Het Nederlandse boerenprotest gaat wereldwijd viraal bij complotdenkers, maar waarom?
Protestacties van boeren tegen het stikstofbeleid in Nederland krijgen op sociale media opvallend veel aandacht bij complotdenkers uit binnen- en buitenland. Na de protesten tegen de coronamaatregelen zien zij in het boerenprotest opnieuw een vrijheidsstrijd tussen een "onderdrukkende overheid" en "het volk". Een vergelijking met de eerdere truckersprotesten in Canada, die ook wereldwijd viraal gingen, is dan niet ver weg.
Drie dagen geleden kondigde de uiterstrechtse Canadese online journalist Keean Bexte op Twitter aan dat hij naar Nederland zou trekken om live verslag uit te brengen van de aanslepende boerenprotesten. Bexte is het gezicht van het online medium The Counter Signal, dat regelmatig complottheorieën de wereld instuurt.
The Counter Signal registreerde op 2 juli zelfs de website DutchUprising.com (‘Nederlandse Opstand’) als adres voor hun berichtgeving over het fenomeen. Bexte zamelde langs die weg ook al meer dan 8.000 Canadese dollar in voor zijn trip naar Europa. Gisteren is hij daadwerkelijk in Nederland aangekomen.
The Counter Signal is niet alleen. Een breed scala aan online protestgroepjes, socialemediakanalen en websites voor en door complotdenkers besteden opvallend veel aandacht aan het Nederlandse boerenprotest. Dat geldt niet alleen voor Nederland, maar ook voor België en breder internationaal. Wat is de aantrekkingskracht van dit fenomeen?
Complotdenken
In Nederland krijgen de boeren bijval van een deel van de bevolking. Maar wat opvalt, is dat zowel binnen Nederland als daarbuiten er ook veel online steun komt van allerlei complotdenkers, deels overlappend met actiegroepen die ontstaan zijn tijdens de coronaperiode.
Dat soort internationale steun voor de Nederlandse boeren is niet gebaseerd op doorwrochte wetenschappelijke analyses van het stikstofbeleid. Eerder dan over het concrete stikstofdebat zelf, komt het voort uit een breder anti-establishment- en anti-overheidssentiment. "In de Telegramgroepen is een kruisbestuiving te zien tussen de meest radicale boeren en complotdenkers", schrijft de Nederlandse krant Trouw over dat fenomeen.
World Economic Forum
Internationaal gebeurt hetzelfde. Keean Bexte van The Counter Signal
spreekt bijvoorbeeld over de Nederlandse premier Mark Rutte en zijn
Canadese tegenhanger Justin Trudeau als ‘WEF-poppetjes’ en beweert dat
het protest van de Nederlandse boeren 'een globaal brandpunt tegen de
WEF-wet' is.
'WEF' staat voor het World Economic Forum, een internationale private lobbyorganisatie die in het vizier is gekomen van heel wat complotdenkers. Zij menen dat het WEF een soort stiekeme machtskliek is die over de hele wereld de touwtjes in handen heeft. Dergelijke complottheorieën werden populair tijdens de coronacrisis, maar zoals we eerder al merkten zijn ze bijzonder flexibel en makkelijk toepasbaar op allerlei nieuwe fenomenen. En nu dus ook op de Nederlandse boerenprotesten.
Solidariteit
Daarnaast bestaat tussen complotdenkers een spontane internationale solidariteit, omdat het volgens hen om een 'globale strijd' gaat. De coronamaatregelen waren bijvoorbeeld niet in elk land op hetzelfde moment even streng, maar via sociale media konden tegenstanders meeleven met gelijkgestemden over de hele wereld. Ook vanuit het buitenland kon je 'helpen' door bepaalde hashtags viraal te laten gaan op Twitter of door geld te storten voor inzamelacties.
Het bekendste voorbeeld is het konvooi van Canadese truckers dat begin 2022 een tijdlang de Canadese hoofdstad bezette. Hun actie hield dezelfde groepen als vandaag wekenlang in de ban. Ook in ons land waren er pogingen om een gelijkaardig konvooi te organiseren, maar die werden een fiasco. Voordien, in 2021, waren er al opstoten van sympathie voor de acties van Italiaanse havenarbeiders tegen de ‘Green Pass’ in Italië - de lokale variant van het Covid Safe Ticket - of voor de acties van Australische betogers tegen de strenge quarantaineverplichtingen in dat land.
Eigen media
Een laatste facet dat meespeelt is het ontstaan van eigen, alternatieve mediakanalen. Behalve op sociale media komt de aandacht voor de Nederlandse boerenprotesten ook steeds vaker van 'alternatieve' media die zich in de markt zetten tegen de 'mainstream'. Tijdens de coronacrisis is een nieuw ecosysteem van dergelijke alternatieve media ontstaan. Ze beweerden 'de échte waarheid over de pandemie' te brengen.
Aangezien coronanieuws al een aantal maanden schaarser is, zijn deze media zich sindsdien ook over allerlei andere onderwerpen gaan uitspreken, zoals de klimaatkwestie of de oorlog in Oekraïne. The Counter Signal is daar een goed voorbeeld van.
Besluit
Wat 'de Canadese trucker' was in het begin van het jaar, is 'de Nederlandse boer' vandaag: het brandpunt van internationale aandacht binnen een brede beweging van complotdenkers en anti-systeemgroepen die hun eigen media hebben uitgebouwd.
