Zo klinkt de stem van een hogepriester die 3.000 jaar geleden in het oude Egypte leefde

Nesyamun was een hogepriester uit Thebe die leefde onder farao Ramses in de elfde eeuw voor Christus. Zijn mummie kwam aan het begin van de negentiende eeuw terecht in het museum van de Noord-Engelse stad Leeds. In 1941 ontsnapte ze daar trouwens tenauwernood aan bombardementen van de nazi's. 

De mummie van Nesyamun werd in 1824 voor het eerst uitgepakt en is sindsdien uitvoerig onderzocht. Nesyamun bleek ergens in de 50 te zijn toen hij stierf, vermoedelijk door een allergische reactie veroorzaakt door een insectenbeet.

Mummies lenen zich dan ook veel beter tot uitvoerig onderzoek dan skeletten. Want van lichamen die gemummificeerd werden, blijven niet alleen de botten bewaard, maar ook de weke delen. Zo kan bij mummies ook het strottenhoofd intact blijven, het orgaan dat betrokken is bij de ademhaling, bescherming van de luchtpijp en het maken van geluid. In het strottenhoofd liggen de stembanden. Het stemgeluid wordt bepaald door de stembanden, maar ook door de vorm van het strottenhoofd.

Door zo'n strottenhoofd via de nieuwste technologieën te reconstrueren, zijn wetenschappers van de universiteit van Londen er nu in geslaagd om de stem na te bootsen van een priester die 3.000 jaar geleden stierf.

Hoe deden ze dat? Ze brachten zijn mummie naar het ziekenhuis, waar ze werd onderworpen aan een reeks CT-scans. Uit die scans konden de wetenschappers een digitale reconstructie maken van het strottenhoofd van Nesyamun, en die via 3D-afdrukken reproduceren. Een deel van het zachte gehemelte ontbrak echter, en moest virtueel worden toegevoegd. Ook bleek de tong, die de klank van een stem beïnvloedt, door de tand des tijds verschrompeld, en die viel dan weer niet te reconstrueren.

Het 3D-model werd vervolgens bevestigd aan een kleine luidspreker en een elektronisch strottenhoofd. 

Via die techniek slaagden de wetenschappers erin Nesyamun te doen "spreken". Meer dan een lettergreep is het niet, een geluid dat enigszins te vergelijken is met het geblaat van een schaap, zoals duidelijk wordt in onderstaande tweet. 

Toch maken de wetenschappers zich sterk dat ze er op termijn in zullen slagen om een computermodel te ontwikkelen dat uiteindelijk zelfs woorden zal kunnen reproduceren. 

De techniek moet museumbezoekers en mensen met een passie voor geschiedenis op een nieuwe manier kunnen aanspreken, menen ze. "Als bezoekers zich nu een beeld willen vormen van het verleden, dan is dat een visueel beeld. Met deze stem kan dat veranderen, en kan een bezoek een multidimensionele belevenis zijn", zegt John Scofield, een van de auteurs van het onderzoek dat gepubliceerd werd in Scientific Reports. "Niets is persoonlijker dan iemands stem. We denken dat een stem uit zo'n ver verleden horen een onvergetelijke ervaring kan zijn."