IJzerwake: manifestatie van "échte Vlamingen" of bijeenkomst van extreemrechtse groeperingen?
De organisatie achter het nu verboden Frontnacht-festival organiseert op zondag 28 augustus de jaarlijkse IJzerwake. Die is ontstaan in 2003 als Vlaams-radicale afscheuring van de traditionele IJzerbedevaart, aan de IJzertoren in Diksmuide. De organiserende vzw beklemtoont dat de wake een samenkomst is van al wie de Vlaamse zaak écht genegen is - in die visie is de IJzerbedevaart dat duidelijk niet - maar in de loop van de jaren is het evenement steeds meer uitgegroeid tot een samenkomst van allerlei radicaal- of extreemrechtse groepen.
"Ben jij een échte Vlaming? Ben jij trots op je voorouders en je geschiedenis, voel jij je thuis bij je volksgenoten van het Vlaamse volk, zet jij je in voor een beter, leefbaar, Vlaams en vrij Vlaanderen in de toekomst? Dan is jouw plaats op de IJzerwake!", luidt de verwelkoming op de website van de IJzerwake. Die stelt zich voor als manifestatie voor alle Vlaamsgezinden, met drie doelen: hulde brengen aan de Vlaamse frontsoldaten uit de Eerste Wereldoorlog, samenwerking tussen alle Vlaamsgezinden en zelfbestuur.
De traditionele IJzerbedevaart, aan de IJzertoren in Diksmuide, was volgens de vzw IJzerwake te mak geworden. De koers moest dringend worden bijgestuurd in Vlaamse richting. In die visie passen compromissen niet: in 2018 vond IJzerwake-voorzitter Wim De Wit dat de N-VA "haar pluimen verloor" omdat er sprake was van communautaire stilstand.
De alternatieve bedevaart wordt sinds 2003 gehouden in Steenstrate, bij het monument van de gebroeders Van Raemdonck, die in 1917 op die plek omkwamen bij een nachtelijke aanval. Hun dood wordt door velen in Vlaanderen gezien als symbool van broederliefde.
BEKIJK - De IJzerwake door de jaren heen:
De vzw IJzerwake is naar eigen zeggen niet gebonden aan een partij. Maar een blik op de website leert dat onder anderen oud-senator Wim Verreyken (Vlaams Belang), voormalig Vlaams Parlementslid Rob Verreycken (Vlaams Belang), Hugo Pieters (lokaal Vlaams Belang-voorzitter Sint-Niklaas), Egwin Six (lokaal Vlaams Belang-voorzitter Hoboken), Nancy Six (ex-Vlaams Belang Ieper), Johan Vanslambrouck (Vlaams Belang Zandhoven), Femke Pieters (Vlaams Belang Sint-Niklaas) en Paul Beheyt (Vlaams Belang Aalter) in de Algemene Vergadering zitten.
Daarnaast zijn er ook nauwe banden met de extreemrechtse actiegroep Voorpost, het Vlaams-Nationaal Jeugdverbond (VNJ) en de Nationalistische Studentenvereniging (NSV). Voorpost treedt trouwens op als ordedienst tijdens de IJzerwake en voorzitter Bart Vanpachtenbeke is lid van de Algemene Vergadering.
Topmensen van Vlaams Belang zijn trouwe bezoekers van de IJzerwake. Partijvoorzitter Tom Van Grieken, oud-partijvoorzitter Bruno Valckeniers, Vlaams Parlementslid Filip Dewinter, Kamerlid Dries Van Langenhove: allemaal kwamen ze al afzakken naar de weide in Steenstrate.
En in 2014 was er een toespraak van Thierry Baudet van het rechts-populistische Forum voor Democratie, uit Nederland.
Maar er dagen ook meer obscure figuren op. Hoewel de organisatoren van de IJzerwake en Frontnacht beweren hen niet te kennen, verzamelden vorige jaar leden van de neonazistische organisatie "Volksverzet" op de weide.
"Volksverzet" is gevestigd in Nederland, maar blijkt ook hier enige aanhang te hebben. "Volksverzet strijdt om ons volk de middelen te verschaffen om te overleven, en onze kinderen een veilige toekomst te geven", is te lezen op de website. Dat overleven moet volgens de actiegroep via een "vereniging van de Germaanse landen" Nederland en Vlaanderen.
"Volksverzet" zou in Gent een afdeling hebben opgericht. Dat blijkt uit een antwoord van de Gentse burgemeester Mathias De Clercq (Open VLD) op een vraag van gemeenteraadslid Fourat Ben Chikha (Groen).
Historicus Vincent Scheltiens (Universiteit Antwerpen) raadt de gemeenteraad van Ieper aan om de IJzerwake eens nader te bekijken. "Als je ziet dat er jaar na jaar verheerlijking is van Vlaamse SS-geledingen die mee zijn gaan vechten aan het Oostfront, dat er gekoketteerd wordt met nazistische symboliek, dat Vlaamse neonazi's daar standjes houden, enz...", zegt Scheltiens in "De wereld vandaag", op Radio 1.
"Als de IJzerwake een extremistisch treffen blijkt met een Europese uitstraling, denk ik dat we met alle mogelijke middelen moeten verhinderen dat Vlaamse steden een soort verzamelpunt van extreemrechts extremisme worden", vindt Scheltiens.
Herbeluister hier het gesprek met Vincent Scheltiens in "De wereld vandaag":
