alternatieven, zoals het spiraaltje. Het wordt ook meer en meer bespreekbaar, het is geen taboe."

"Ik begeleid ook klanten die sporten", zegt Axelle, "en we proberen hun schema rond hun cyclus op te bouwen. Voor hen is dat een wereld van verschil."

"Veel mensen weten niet dat je met een spiraal je natuurlijke cyclus behoudt", zegt Commy. "In een hormoonspiraal zit enkel progesteron dat het slijmvlies in je baarmoeder dunner maakt, waardoor een bevrucht eitje zich niet kan innestelen. Doordat het enkel lokaal (in je baarmoeder) werkt, heb je wel nog een eisprong. Als je liever geen synthetische hormonen in je lichaam wil, kan je ook een koperspiraal gebruiken. Het koper zorgt voor een kleine ontstekingsreactie waardoor er geen innesteling kan plaatsvinden. Hierbij zijn je regels wel vaak heviger en ze duren ook wat langer, dus ze zijn niet zo geschikt voor vrouwen die al een hevige menstruatie hebben."

En dan is er natuurlijk ook de natuurlijke methode. "Daarbij bereken je zelf je vruchtbare periode," zegt Axelle, "op basis van je temperatuur, je slijmverlies en de positie van de baarmoederhals in je vagina. Een vrouw is maar 1 dag per maand vruchtbaar, maar sperma kan enkele dagen overleven in het lichaam van de vrouw, dus je neemt best een ruime marge van 5-7 dagen. In die periode zorg je dan dat je veilig seks hebt. Je moet dan wel bereid zijn om er elke dag mee bezig te zijn én je moet het juist doen, maar dan is het heel betrouwbaar."

"Helemaal mee eens," zegt Commy, "zo leer je je lichaam en je cyclus beter kennen en weet je of er eventueel achterliggende problemen zijn." 

"Het zou wel iets voor mij zijn," zegt Jolien, "want ik ben graag bezig met data over mijn eigen lichaam via een smartwatch, of via een slimme armband of ring die automatisch je temperatuur nemen."

"We leven in een maatschappij die heel erg is gebaseerd op de mannelijke cyclus," zegt Axelle. "Een man z'n testosteron piekt 's ochtends en daalt 's avonds, elke dag opnieuw, dus "9 to 5"-werken is perfect voor mannen. Maar een menstruatiecyclus werkt niet zo, vrouwelijke hormonen fluctueren doorheen de maand, dus dat is soms moeilijk voor vrouwen. Maar als je je lichaam en cyclus goed kent, kan je daar wel in de mate van het mogelijke rekening mee houden en activiteiten of sport plannen als je in een energieke periode bent."