Tsjechen kiezen dit weekend hun nieuwe president: "Oorlog in Oekraïne speelt een grote rol"
In Tsjechië vindt de tweede ronde van de presidentsverkiezingen plaats. Oud-generaal Petr Pavel won twee weken geleden nipt de eerste ronde van oud-premier Andrej Babiš, een omstreden figuur. "In de peilingen heeft Pavel een ruime voorsprong, maar we mogen Babiš nog niet afschrijven", zegt Emilie van Outeren, correspondent Midden-Europa en Balkan voor de Nederlandse krant NRC.
Het was een nek-aan-nekrace twee weken geleden, de eerste ronde van de presidentsverkiezingen in Tsjechië. Oud-generaal Petr Pavel (61) won die nipt van oud-premier Andrej Babiš (68). Het verschil tussen de twee was toen minimaal: Pavel haalde 35,4 procent van de stemmen, tegenover 35 procent voor Babiš.
Volgens nieuwe peilingen zou Pavel het dit weekend wel ruim halen van Babiš. "De ex-generaal heeft een grote voorsprong: 58 procent tegenover 42 voor Babiš. Maar we mogen Babiš niet te snel afschrijven. Het resultaat zal heel hard afhangen van de opkomst en of Babiš kan rekenen op de stemmen van extreem-rechts en extreem-links", zegt Emilie Van Outeren, correspondent Midden-Europa en Balkan voor NRC, in "De wereld vandaag" op Radio 1.
Babiš: "Nooit eerder zo pro-Russisch"
Babiš was premier van Tsjechië van 2017 tot en met 2021 en is niet onomstreden. Begin deze maand, net voor de eerste ronde, werd hij nog vrijgesproken in een corruptiezaak over Europees geld.
Naast politicus is Babiš ook een succesvol zakenman. Hij geldt als een van de rijkste mensen in Tsjechië. Hij is ook de oprichter van de populistische partij ANO. Hij wordt omschreven als een "Berlusconi-achtig" figuur en hij heeft ook goede banden met de Hongaarse president Viktor Orbán.
"Nooit eerder is Babiš zo pro-Russisch geweest. Hij is opeens kritisch over sancties en de NAVO. Hij doet ook alsof zijn tegenstander Pavel een gevaar is voor de veiligheid van Tsjechïë. Dit past in de Kremlin-propaganda", zegt Van Outeren.
De oorlog in Oekraïne speelt dan ook een grote rol tijdens deze verkiezingen. "Tsjechië heeft veel wapens gestuurd, steunt Oekraïne, maar heeft ook te maken met veel vluchtelingen. En de energieprijzen zijn een groot probleem in Tsjechië. Veel mensen kunnen hun energierekening niet meer betalen, en zien dat in de context van de oorlog die gaande is."
Pavel: "Betrouwbare NAVO-partner"
Petr Pavel is een generaal op rust die ook nog voorzitter was van het militair comité van de NAVO, dat is de nummer twee naast de secretaris-generaal van de alliantie. Volgens de peilingen zou Pavel het dus halen dit weekend van Babiš.
Als NAVO-topman heeft Pavel veel internationale en diplomatieke ervaring. Als rasechte militair onderstreept hij in zijn campagne het belang van "de regels volgen". Hij houdt er een harde positie op na wat migratie betreft: Pavel wil enkel vluchtelingen toelaten uit landen die "cultureel gelijkaardig" zijn aan Tsjechië, met als voorbeeld Oekraïne. Dat beleid zou wel kunnen botsen met internationale afspraken over migratie.
Verkiezingen belangrijke graadmeter
Het is een van de eerste verkiezingen in de regio sinds de Russische inval in Oekraïne. Volgens Van Outeren zijn ze niet alleen belangrijk voor Tsjechië zelf, maar ook voor andere landen in Midden-Europa.
"In Slowakije en Bulgarije zijn er dit jaar ook verkiezingen. Die landen situeren zich wat tussen Oost- en West-Europa. Ook daar zijn de oorlog en de gevolgen ervan een groot thema. De uitslag zal iets zeggen over hoe groot de steun voor Oekraïne is en blijft."