Explosie energieprijzen veegt effect btw-verlaging al na één maand weg
Eén maand na de btw-verlaging op elektriciteit en gas, is het effect van de maatregel al volledig tenietgedaan door de stijgende energieprijzen. Dat blijkt uit de nieuwste cijfers van de Vlaamse energieregulator VREG. In april zijn de prijzen van gas en stroom opnieuw zodanig geëxplodeerd dat - ondanks het lagere btw-tarief - een gemiddeld gezin zijn energiefacturen toch weer ziet stijgen. Op jaarbasis komt er ruim 450 euro bij tegenover maart.
Het zag er nochtans goed uit, afgelopen maand. Voor het eerst sinds lang ging de prijs van de elektriciteitsfactuur naar beneden. Dat was een direct gevolg van de verlaging van de btw van 21 naar 6 procent, die onze federale regering begin februari besliste. Het resultaat? De stroomfactuur voor een gemiddeld gezin ging op jaarbasis met 237 euro naar omlaag.
Elektriciteit: effect btw-verlaging weggeveegd na amper één maand
Maar amper na een maand is dat effect nu al helemaal teniet gedaan. Dat blijkt uit de cijfers van de Vlaamse Energieregulator de VREG. De oorzaak: de prijs van de elektriciteit zelf. Die steeg opnieuw fors: van 930 euro naar 1156 euro. Dat is dus 226 euro erbij, of ruim 24 procent extra.
Bovenop die nettoprijs komt dan nog de btw. Omdat de prijs van elektriciteit hoger werd, nam ook het btw-bedrag toe. Dat steeg van 82 naar 96 euro. Samen met de stijging van de nettoprijs komt er in april dus op onze stroomfactuur 240 euro bij op jaarbasis.
Daarmee klimt de factuur naar een nieuwe recordhoogte. Ze staat nu in totaal voor een gemiddeld gezin op 1.708 euro. Dat is net iets duurder dan de al superdure maanden januari en februari. De paniek rond de oorlog in Oekraïne heeft de besparingsmaatregel van de regering dus in één klap teniet gedaan. En dat na amper één maand.
Op deze grafiek zie je dat de btw (donkerblauw) daalde van februari op maart. Anderzijds steeg de elektriciteitsprijs (lichtblauw) zo hard, dat het effect van die btw-verlaging na amper één maand teniet is gedaan. Na een kleine terugval in maart is de elektriciteitsfactuur nu alweer duurder dan in februari.
Hoezo, de prijs stijgt "in april" 240 euro "op jaarbasis"?
Voor energie rekenen we in jaarprijzen. Daarvoor bekijken we wat de prijs zou zijn als je een jaar lang een contract zou afsluiten aan het huidige tarief. Sluit je in april een contract af en houd je twaalf maanden dit tarief aan, dan ligt de factuur nu dus 240 euro hoger dan in maart. Bij de maandelijkse voorschotfactuur komt er dus 20 euro bij.
Gas: effect btw-verlaging al weggeveegd voor ze is ingevoerd
Voor de gasfactuur is de toestand zo mogelijk nog erger. Daar kondigde de federale regering bij haar derde pakket noodmaatregelen een verlaging van de btw van 21 naar 6 procent aan vanaf april. Maar nog goed en wel voor die verlaging is verrekend, blijkt al dat ze helemaal is opgeslokt door de gasprijzen die naar ongekende hoogten zijn gestegen. Onze gasfacturen zijn gewoon duurder geworden: van de btw-verlaging is niets te zien.
De gasprijs zal volgens de berekeningen van de VREG voor een gemiddeld gezin klimmen naar een torenhoge 3.659 euro op jaarbasis. Dat is ruim 28 euro duurder dan recordmaand januari, toen een gezin voor een jaar gas 3.631 euro moest betalen. In vergelijking met maart komt er 213 euro bij, want toen ging de gasprijs even naar omlaag naar 3.445 euro.
Samen met de stijging van de elektriciteitsprijzen komen we dus op 453 euro extra per jaar, of ruim 37 euro per maand . Voor alle duidelijkheid: in die torenhoge prijs van april is dus de btw-verlaging naar 6 procent al verrekend.
Op deze grafiek zie je dat de btw (donkerblauw) daalde van maart naar april. Anderzijds steeg de gasprijs (lichtblauw) zo hard dat het effect van die btw-verlaging onmiddellijk teniet is gedaan.
De oorzaak, alweer: de verhoging van de gasprijs. Die steeg op één maand van 2.539 euro in maart naar een recordhoogte van 3.144 euro in april. Dat is nog eens ruim 600 euro extra op jaarbasis, terwijl de prijs in januari al stevig was gestegen.
Die prijsstijging is al een hele tijd aan de gang. Sinds vorig voorjaar gaat het razend hard op de gasmarkt. Ter illustratie: in april 2021 betaalde een gemiddeld gezin op een jaar 616 euro voor gas (zonder taksen, tarieven en btw). Eén jaar later is dat dus 3.144 euro, ruim vijf keer meer.
Waarom blijven de gas- en elektriciteitsprijzen zo stijgen?
Die verhoging van de prijzen heeft alles te maken met de paniekaankopen op de groothandelsbeurs van gas na het uitbreken van de oorlog in Oekraïne en de vrees voor een dreigend gastekort. Al voor de oorlog waren er uitzonderlijk hoge prijzen uit vrees voor krapte, maar dat effect is nog versterkt. De "paniekprijzen" worden nu verrekend naar de eindconsument en onmiddellijk opgenomen in de voorschotfacturen van de variabele contracten. Ook de elektriciteitsprijs wordt beïnvloed door het extreem dure gas omdat veel van onze stroom wordt gemaakt met gasgestookte elektriciteitscentrales.
Hoe zal ik die stijgende prijzen voelen op mijn factuur?
Mensen met een nog lopend vast contract voelen de prijsstijgingen nog niet. Maar bij variabele contracten is dat helemaal anders. Afhankelijk van hun contract zullen consumenten de torenhoge prijzen tot drie maanden lang meeslepen. Zelfs in mei en juni zullen dan geen enkel effect voelen van de btw-verlaging. Bij andere, meer dynamische variabele contracten kan er vanaf mei een prijsverlaging optreden. Er zijn ook contracten waarbij onmiddellijk de lagere prijzen van april worden verrekend en je al kleine dalingen ziet. Maar die zijn veel kleiner dan de stijgingen die voor sommige contracten tot 40% gaan. De dalingen zijn veel kleiner en voor een minderheid van de Vlamingen weggelegd.
Druppel
Toch is de btw-verlaging niet helemaal een maat voor niets, want zonder die maatregel zouden onze energiefacturen nog een stuk hoger zijn. Maar de btw-ingreep is simpelweg ingehaald door de stijgende energieprijzen. Het toont nog eens aan hoe beperkt de bewegingsruimte van onze overheden in deze energiecrisis is. Goedbedoelde maatregelen om de galopperende energieprijzen onder controle te houden, blijken een druppel op een hete plaat. Amper voelbaar op de elektriciteitsfacturen en al helemaal niet op onze gasfacturen: daar is de druppel al verdampt nog voor hij de oververhitte (gas)plaat heeft bereikt.
