Zwitsers zeggen nee tegen voorstel om vrij verkeer van personen aan banden te leggen
De Zwitsers hebben zich zondag in een referendum uitgesproken tegen het voorstel van de rechts-populistische Zwitserse Volkspartij om het vrije verkeer van personen aan banden te leggen. Bijna 62 procent van de kiezers heeft het voorstel afgewezen. De Europese Unie reageert tevreden op de uitslag.
Zwitserland houdt geregeld referenda. De inwoners trekken er met de regelmaat van de klok naar de stembus om over allerhande voorstellen te stemmen. Ook deze keer kregen ze een heleboel vragen voorgelegd. Welke dat precies waren, verschilde van regio tot regio. Maar het voorstel om arbeidsmigratie aan banden te leggen, lag in heel Zwitserland op tafel.
Zwitserland is geen lid van de Europese Unie, maar doet wel mee in de Schengenzone met vrij verkeer van personen en goederen. De Zwitserse Volkspartij wil dat vrij verkeer van personen aan banden leggen. Maar de Zwitserse kiezer volgde niet: bijna 62 procent stemde tegen het voorstel.
Arbeidsmigratie beperken
De conservatieve Volkspartij in Zwitserland vroeg in 2014 al eens de mening van de burgers over arbeidsmigratie. De Zwitsers klagen onder meer over volle treinen en stijgende huizenprijzen. Volgens de Volkspartij zou het beperken van het aantal EU-burgers die in Zwitserland mogen komen werken en wonen een oplossing kunnen zijn. In 2014 stemde een nipte meerderheid van de Zwitsers voor een beperking.
Maar wat in theorie goed klonk, was in de praktijk niet zo simpel uit te voeren. "Het volk heeft natuurlijk het laatste woord, dus de toenmalige regering moest dat omzetten", vertelt correspondent Renske Heddema in "De ochtend" (Radio 1). "Dus hebben ze een truc gebruikt om kool en geit te sparen en zowel de EU als de Volkspartij te vriend te houden. Maar de Volkspartij was daar niet over te spreken." En vandaag moesten de Zwitsers zich dus opnieuw uitspreken over de kwestie in een referendum.
Verregaande samenwerking met EU
Tussen de EU en Zwitserland zijn er tal van bilaterale akkoorden. Het land is officieel geen lid, maar er is een zeer verregaande samenwerking. "Je kan niet zomaar één akkoordje daarin wijzigen", legt Heddema uit. "Dat heet de zogenoemde guillotine-clausule. Als je er eentje aantast, dan zijn al die bilaterale akkoorden van tafel."
Mochten de Zwitsers het voorstel van de Volkspartij hebben goedgekeurd, zou je je als Belg bijvoorbeeld niet meer vrij kunnen vestigen in Zwitserland om er te werken. Ook de handel zou dan moeilijker worden. Nu heeft Zwitserland toegang tot de hele EU-markt en de miljoenen Europeanen maar ook omgekeerd: de EU heeft toegang tot Zwitserland. "Als dat verandert, dan zijn de gevolgen enorm", zegt Heddema.
De Europese Unie reageert dan ook tevreden op de uitslag van het referendum. Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen noemde de keuze van de Zwitserse kiezers een "positief signaal".
Gevechtsvliegtuigen en wolven
"Door de coronamaatregelen is het verkeer van personen de laatste maanden al beperkt. Bovendien is het ook wat op de achtergrond geraakt. De Zwitsers zijn meer bezig met een ander referendumvraag, namelijk of jagers wolven mogen doden", vertelt Heddema.
De Zwitsers stemden dus ook over andere zaken, onder meer over de invoering van twee weken vaderschapsverlof. Dat werd door een duidelijke meerderheid goedgekeurd. Ook de aanschaf van gevechtsvliegtuigen, voor een bedrag van 6 miljard Zwitserse frank (5,5 miljard euro), werd goedgekeurd, zij het heel nipt. Het versoepelen van de beperkingen op het schieten van wolven werd dan weer nipt afgekeurd.