Het is beslist: nieuw onderzoeksschip zal de Belgica II heten

Na 35 jaar dienst, meer dan 1.000 wetenschappelijke expedities en meer dan 900.000 afgelegde kilometers op de teller - meer dan 22,5 keer rond de aarde -, is het Belgisch oceanografisch onderzoeksschip RV Belgica aan vervanging toe. Daarom nam de federale regering op 28 oktober 2016 de beslissing om een nieuw modern onderzoeksschip te laten bouwen en op 8 juni 2018 ging het project van zo'n 54 miljoen euro van start.

Sindsdien werden de gedetailleerde plannen van het schip uitgetekend, en werden schaalmodellen uitgetest. Op 27 maart 2019 vond de kiellegging plaats, het equivalent van de eerste steen bij een gebouw. Het nieuwe onderzoeksschip moet eind 2020 operationeel zijn, en het is de bedoeling dat het de mariene onderzoeksgemeenschap de volgende 30 jaar zal ondersteunen.

Een nieuw schip moet natuurlijk ook een naam te krijgen. Het kabinet Wetenschapsbeleid lanceerde daarvoor op 6 november 2018 een wedstrijdprocedure. In een eerste fase – die liep tot 31 januari 2019 – werden klassen van het eerste tot en met vierde jaar van het secundair onderwijs van erkende Belgische scholen uitgenodigd om voorstellen in te dienen, die moesten bestaan uit een passende naam en een origineel filmpje waarin de naamkeuze enthousiast wordt toegelicht.

De bedoeling van de wedstrijd was niet enkel een naam te vinden, maar ook om belangstelling op te wekken voor de wetenschap. Uit de cijfers blijkt dat in België te weinig studenten kiezen voor een wetenschappelijke opleiding. Door hen te betrekken bij de naamgeving hoopte Wetenschapsbeleid meer interesse op te wekken en aan een groter wetenschappelijk bewustzijn bij te dragen. 

Na een eerste selectie door de projectpartners bleven zes namen over voor de tweede fase van de wedstrijd.  Van 27 februari tot en met 27 maart 2019 kon het grote publiek online kiezen uit de zes resterende namen en er kwam een overtuigende winnaar uit de bus. Belgica II kreeg 33,2 procent  van de stemmen, Stella Maris 20,1, Impact 18,6, Oddysea 18,1, Belsora 5,2 en Lab Mare ten slotte 4,8 procent.

De naam Belgica II werd vandaag – 25 april 2019 – aan boord van de huidige RV Belgica voorgesteld door minister Sophie Wilmès, in aanwezigheid van de leerlingen van de winnende klas 1LA van het Athénée Maurice Destenay uit Luik. De leerlingen van deze klas mogen zich ambassadeur van het nieuwe onderzoeksschip noemen, en mochten vandaag de zeebenen testen op een dagtrip met het huidige onderzoeksschip RV Belgica.

In het filmpje bij hun voostel berichten zij onder de vorm van een nieuwsuitzending over hun keuze voor de naam Belgica II, waarbij ze duidelijk de Belgische kaart trekken, en onder meer verwijzen naar de Zuidpoolexpeditie van Adrien De Gerlache die in 1897-1899 plaatsvond. 

Een jury heeft overigens ook een winnend filmpje uit de inzendingen gekozen, waarbij originaliteit voorop stond. De klas die deze productie gemaakt heeft – klas 4B van het Institut de la Providence de Champion uit Namen – zal eind mei eveneens een dagtrip met RV Belgica cadeau krijgen. Hun filmpje was geïnspireerd op de Belgische striphelden Kuifje en Professor Zonnebloem.

In vergelijking met zijn voorganger zal de nieuwe RV Belgica groter zijn, zo'n  70 meter lang tegenover 50 meter, en meer ruimte bieden aan de wetenschappers: een verdubbeling aan laboratoriumruimte met een capaciteit om tot 28 wetenschappers aan boord te nemen. Het nieuwe schip wordt uitgerust met de modernste wetenschappelijke apparatuur die onder meer toelaat om stalen te nemen tot op 5.000 meter diepte.

Het zal ook een stil schip zijn, wat belangrijk is voor onder andere visserijonderzoek, en het krijgt een lichte ijsversterking om tijdens de zomer onderzoek te kunnen doen aan de noordpoolcirkel.

Hoewel de Noordzee het belangrijkste focusgebied van het nieuwe schip blijft, strekt het onderzoeksgebied zich verder uit dan dat van de huidige RV Belgica:  noordwaarts tot boven de noordpoolcirkel, verder naar het zuiden inclusief de Middellandse Zee en Zwarte Zee en westwaarts naar de Atlantische Oceaan. Het schip zal over een autonomie van 30 dagen beschikken en jaarlijks tot circa 300 dagen op zee onderzoek uitvoeren.

De nieuwe Belgica zal de navolging van de nationale en internationale verplichtingen garanderen en de continuïteit in de ondersteuning van mariene wetenschappen verzekeren. 

Ook de internationale dimensie van de wetenschap krijgt de nodige aandacht, en dit niet enkel voor de Belgische wetenschappers maar ook voor hun Europese collega’s.

Net zoals de huidige RV Belgica deel uitmaakt van het Europese EUROFLEETS-netwerk, waarin Europese wetenschappers scheepstijd op buitenlandse onderzoeksschepen kunnen verkrijgen, zal ook de nieuwe RV Belgica actief blijven binnen dit netwerk.

Ook onder de paraplu van de European Marine Board werkt België mee aan een studie over de status van de Europese vloot van onderzoeksschepen, en bepaalt het de sleutelrol die deze schepen nu en in de toekomst spelen in het streven naar een beter begrip van de oceanen, de functies die oceanen voor ons kunnen vervullen, en de randvoorwaarden voor het toestaan van menselijke activiteiten.

Een ‘European Marine Board Position Paper’ over deze thematiek zal in de herfst van 2019 worden gepubliceerd. Dankzij de nieuwe RV Belgica en de Europese omkadering blijft België mee op de voorgrond van de zeegerelateerde wetenschap en technologie, en helpt het verzekeren dat Europa een wereldleider kan blijven in zeewetenschap en exploratie, zo zegt het kabinet Wetenschapbeleid.

Het project ‘NewRV’ kwam tot stand dankzij de samenwerking tussen het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen (KBIN), het Ministerie van Defensie en het Federaal Wetenschapsbeleid (BELSPO).

De nieuwe Belgica zal eigendom zijn van de Belgische Staat, vertegenwoordigd door het Federaal Wetenschapsbeleid (BELSPO). Het operationeel beheer is voor rekening van het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen (KBIN) in samenwerking met Defensie.

Meer informatie over het project ‘NewRV’ en de technische specificaties van het nieuwe schip kan worden geraadpleegd op www.belspo.be/NewRV, waar ook het bouwproces kan worden gevolgd.