Callichimaera perplexa, de vreemdste krab die ooit geleefd heeft
De familie van de krabben heeft er een boel nieuwe neefjes bij gekregen, waaronder een 95 miljoen jaar oude 'chimaera-soort' die de wetenschappers er mogelijk toe zal verplichten om de definitie van een krab te herzien. Callichimaera perplexa, 'verbijsterende, mooie chimaera', ziet er erg vreemd uit en lijkt wel samengesteld uit delen van verschillende soorten.
In Colombia en de Verenigde Staten zijn honderden uitzonderlijk goed bewaarde fossielen ontdekt van kreeftachtigen en krabben, die dateren uit het midden van de Krijt-periode, zo'n 90 tot 95 miljoen jaar geleden. Dat heeft een internationaal team van onderzoekers onder leiding van paleontoloog Javier Luque van de Yale universiteit bekendgemaakt.
Tot de vondst behoren kleine zeekomma's - op garnalen lijkende kreeftachtigen -, echte garnalen en een geheel nieuwe tak van de evolutionaire stamboom van de krabben.
Vroegste zwemmende geleedpotige in het Krijt
De meest intrigerende ontdekking is volgens de onderzoekers duidelijk Callichimaera perplexa, het vroegste voorbeeld van een zwemmende geleedpotige met roeispaanachtige poten, sinds het uitsterven van de zeeschorpioenen meer dan 250 miljoen jaar geleden.
De naam is afgeleid van een Chimaera, een mythisch fabeldier uit de Klassieke Oudheid dat lichaamskenmerken vertoont van verschillende dieren. Volgens de Griekse schrijver Homerus heeft een Chimaera drie koppen, en is ze aan de voorkant een leeuw, in het midden een geit en aan de achterkant een slang. De volledige wetenschappelijke benaming van de nieuwe krabbensoort betekent 'verbijsterende, mooie chimaera'.
Larve van een krab
Paleontoloog Luque merkte op dat het "vreemde en schattige" uiterlijk van Callichimaera, met zijn geringe grootte, grote samengestelde ogen zonder kassen, gebogen scharen, op poten lijkende monddelen, blootliggende staart en lang lichaam, kenmerken vertoont die typisch zijn voor de pelagische - in zee zwemmende - larven van krabben.
Dat doet veronderstellen dat verschillende van de trekken van de larven in deze vreemde krab behouden zijn gebleven, en zelfs versterkt in de geminiaturiseerde volwassen exemplaren door veranderingen in de timing en de snelheid van de ontwikkeling. Dat is een proces dat "heterochronie" wordt genoemd, en het kan leiden tot de evolutie van nieuwe lichaamsvormen.
"Callichimaera perplexa is zo uniek en vreemd dat het kan beschouwd worden als het vogelbekdier van de krabbenwereld", zei Luque in een persmededeling van Yale. "Het geeft aanwijzing over hoe nieuwe vormen evolueren, en in de loop van de tijd sterk gaan uiteenlopen. Meestal denken we over krabben als grote dieren met brede rugschilden, sterke scharen, kleine oogjes op steeltjes en een kleine staart die weggeborgen zit onder het lichaam. Callichimaera tart al deze krabachtige kenmerken en dwingt ons onze definitie te herzien van wat een krab een krab maakt."
"Het is zeer opwindend dat we ook nu nog volledig nieuwe takken blijven ontdekken in de boom van het leven, vooral uit streken als de tropen. Dat zijn de plaatsen waarover we het minst weten wat hun diversiteit in het verleden betreft, ondanks het feit dat ze nu net hotspots van diversiteit zijn."
De studie over de ontdekking is verschenen in het tijschrift Science Advances.
