Jan Mulder over de aardbeving in zijn streek Groningen: "De mensen zijn hier helemaal murw gedraaid"

In de jaren 60 verschenen ze opeens in alle Vlaamse straten: de kleurrijke Renault 4-bestelwagentjes van de Nederlandse aardgasmaatschappij. Ze braken alle voetpaden open om er de buizen te leggen om het Nederlandse gas te vervoeren. Ondanks de overlast gebeurde alles toen in een optimistische en vriendelijke sfeer. In Groningen was de gaswinning toen al 10 jaar aan de gang...  

Jan Mulder heeft nog een heldere herinnering aan die tijd. In het vlakke landschap verschenen opeens overal kleine torentjes of pijpen met vlammen erboven. De inwoners vonden dat eerste zichtbare bewijs van de boringen heel raar. "Dat was niet mooi in het weidelandschap", zegt Mulder. De vlammen zijn intussen verdwenen. Toch was er toen, jaren 50, een zekere opwinding, een positieve vibe. Welvarend was de streek van Groningen nooit. Het gas garandeerde een toekomst van ontwikkeling en rijkdom, dacht men.

Niets was minder waar. "Er kwamen alleen angst en verdoemenis en getreiter en schade", herinnert Mulder zich. Alle winst van de gasbel ging naar Den Haag, het  Nederlandse rijk, en Groningen bleef verweesd achter. "Nu begrijp ik ook wel dat je niet kan eisen dat je buitenproportioneel veel voordeel mag eisen omdat er toevallig gas onder je tuin zit", zegt Mulder, ''maar toch, het eenrichtingsverkeer was wel erg cru." Er waren enorme schadegevallen bij honderden, duizenden huizen. 

In de jaren 60 woonde Mulder eerst in Brussel, hij voetbalde bij Anderlecht, en later in Amsterdam, toen hij voor Ajax speelde. Een jaar of 10 geleden verhuisde hij weer naar de buurt van zijn bakermat. Zo heeft hij gemist wanneer die schade aan woningen, en de aardbevingen begonnen. Toen hij weer in de provincie aankwam, was er al veel ongenoegen.  

"De opstand van de Groningers is maar een paar jaar geleden losgebarsten", vertelt Jan Mulder, "men is hier lijdzaam." Naarmate er meer gas uit de bodem werd gehaald, groeide het risico. Er ontstonden breuken in die gasbel en ondergrondse verzakkingen, die bevingen veroorzaakten.     

Jan Mulder stelde ook wel eens een scheur in een muur vast, maar dat had volgens hem meer te maken met de kleigrond waarop daar is gebouwd. "Het peil van het grondwater zakt geleidelijk door de klimaatverandering en dan gaat de klei inklinken", verklaart Jan, "maar in het noorden is het wel duidelijk: daar gaat het om scheuren van 10 centimeter in de muur." 

Mulder kan het economisch belang van de aardgaswinning aanvaarden, maar waarom gaat de winst voor 100 procent naar de staat? "We krijgen hier geen enkele beloning voor het paradijs van het gas, integendeel, alleen bezuinigingen; als er een hogesnelheidstrein naar Groningen zou moeten komen, gaat dat lekker niet door omdat er weer iets is in de Randstad. Dat is hier echt een achtergesteld gebied. Ik vind het werkelijk een erg grof schandaal dat er geen royale schadevergoedingen worden betaald."

Premier Rutte belooft om de gaswinning af te bouwen tegen 2030. "Het is leeg namelijk", werpt Mulder er onmiddellijk tussen, "ze bouwen zo langdurig af tot de kelk werkelijk tot de bodem helemaal leeggedronken is door de Groningers."

Er werd zoveel uit gehaald dat er een gevaarlijke, enorme ondergrondse leemte ontstond. "Er is wel al gesproken om daar kernafval te dumpen." Mulder moet er hartelijk om lachen. "Boven een kerncentrale en het radioactief afval meteen met een sluis naar beneden." 

Woensdagavond was er een debat naar aanleiding van de Europese verkiezingen in Nederland tussen premier Mark Rutte en Thierry Baudet van het Forum voor Democratie. "Baudet is helemaal voor boren", meent Mulder te weten, "en vreemd genoeg als reactie hebben de Groningers massaal op hem gestemd." Qué? "Ja, de mensen zijn hier helemaal murw gedraaid. Het maakt niet meer uit of je voor of tegen bent. De wereld is knettergek, en zeker de kiezers."

Bekijk de reportage over de aardbeving in Groningen uit "Het Journaal" hier: