Ook vandaag weer nieuwe besmettingen in Peking: wat weten we tot nu toe over de opflakkering van het coronavirus?
Sinds eind vorige week is er in de Chinese hoofdstad Peking een opflakkering van het aantal binnenlandse besmettingen met het nieuwe coronavirus. Het is de grootste uitbraak van het virus in China sinds februari. En dat stemt tot ongerustheid, zowel in China als daarbuiten. Hoeveel nieuwe besmettingen zijn er, wat is de bron en hoe reageert de Chinese overheid? Enkele vragen en antwoorden.
Hoeveel nieuwe besmettingen zijn er?
De eerste besmetting met het nieuwe coronavirus in Peking werd donderdag (9 juni) gemeld. Sindsdien komen er elke dag besmettingen bij. Volgens de laatste officiële cijfers zijn in minder dan een week tijd 137 nieuwe besmettingen vastgesteld. En het zijn zogenoemde binnenlandse besmettingen, bij inwoners van Peking zelf dus, zonder link met het buitenland.
Tot voor donderdag waren er in de Chinese hoofdstad in 55 dagen tijd geen nieuwe, binnenlandse besmettingen meer vastgesteld. De enige besmettingen werden geregistreerd bij inwoners van Peking die in het buitenland verbleven en naar huis teruggekeerd waren. Zij moesten sowieso een strenge quarantaineprocedure doorlopen.
Het is de meest ernstige opflakkering van het nieuwe coronavirus in China sinds februari. Het totale aantal besmettingen in Peking sinds Nieuwjaar tot nu ligt op 530, met 9 overlijdens. In heel China zijn er volgens cijfers van de overheid nu bijna 85.000 besmettingen en 4.645 overlijdens geregistreerd.
(tekst gaat voort onder de foto)
Waar ligt de nieuwe besmettingshaard?
De nieuwe besmettingen worden gelinkt aan Xinfadi, een voedselmarkt in het district Fentai, in het zuidwesten van Peking. Xinfadi is niet "zomaar" een voedselmarkt, het is de grootste van de stad en volgens de South China Morning Post zelfs de grootste van Azië. De markt beslaat een oppervlakte van maar liefst 1.170.000 vierkante meter, er staan duizenden groente-, fruit-, vis- en vleesstalletjes.
De markt fungeert als groothandel en levert voedingswaar voor noordelijke provincies. Elk jaar wordt er 1,4 miljoen ton voedsel verhandeld. Xinfadi levert 80 procent van alle landbouwproducten in Peking en staat dan ook bekend als de "groente- en fruitmand" van de Chinese hoofdstad. Er werken zo'n 10.000 mensen.
Xinfadi is veel groter dan de vismarkt in Wuhan, in het oosten van China, waar het nieuwe coronavirus eind vorig jaar voor het eerst opdook. In Wuhan werden op grote schaal wilde dieren verkocht, dat is voor zover bekend niet het geval op de Xinfadi-markt.
De autoriteiten in Peking hebben de markt volledig gesloten meteen nadat de eerste besmettingen er vastgesteld werden.
Wat is de bron van de besmettingen?
De exacte besmettingsbron op de Xinfadi-markt is onbekend. Er zijn sporen van het virus teruggevonden op 40 stalen die genomen zijn van voedsel en keukengerei, waaronder een snijplank waarop zalm versneden werd. Het ging om ingevroren, uit Europa geïmporteerde zalm. Vissen kunnen volgens experts geen drager zijn van het coronavirus, maar bevroren vis of vlees kunnen wel virusdeeltjes bevatten, bijvoorbeeld via de verpakking. Al snel deed daarom de theorie de ronde dat dát de oorzaak van de besmetting is.
Maar zowel Chinese als buitenlandse wetenschappers manen aan tot grote voorzichtigheid. De overheid in Peking heeft nog niets bevestigd over de bron van de besmetting. "We kunnen nog altijd niet bevestigen hoe het virus hier beland is", zegt Yang Peng, een onderzoeker aan het instituut voor ziektebestrijding in Peking, aan het Chinese nieuwsconcern Caixin.
De snijplank is slechts een van de 40 stalen op de markt die positief testten, verklaarde Wu Zunyou, expert in besmettingsziekten bij het Chinese CDC (instituut voor de bestrijding en preventie van ziektes, red) aan de pers. Het betekent bovendien niet dat zalm de initiële bron is. "Alles of iedereen dat of die in contact kwam met die plank, zou dat kunnen zijn."
(tekst gaat voort onder het klankfragment)
Is een diepgevroren zalm de oorzaak van de nieuwe besmettingshaard in Peking?
Al lijken ze er in China wel van uit te gaan dat het virus geïmporteerd werd vanuit Europa. Medewerkers zeggen dat de genetische opbouw van het virus op de markt anders is dan de genetische opbouw van het virus dat eerder in Wuhan opdook. Het virus op de Xinfadi-markt zou gelijkenissen vertonen met varianten die in Europa aangetroffen zijn.
