Opluchting bij experten over schrappen zelfmoordscène uit "13 reasons why", maar "hele serie is schadelijk"

"13 reasons why" gaat over een tienermeisje dat zelfmoord pleegt. Aan de hand van 13 cassettebandjes legt ze uit waarom ze een einde gemaakt heeft aan haar leven. De serie werd twee jaar geleden voor het eerst uitgezonden op Netflix en ligt sindsdien zwaar onder vuur, vooral omdat de zelfmoord van het meisje erg expliciet in beeld wordt gebracht. 

Deze zomer komt het derde seizoen van de serie uit en naar aanleiding daarvan heeft Netflix bekendgemaakt dat ze de expliciete zelfmoordscène uit seizoen 1 geschrapt hebben. Dit deden ze op aanraden van medische experts. 

Ook Gwendolyn Portzky, professor medische psychologie aan de UGent en directeur van het Vlaams Kenniscentrum voor Suïcidepreventie reageert opgelucht dat de scène geschrapt is. "Dit is zo belangrijk, omdat we al decennia lang wetenschappelijk bewijs hebben over wat de impact kan zijn bij mensen die zelf met zelfmoordgedachten kampen. We weten dat zo'n expliciete scène heel schadelijke gevolgen kan hebben. We hebben duidelijke cijfers die aantonen dat er dan een stijging kan zijn in het aantal zelfdodingen. Die zogenaamde copycat suïcides zijn geen fabeltje, maar zijn aangetoond. Ook van onze patiënten horen we dat het een negatieve impact kan hebben als ze met zulke scènes geconfronteerd worden."

De makers wilden met de serie zelfmoord vooral bespreekbaar maken en jongeren afschrikken. Portzky vindt dat zeker een mooi streven, maar volgens haar hebben ze het volledig fout aangepakt. "De hele serie is een opbouw naar haar suïcide. Je hoort elke aflevering redenen die zij opsomt, of eerder personen die zij aanduidt, die mee verantwoordelijk zijn voor haar suïcide. Het is een opeenstapeling van negatieve gebeurtenissen. Je ziet nooit hoe je er op een goede manier mee kunt omgaan of hoe je er kunt uitgeraken."

Volgens Portzky is dat laatste vooral essentieel om preventief te werken. "Getuigenissen van mensen die zelf heel diep hebben gezeten en die misschien al een poging ondernomen hebben, maar die eruit zijn geraakt. Dat heeft wel een positief effect. Dat biedt hoop en handvatten aan wie het op dat moment moeilijk heeft."

"In deze serie komt dat totaal niet aan bod. Integendeel, aan het einde gaat het hoofdpersonage nog naar een vertrouwenspersoon op school, maar die pakt dat dan zo fout aan, dat het jonge mensen zou afschrikken om er nog met iemand over te praten. De hele serie is negatief en straalt hopeloosheid uit."

Portzky wijst er op dat mensen die niet met suïcidegedachten zitten, anders naar de serie kijken en dat er daar wel een taboedoorbrekend effect geweest is. "We vermoeden dat de serie bij heel wat jongeren het thema wel bespreekbaar heeft gemaakt. Maar dat zijn dan de jongeren die minder kwetsbaar zijn. Daar heeft de serie wel gezorgd voor gesprekken onder jongeren of tussen ouders en kinderen. Het was dus zeker niet negatief over de hele lijn. Maar wij maken ons natuurlijk vooral zorgen om die mensen die zelf heel kwetsbaar zijn en met zelfmoordgedachten kampen."

Bekijk het verslag uit "Het Journaal" hier: