Jongeren van 16 of 17 jaar zullen dan toch moeten gaan stemmen voor Europese verkiezingen

Ruim 2 jaar geleden al besliste ons land om het stemrecht voor het Europees Parlement uit te breiden en jongeren vanaf 16 jaar de kans te geven om te gaan stemmen. Tot dan was er bij ons opkomstplicht vanaf 18 jaar.

Vorig jaar kantte het Grondwettelijk Hof zich al tegen de bepaling dat de 270.000 16- en 17-jarigen zich eerst moesten laten registreren om hun stem uit te kunnen brengen. Volgens het Hof was die registratieplicht onterecht.

Nu schorst het Hof de bepaling in de wet waardoor de stemplicht alleen zou gelden voor wie meerderjarig is, en dus niet voor 16- of 17-jarigen. "Het Hof oordeelt dat het verschil in behandeling van de kiezers naargelang zij meerderjarig of minderjarig zijn, niet lijkt te zijn verantwoord door dwingende motieven van algemeen belang", staat in het arrest van het Hof.

In mensentaal betekent dat dat de opkomstplicht ook van toepassing is op stemgerechtigde kiezers van 16 of 17 jaar. Dat betekent ook dat ze een sanctie kunnen krijgen als ze niet gaan stemmen.  

"Uiteraard zullen we dit moeten onderzoeken", reageert minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (CD&V). Ze bevestigt dat jongeren van 16 en 17 jaar inderdaad een oproepingsbrief zullen krijgen.

Ook minister van Justitie Paul Van Tigchelt (Open VLD) wil de kwestie nog bekijken. "Het lijkt me evident - dat is ook zo in ons strafwetboek - dat er een verschil is tussen minderjarigen en meerderjarigen. Minderjarigen worden op een andere manier gesanctioneerd dan meerderjarigen." 

Hoe die sancties er in de praktijk zullen uit zien, weet de minister nog niet. "Dat moet ik bespreken binnen de regering en met de procureurs-generaal." 

Volwassenen die niet komen opdagen aan het stemlokaal riskeren in eerste instantie een geldboete, maar wie in een periode van 15 jaar 4 keer niet komt opdagen, kan zijn burgerrechten verliezen, en dus ook zijn stemrecht.

In de praktijk worden niet-stemmers meestal niet vervolgd, bij gebrek aan mankracht bij de parketten.

"Hoe kunnen wij nu nog volgen?", reageert Lore Sleeckx van de Vlaamse Scholierenkoepel. "Dit moet voor de derde keer aan honderdduizenden scholieren uitgelegd worden. Niet ideaal, zo vlak voor de verkiezingen. Zeker niet omdat die verkiezingen samenvallen met de examens."

Desondanks is de Scholierenkoepel nog altijd blij dat 16- en 17-jarigen een stem mogen uitbrengen voor het Europees Parlement.

Dat nu pas duidelijk wordt dat jongeren moeten gaan stemmen, 80 dagen voor de verkiezingen, dat vindt Anna Roos van de Vlaamse Jeugdraad een probleem voor jongeren.

"Stemmen op zich duurt niet lang, maar een mening vormen, een ideologie vormen, kijken waar je prioriteiten liggen en waarvoor je staat in het leven, welke partijen je interessant vindt en elke dimensie van de politiek bekijken, dat duurt wel lang", zegt ze. "Daar is heel veel tijd voor nodig."

"Heel veel jongeren zijn niet bezig met politiek, omdat veel politici zich niet bezighouden met jongerenthema's", zegt Anna Roos nog.