Volksgezondheid in China houdt rekening met twee scenario's:
- Geïmporteerde voedingswaar uit andere delen van de wereld die op Xinfadi verhandeld wordt, is mogelijk in het land van herkomst besmet geraakt
- Een besmette inwoner die de markt bezocht, kan het mogelijk overgedragen hebben op mensen en producten daar
Expert Wu Zunyou heeft aan Chinese media verklaard dat hij het eerste scenario het meest waarschijnlijke acht. In Peking zijn er in de zeven weken voor de nieuwe uitbraak geen binnenlandse besmettingen meer vastgesteld. En de besmettingen die sinds vorige week tot nu bevestigd zijn, zijn niet bij mensen die recent naar het buitenland gereisd zijn. "Een menselijke bron lijkt dus minder waarschijnlijk", zegt hij.
Hoe volgt de overheid de situatie op?
China neemt de opflakkering van het virus in Peking bijzonder ernstig. Meteen na het opduiken van de eerste besmettingen eind vorige week is de Xinfadi-markt gesloten en startte de overheid met een grootschalig test-, opsporings- en isolatieprogramma. De capaciteit werd in sneltreinvaart opgevoerd om de 10.000 werknemers op de Xinfadi-markt te testen.
Afgelopen weekend plaatste Peking het district Fentai, waar de Xinfadi-markt ligt, in quarantaine. Het wordt bestempeld als een hoogrisicogebied, net als een wijk in het naburige district Fangshan. Mensen mogen er hun huis niet uit en alle economische activiteit is er stilgelegd. Ook wie in dat hoogrisicogebied woont, moet een coronatest ondergaan. En al wie na 30 mei op de Xinfadi-markt geweest is, of contact heeft gehad met iemand die er geweest is, krijgt een sms en brief om zich te melden voor een test.
Volgens het staatspersagentschap Xinhua zijn in vier dagen tijd 200 testsites geopend en werden in totaal 200.000 mensen gecontacteerd. Er zouden al minstens 76.000 mensen getest zijn.
Inwoners van de getroffen buurten schuiven aan voor een coronatest
(tekst gaat voort onder de foto).
Testen en isoleren is niet het enige. In de loop van het weekend werden strenge maatregelen genomen, nog maar kort nadat ze versoepeld waren. Zo zijn hoogrisicowijken fysiek afgesloten met 24-uurscontroleposten. Er wordt weer gecontroleerd op temperatuur, bioscopen zijn opnieuw gesloten en de geplande heropening van scholen is uitgesteld. Toeristische en sportgelegenheden die nog maar pas weer open waren, zijn alweer dicht. Evenementen zoals trouwfeesten mogen ook niet meer.
De strikte maatregelen gelden niet enkel voor de hoogrisicogebieden rond de Xinfadi-markt. Gisteren duidde Peking 22 bijkomende wijken aan als mediumrisicogebied. Ook zij moeten strenge maatregelen volgen om de nieuwe uitbraak in te dijken.
De overheid wil ook vermijden dat de uitbraak zich buiten Peking verspreidt. Zo mogen hoogrisicopersonen de stad sinds vandaag niet meer uit. Hoogrisicopersonen zijn mensen die bijvoorbeeld in nauw contact staan of stonden met mensen bij wie een besmetting vastgesteld is. Taxi's mogen niet meer naar bestemmingen buiten Peking. Enkele lange-afstandsbussen tussen Peking en nabijgelegen provincies als Hebei en Shandong rijden niet meer uit. Op de twee luchthavens in de hoofdstad zijn ook meer dan 1.000 aankomende en vertrekkende vluchten geannuleerd.
Bewakingsagenten bij een afgesloten wijk in Peking (tekst gaat voort onder de foto).
Hoe reageert de rest van de wereld?
Peking, en bij uitbreiding China en de rest van de wereld, is beducht voor een tweede grote besmettingsgolf. De Chinese hoofdstad grijpt dan ook op grote schaal in. Afgelopen weekend nam een verantwoordelijke van het district Fentai nog het woord "oorlogssituatie" in de mond. Een boodschap die ook het stadsbestuur van Peking de wereld in stuurt.
"De epidemische situatie in Peking is bijzonder ernstig. We zijn verwikkeld in een race tegen de klok en moeten te allen tijde de epidemie een stap voor zijn", zei Xu Heijan, de woordvoerder van de burgemeester van Peking, vanmorgen nog. "Peking zal de meest resolute, vastberaden en strenge maatregelen nemen om de uitbraak van het virus in te perken."
Nieuwe clusters zijn altijd een bezorgdheid, zeker wanneer de bron van de besmetting nog onbekend is. Wat we dan willen zien, is een onmiddellijke reactie en een allesomvattende reeks maatregelen.
Ook de rest van de wereld is bezorgd over wat er in Peking gebeurt. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) kijkt met argusogen naar de situatie. "Nieuwe clusters van het virus zijn altijd een bezorgdheid, zeker wanneer de bron van de besmetting nog onbekend is", zegt Mike Ryan. Hij is directeur van het Health Emergency Programme van de WHO, dat belast is met de internationale beheersing van de coronapandemie. "Maar wat we dan willen zien, is een onmiddellijke reactie en een allesomvattende reeks maatregelen."
De reactie van de Wereldgezondheidsorganisatie over de uitbraak in China zal allicht nauw in de gaten gehouden worden. Vooral de VS nam de WHO op de korrel over de manier waarop de organisatie de pandemie aanpakt. De WHO vraagt nu alleszins ook dat China heel snel de genetische code publiceert van het virus dat in Peking aangetroffen is.