Maak kennis met de grote winnaar van de Nederlandse verkiezingen: dit is Caroline van der Plas van de BBB

Het is zondagmiddag, we staan op een familieboerderij in Wintelre, vlak bij Eindhoven. Langs de plattelandsweg staan voertuigen over zo'n 100 meter achter elkaar geparkeerd, op het erf staan allerlei banners van de BoerBurgerBeweging (BBB). De boerenfamilie stelt de schuur ter beschikking van de partij. Straks komt "Caroline (Karolaajn uitgesproken)", Caroline van der Plas, het enige parlementslid van de BoerBurgerBeweging. Maar daar zal na de verkiezingen verandering in komen. Volgens de exitpolls gaat het hard.

Dat Caroline van der Plas in zo'n kleine setting campagne voert, is niet alleen haar eigen keuze. Een dag eerder ontbreekt ze op de grote betoging van Farmer Defence Force in Den Haag, in principe een 'thuismatch voor een vol stadion'. Maar de beveiliging laat het niet toe: Van der Plas wordt, net als heel wat collega's, bedreigd. Nochtans houdt ze van de massa en vooral: de massa van haar. Hoewel, het is ook niet dat ze voor twee man en een in de schuur achtergebleven paardenkop moet spreken: de schuur is behoorlijk volgelopen met enthousiaste aanhangers. "De BBB kom op voor het platteland". "Caroline is nuchter en spreekt als wij". "Ze is te vertrouwen", vertellen de aanhangers mij. 

Ze zijn met een paar honderd, klaar om het nationale boegbeeld te ontvangen. Ze is vijf minuten te laat, want ze moest nog een "peukie pakken" en een foto nemen van de lange rij wagens langs de weg.

Dat de partij in de peilingen zo goed stand hield en dat ze het bij de verkiezingen buitengewoon goed doet, is extra bijzonder, gezien het verloop van de kiescampagne. De VVD, de partij van premier Rutte en nog nipt wel of uitzonderlijk eens niet de grootste in de peilingen, had er alles aan gedaan om het op een tweestrijd te gooien met de sociaaldemocratische PvdA en Groen-Links. Die laatste twee partijen hebben hun toekomst aan elkaar verbonden: na de verkiezingen zullen ze een fractie vormen in de Eerste Kamer - ze hopen de grootste. Een stem voor Groen-Links of PvdA is eenzelfde stem, lieten beide partijen te pas en te onpas horen. 

Voor Rutte was de tegenstander snel gevonden. De twee die hij "de linkse wolk" noemt, of de keuze voor rechts met Rutte, zo moest het lijken. Maar echt geslaagd is die tweestrijd niet, want de grote winst zit dus bij de BBB, die vanuit een luie zetel kon meekijken.

De verliezers lijken het CDA en Forum voor Democratie van Thierry Baudet. De christendemocraten zien hun achterban met duizenden tegelijk overlopen naar de BoerBurgerBeweging. Niet alleen Caroline van der Plas stuurde haar lidkaart terug na het stikstofakkoord.

Thierry Baudet was de grote winnaar vier jaar geleden. Toen werd zijn Forum de grootste. De val vandaag zal even spectaculair zijn. Sinds de partij zichzelf in een parallel universum geplaatst heeft, lopen steeds meer kiezers weg. De partij zou minder dan een kwart van de stemmen van 2019 overhouden. 

Het is een mooie avond voor Caroline van der Plas, wanneer ze op 17 maart 2021 rond 22 uur weet dat ze in het parlement komt. Haar BBB heeft net niet een procent van de Nederlanders kunnen bekoren, maar het levert haar door een gebrek aan kiesdrempel een zetel op. Vanaf nu zal ze zich in de kijker kunnen werken, want ook kleine partijen komen in de debatten in Nederland ruim aan bod. Tot dan was Van der Plas redactrice voor verschillende vaktijdschriften uit de landbouw, zoals het magazine van de vleesindustrie en Pluimveeweb.

Ze is niet aan haar proefstuk toe in de politiek. Ze groeit op in een Nederlands-Iers gezin in Overijssel. Haar vader is sportjournalist bij een lokale krant, haar moeder zit in de lokale politiek voor het CDA in Deventer, de partij die traditioneel opkomt voor de belangen van het platteland. Zelf wordt ze ook lid van het CDA. Maar in 2019 stuurt ze haar lidkaart terug, omdat ze vindt dat het CDA te weinig doet voor de agrarische sector. Iets later richt ze de BBB op, een nieuwe politieke partij die radicaal voor de boer en het platteland gaat. Het lijkt op dat moment een banale politieke wissel, waarvan niemand ook maar denkt dat de impact vier jaar later zo groot zal zijn.  

Maar Van der Plas kan zich in het parlement goed in de kijker werken. En het zit ook wel mee, want al van bij de voorstelling van het regeerakkoord krijgt het stikstofprobleem heel veel aandacht. De regering komt met een streng plan, een kaart met verschillende zones met daarop de verwachte reductie. De boeren schreeuwen moord en brand: voor de zoveelste keer toont de "stedelijke politieke elite" een gebrek aan respect voor de landbouwer. 

Als ik haar na de bijeenkomst in Wintelre kan spreken, geeft Van der Plas ook toe dat ze veel te danken heeft aan de stikstofdiscussie. "Daardoor kon ik me in het parlement in de kijker werken. De kwestie kreeg ook veel aandacht in de pers." Maar volgens Van der Plas gaat het om meer: "Wij komen op voor het platteland en de burgers op het platteland. Omdat we bijvoorbeeld ook zien dat steeds meer voorzieningen wegtrekken. De bus rijdt niet, de bankautomaat verdwijnt, het zwembad sluit, etc... Het zijn allemaal zaken waardoor jonge mensen vertrekken op het platteland en die komen niet meer terug. Nochtans hebben we op het platteland jonge mensen nodig."

Nu de partij breed gaat doorbreken, zal het over meer moeten gaan dan stikstof. "Maar dat zal zeker lukken, want we hebben over veel zaken standpunten. Maar met een doel: de burger staat altijd voorop. Ik ben ook het enige parlementslid dat mijn tussenkomsten altijd begint met de woorden 'voorzitter, beste inwoners van Nederland'. We zijn sociaal-rechts, wat betekent dat je opkomt voor de zwakkeren, op het sociale domein. De ouderen, de zorg, het onderwijs. Maar economisch zitten we dan weer eerder rechts", zegt Van der Plas. Na links-liberaal kent Nederland nu ook sociaal-rechts als begrip.

Van andere partijen krijgt Van der Plas vaak het verwijt dat ze bewust polariseert, tussen stad en platteland, tussen de Randstad (het dichtbevolkte westelijke deel van Rotterdam via Den Haag en Haarlem naar Amsterdam en Utrecht) en de rest van Nederland. Maar zelf ontkent ze dat. "Veel mensen in de steden begrijpen de problemen van het platteland. Als er al een kloof is, is die er tussen de burgers en de politiek. Of binnen de steden tussen de gewone mensen en het publiek van 'de Grachtengordel' (een containerbegrip waarmee de betere stedelijke jonge hoogopgeleide hippe stadsbewoner bedoeld wordt, vaak kiezers van D66 of Groen-Links)."