Copyright 2021 The Associated Press. All rights reserved

Verbolgen reacties van EU en Frankrijk op nieuwe alliantie tussen VS, VK en Australië: "Spel wordt nu bruusker gespeeld"

AUKUS, zo heet de nieuwe militaire alliantie die de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Australië hebben gesmeed in het gebied van de Stille en de Indische Oceaan. Het verdrag is nog maar één dag oud, maar veroorzaakt nu al spanningen. Frankrijk en de Europese Unie reageren erg scherp. Toch zijn de banden op zich niet nieuw, duidt professor internationale betrekkingen Alexander Mattelaere. "Maar nu de machtsrivaliteit tussen de VS en China toeneemt, wordt het spel veel bruusker gespeeld."   

Het partnerschap voor militaire samenwerking in de Stille en Indische Oceaan is vooral bedoeld om de groeiende macht van China in te tomen. Dat China misnoegd reageert op het AUKUS-pact, is dus niet verrassend. Peking beschuldigt de drie landen van een "Koude-Oorlogmentaliteit" en noemt het pact een "onverantwoordelijke beslissing".

"Een nieuw soort Koude Oorlog is eigenlijk al een tiental jaar aan de gang", legt Bert De Vroey uit in "Laat journaal":

Videospeler inladen...

Maar ook Frankrijk en de Europese Unie zijn verbolgen. Frankrijk is woedend over de eerste plannen van de nieuwe alliantie: kernduikboten leveren aan Australië. Frankrijk had namelijk zélf een akkoord met Australië voor de bouw van nieuwe onderzeeërs, maar door het AUKUS-pact valt dat nu in het water. Frankrijk voelt zich dus letterlijk bekocht.

"Een mes in de rug", zo verwoordde de Franse minister van Buitenlandse Zaken Jean-Yves Le Drian het. Hij stak zijn teleurstelling en woede niet onder stoelen of banken: "Deze brutale, unilaterale en onvoorspelbare beslissing herinnert me heel erg aan wat meneer Trump vroeger deed", reageerde hij scherp. "Ik ben boos en bitter. Dit doe je niet tussen bondgenoten."

"Frankrijk is de belangrijkste Indo-Pacifische macht in Europa. Het is problematisch dat ze zich verraden voelen door bondgenoten", duidt onderzoeker Andrew Small van het German Marshall Fund of the United States in "Terzake".

Videospeler inladen...

Ook de Europese Unie toont zich geschrokken. De EU is officieel niet op de hoogte gebracht van de nieuwe alliantie, zegt vertegenwoordiger voor Europees buitenlands  beleid Josep Borrell. "Een akkoord van die omvang is niet eergisteren in elkaar gezet. Daar is tijd voor nodig. Maar wij werden niet geïnformeerd en niet geconsulteerd. En dat betreuren we", zei hij.

Een akkoord van die omvang is niet eergisteren in elkaar gezet

"Ik begrijp de ontgoocheling van de Fransen", zei Borrell ook nog. Volgens Borrell toont het Veiligheidspact aan dat de Europese Unie meer dan ooit verplicht is om zijn veiligheidsbeleid zelf in handen te nemen. "Dit akkoord verplicht ons opnieuw na te denken over de noodzaak een strategische autonomie te ontwikkelen voor de EU", zei hij, verwijzend naar het vertrek uit Afghanistan, dat ook eenzijdig werd beslist door de VS.

"Banden zijn niet nieuw, maar worden nauwer aangehaald"

"In zekere zin zijn de reacties verwonderlijk", meent Alexander Mattelaer, professor internationale betrekkingen aan de VUB. "Want er wordt niet zozeer iets nieuws gecreëerd, wel worden bestaande banden veel nauwer aangehaald". 

Australië en de VS zijn sinds 1951 verdragsrechtelijke bondgenoten. Ze vormen ook de spil van wat de Five Eyes Community genoemd wordt, de Angelsaksische gemeenschap (VS, VK, Canada, Australië en Nieuw-Zeeland, nvdr.) waarbinnen inlichtingen worden uitgewisseld. 

Dat de bestaande banden worden verstevigd, heeft natuurlijk alles te maken met een geopolitieke context die in volle evolutie is: China wordt in Oost-Azië steeds invloedrijker. 

"Dat begint bij een economische invloed, maar vertaalt zich uiteindelijk ook in een militaire expansie", zegt Mattelaer. "Alle landen in de regio zijn daar toch wel onrustig over: Australië bevindt zich natuurlijk in die regio en weet dat het wel op de VS kan rekenen, maar wenst die relatie toch te verstevigen. Het VK, dat de EU heeft verlaten, wil weer wereldwijd actief zijn en ziet hier een speerpunt om de Britse aanwezigheid in Oost-Azië op te bouwen. En de VS weet dat het zijn bondgenoten nodig heeft. Australië is een bondgenoot die aan belang wint in die regio."

"De allianties zijn dus niet nieuw, maar nu de machtsrivaliteit tussen de VS en China, en tussen China en de regionale omgeving, toeneemt, wordt het spel veel bruusker gespeeld." 

Meest gelezen