Videospeler inladen...

Wachtlijsten voor sociale woning nemen fors toe en zetten Vlaamse onderhandelingen op scherp

Vorig jaar stonden 153.910 mensen in Vlaanderen op een wachtlijst voor een sociale woning. Dat is bijna 20.000 meer dan in 2017, blijkt uit cijfers van de Vlaamse Maatschappij voor Sociaal Wonen die Groen naar buiten brengt. Morgen onderhandelen de N-VA, CD&V en Open VLD voor het eerst over het woonbeleid van de komende vijf jaar. "Maar de plannen van Bart De Wever (N-VA) om het met renovaties op te lossen, zullen niet volstaan", zegt Vlaams Parlementslid An Moerenhout (Groen). Ook bij de SP.A in Antwerpen raken de cijfers een gevoelige plek. 

In 2018 stonden 153.910 mensen in Vlaanderen op een wachtlijst voor een sociale woning. Die mensen schreven zich in om een sociale woning te kunnen huren, en er werd ook al nagegaan of ze niet te veel verdienen.

Daarmee staan nu evenveel mensen op de wachtlijst als er effectief sociale woningen worden verhuurd (156.280 in 2018). Anders gezegd: om iedereen op de wachtlijst een sociale woning te geven, zou het aanbod moeten verdubbelen.

Morgen komen de onderhandelaars van de N-VA, CD&V en Open VLD voor het eerst bijeen om het Vlaamse woonbeleid van de komende vijf jaar te bepalen. Rond de tafel zitten onder andere Vlaams minister-president Liesbeth Homans (N-VA), Katrien Partyka van CD&V en Mercedes Van Volcem voor Open VLD. 

"Ik hoop echt dat deze alarmerende cijfers serieus worden genomen door de onderhandelaars", zegt oppositielid An Moerenhout van Groen, die de cijfers naar buiten brengt. "Het aanbod moet vergroot worden door nieuwe sociale woningen te bouwen, of bijvoorbeeld door leegstand op de private markt weg te werken", gelooft zij. 

Lees verder onder de journaalreportage:

Videospeler inladen...

Renoveren of bijbouwen

Maar dat is niet volgens het plan van de N-VA. Vorige week maakte de partij een nota bekend die als basis moet dienen in de onderhandelingen. Daarin staat dat de N-VA het aantal sociale woningen wil vergroten "met een grotere klemtoon op renovaties", en dus niet door nieuwe sociale woningen te bouwen.

Gemeenten die hun doelstellingen voor het aantal sociale woningen halen (het Bindend Sociaal Objectief of BSO) zouden bovendien "enkel nog financiering krijgen voor renovatie", en niet langer voor de aanbouw van extra sociale woningen. Ook Open VLD zit op die lijn. Nieuwbouw "duurt te lang", is daar te horen.

Fragment uit de startnota van de N-VA.

Bij CD&V wil men die discussie over het evenwicht tussen renoveren en bijbouwen aan de onderhandelingstafel voeren. Maar opvallend: gisteren dreigde De Woonzaak, een groep van tientallen organisaties, met een juridische procedure bij de Raad van Europa als het regeerakkoord te weinig nieuwe sociale woningen voorziet. Eén van de initiatiefnemers achter De Woonzaak is Beweging.net (het vroegere ACW), dat dan weer dicht aanleunt bij de CD&V. Een eerste splijtzwam voor de nieuwe Zweedse coalitie? 

"1 op de 3 steden en gemeenten verliest centen"

Volgens An Moerenhout (Groen) zullen 1 op de 3 steden en gemeenten hun financiering voor sociale woningen zien slinken volgens de plannen van de N-VA. "Want 118 steden en gemeenten halen hun doel in het Bindend Sociaal Objectief", zegt Moerenhout. "Zij zouden dus geen geld meer ontvangen voor nieuwe sociale woningen."

"Dat maakt het voorstel van Bart de Wever een ontzettend asociaal en onwenselijk voorstel", zegt het oppositielid. "We stevenen af op een sociaal bloedbad", klinkt het zelfs. Ook De Woonzaak noemt het voorstel om de financiering van steden en gemeenten aan te passen "een belangrijke breuk met het verleden". 

Antwerpen

Een van de steden in de lijst die hun financiering zou gewijzigd zien, is Antwerpen. Net nu uit de cijfers blijkt dat Antwerpen opnieuw de provincie is met het grootste aantal kandidaat-huurders voor een sociale woning. Daar kwamen tussen 2017 en 2018 nog  5.795 kandidaat-huurders bij, waardoor de provincie nu een wachtlijst met 53.905 namen telt, of 35 procent van alle wachtenden. 

Aantal kandidaat-huurders voor een sociale woning per provincie.

Dat leidt tot politieke spanningen in het stadsbestuur, onder andere door het zinnetje over de sociale woningen uit de startnota van Bart De Wever, die ook burgemeester is in Antwerpen. In het bestuursakkoord dat de N-VA er met SP.A en Open VLD sloot, is er namelijk sprake van "5.000 nieuwe of grondig vernieuwde sociale woningen", en die zouden door de Vlaamse afspraken wel eens op de helling kunnen komen.

Schepen Tom Meeuws (SP.A), die bevoegd is voor armoedebestrijding in Antwerpen, zei al dat zijn "haren recht gaan staan" van de startnota, onder andere doelend op de passage over sociale woningen. "Het is duidelijk dat die passage niet helemaal spoort met ons bestuursakkoord", klonk het. Oud-burgemeester Bob Cools (SP.A) zei onomwonden dat zijn partij moet overwegen "om het bestuur te verlaten" als het Vlaams regeerakkoord "asociaal" zou zijn.

Meeuws is voorlopig voorzichtiger, en "gaat ervan uit dat de coalitiepartners het bestuursakkoord zullen honoreren". Dat bestuursakkoord houdt trouwens nog een slag om de arm. De 5.000 nieuwe sociale woningen moeten er enkel komen als "het Vlaamse financieringssysteem" behouden blijft. 

Fragment uit het Antwerps bestuursakkoord.

Vlaams minister-president en minister van Wonen Liesbeth Homans (N-VA) wenst voorlopig niet te reageren op de cijfers over de wachtlijsten.

Meest gelezen