Armin Wegner, fotograaf van de Armeense genocide

Tijdens de Eerste Wereldoorlog hield het Jong-Turkse regime de massamoord op de Armeense minderheid uit de pers. Het uitmoorden van meer dan een miljoen mensen is echter moeilijk te verbergen, zeker ook als de eigen bevolking en bondgenoten er aanstoot aan nemen.

Er zijn nu eenmaal weinig foto's bewaard of zelfs genomen van de Turkse moordpartijen op Grieken, Armeniƫrs en Assyriƫrs tijdens de Eerste Wereldoorlog. Logisch: de misdaad tegen de mensheid moest dan ook grotendeels verborgen blijven.

De Duitse verpleger, militair en fotograaf Armin Wegner (1886-1978) stond tijdens de oorlog aan de Turkse kant. In het begin van de oorlog had hij al een IJzeren Kruis verdiend in Polen, toen hij gewonde Duitse soldaten verzorgde tijdens de gevechten met de Russen.

In april 1915 werd Wegner toegevoegd aan Duitse militaire leiders en experten die de Turks-Ottomaanse troepen moesten bijstaan bij de oorlog in het Nabije Oosten.

Tijdens zijn missie was hij hevig geschokt door wat zijn Turkse bondgenoten de Armeense minderheid aandeden. Wegner begon met de wandaden te noteren en nam honderden foto's van uitgemergelde en dode ArmeniĆ«rs in concentratiekampen. Hij slaagde er ook in om dat materiaal te versturen naar Duitsland en naar neutrale landen zoals de Verenigde Staten.Ā 

Criticus van de Holocaust

In 1916 werd Wegner betrapt en op verzoek van de Turkse overheid door Duitse troepen gearresteerd. Hij zat een tijdje gevangen in Bagdad en in Constantinopel en werd ernstig ziek. Toch slaagde hij erin om fotonegatieven die hij en andere Duitse militairen van de genocide gemaakt hadden, met zich mee te smokkelen toen hij in december 1916 naar Duitsland werd teruggeroepen.

Na de oorlog was Wegner een leider van pacifistische bewegingen en schreef hij politiek. In 1923 schreef hij een open brief aan de Amerikaanse president Woodrow Wilson waarin hij pleitte voor de oprichting van een eigen Armeense staat.

Wegner was ook een criticus van het naziregime van Adolf Hitler en kantte zich tegen de behandeling van de Joden in Duitsland door de nazi's. Terecht zag hij er de voorbode in van een nieuwe en nog grotere volkerenmoord die de nazi's zouden aanrichten onder de Europese Joden.

Armin Wegner werd in 1968 uitgenodigd naar Armeniƫ en ontving er de Orde van Sint-Gregorius de Verlichter, de hoogste onderscheiding. Hij overleed in 1978 op 92-jarige leeftijd in Rome.

Meest gelezen